Chlorek niobu(V): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
PBbot (dyskusja | edycje)
Boty
339 441 edycji
m zamiana listy uporządkowanej na wypunktowaną w sekcjach końcowych
usunięcie odwołania do bazy Univeristy of Akron, formatowanie wzorów i równań za pomocą szablon:chem2, drobne redakcyjne, drobne techniczne, WP:SK+mSI.v2+ToS+Bn
 
Linia 1: Linia 1:
{{Związek chemiczny infobox
{{Związek chemiczny infobox
|nazwa = Chlorek niobu(V)
|nazwa = Chlorek niobu(V)
|1. grafika = Niobium(V) chloride.png
|1. grafika = Niobium(V) chloride Modified.png
|opis 1. grafiki =
|opis 1. grafiki =
|rozmiar 1. grafiki = 170
|rozmiar 1. grafiki = 200
|2. grafika =
|2. grafika =
|opis 2. grafiki =
|opis 2. grafiki =
|3. grafika = Niobium_pentachloride_solid.jpg
|3. grafika = Niobium pentachloride solid.jpg
|opis 3. grafiki = Próbka związku
|opis 3. grafiki = Próbka związku
|nazwa systematyczna = chlorek niobu(V) lub pentachlorek niobu
|nazwa systematyczna = chlorek niobu(V), pentachlorek niobu
|inne nazwy = pięciochlorek niobu (dawn.)
|inne nazwy = {{skr|daw.|dawniej}} pięciochlorek niobu
|wzór sumaryczny = NbCl<sub>5</sub>
|wzór sumaryczny = Cl<sub>5</sub>Nb
|inne wzory =
|wzór wyświetlany = {{chem2|NbCl5}}
|masa molowa = 270,17
|inne wzory =
⚫
|masa molowa = 270,17
|wygląd = żółte higroskopijne kryształy{{r|AKRON}} lub jasnożółty proszek{{r|SA}}
|wygląd = żółte, [[higroskopijność|higroskopijne]] kryształy<ref name="CRC">{{CRC97|s='''4'''-76, '''6'''-92}}</ref>
⚫
|SMILES =
|numer CAS = 10026-12-7
|SMILES =
|PubChem = 14818
|numer CAS = 10026-12-7
|DrugBank =
|PubChem = 24818
|gęstość = 2,75
|DrugBank =
|gęstość źródło = {{r|AKRON|SA}}
|gęstość = 2,78
⚫
|gęstość źródło = <ref name="CRC" />
|stan skupienia w podanej g = ciało stałe
|stan skupienia w podanej g = ciało stałe
|g warunki niestandardowe =
|g warunki niestandardowe =
|rozpuszczalność w wodzie = reaguje z wodą
|rozpuszczalność w wodzie = reaguje z wodą
⚫
|rww źródło = {{fakt||data=2012-07}}
⚫
|rww źródło = <ref name="CRC" />
|rww warunki niestandardowe =
|rww warunki niestandardowe =
|inne rozpuszczalniki =
|inne rozpuszczalniki = rozpuszczalny w [[tetrachlorometan]]ie i [[kwas solny|kwasie chlorowodorowym]]<ref name="CRC" />
⚫
|temperatura topnienia = 204,7–205
|tt źródło = {{r|SA|AKRON}}
|temperatura topnienia = 205,8
|tt źródło = <ref name="CRC" />
|tt warunki niestandardowe =
|tt warunki niestandardowe =
⚫
|temperatura wrzenia = 254
|tw źródło = {{r|AKRON|SA}}
|temperatura wrzenia = 247,4
|tw źródło = <ref name="CRC" />
|tw warunki niestandardowe =
|tw warunki niestandardowe =
⚫
|temperatura krytyczna =
|tk źródło =
|2. temperatura wrzenia = 254
|2. tw źródło = <ref name="SA" />
|ciśnienie krytyczne =
⚫
|2. tw warunki niestandardowe =
⚫
|ck źródło =
⚫
|temperatura krytyczna = {{temperatura krytyczna|803,5|1}}
⚫
|logP =
|kwasowość =
|tk źródło = <ref name="CRC" />
|zasadowość =
|ciśnienie krytyczne = 4,88
|lepkość = 0,921 [[Puaz|cP]]
|ck źródło = <ref name="CRC" />
|l źródło = {{r|AKRON}}
|gęstość krytyczna = {{gęstość krytyczna|397|270,17}}
|gk źródło = <ref name="CRC" />
⚫
|l warunki niestandardowe = 204,2 °C
⚫
|logP =
⚫
|napięcie powierzchniowe =
|np źródło =
|kwasowość =
⚫
|zasadowość =
⚫
|np warunki niestandardowe =
⚫
|lepkość =
⚫
|układ krystalograficzny =
|moment dipolowy =
|l źródło =
|moment dipolowy źródło =
|l warunki niestandardowe =
⚫
|napięcie powierzchniowe =
⚫
|karta charakterystyki = {{Sigma-Aldrich|link=tak|510696|Aldrich}}
|zagrożenia GHS źródło = MSDS
|np źródło =
⚫
|np warunki niestandardowe =
|piktogram GHS = {{Piktogram GHS|05|07}}
|hasło GHS = Dgr
|prężność pary = 22,79 hPa
|zwroty H = {{Zwroty H|302|312|314|332}}
|pp źródło = <ref name="SA" />
⚫
|pp warunki niestandardowe = 153,8&nbsp;°C
⚫
|zwroty EUH = {{Zwroty EUH|brak}}
⚫
|układ krystalograficzny =
⚫
|zwroty P = {{Zwroty P|280|305+351+338|310}}
|zagrożenia UE źródło = MSDS
|moment dipolowy =
|moment dipolowy źródło =
|piktogram UE = {{Piktogram ostrzegawczy|C}}
⚫
|karta charakterystyki =
⚫
|zwroty R = {{Zwroty R|20/21/22|34}}
|zagrożenia GHS źródło = <ref name="SA">{{Sigma-Aldrich|wynik=karta |marka=ALDRICH |numer=510696 |nazwa=Chlorek niobu(V) |data dostępu=2022-04-06 |data=2021-10-02}}</ref>
|zwroty S = {{Zwroty S|26|27|28|36/37/39}}
|NFPA 704 = {{NFPA 704|zdrowie=3}}
|piktogram GHS = {{Piktogram GHS|05|07}}
|NFPA 704 źródło = {{r|AKRON}}
|hasło GHS = Niebezpieczeństwo
|temperatura zapłonu = nie dotyczy
|zwroty H = {{Zwroty H|302|314|335}}
|tz źródło = {{r|SA}}
|zwroty EUH = {{Zwroty EUH|014}}
⚫
|zwroty P = {{Zwroty P|260|270|280|301+312|303+361+353|305+351+338}}
⚫
|tz warunki niestandardowe =
|NFPA 704 =
|temperatura samozapłonu =
|ts źródło =
|NFPA 704 źródło =
⚫
|temperatura zapłonu =
⚫
|ts warunki niestandardowe =
|numer RTECS = QU0350000
|tz źródło =
|tz warunki niestandardowe =
|dawka śmiertelna = LD<sub>50</sub> 40 mg/kg (szczur, dootrzewnowo)
⚫
|temperatura samozapłonu =
⚫
|inne aniony = [[chlorek niobu(III)|NbCl<sub>3</sub>]], [[jodek niobu(V)|NbI<sub>5</sub>]], [[bromek niobu(V)|NbBr<sub>5</sub>]]
|ts źródło =
⚫
|inne kationy = [[chlorek wanadu(V)|VCl<sub>5</sub>]], [[chlorek tantalu(V)|TaCl<sub>5</sub>]]
⚫
|ts warunki niestandardowe =
⚫
|pochodne =
|podobne związki =
|numer RTECS = QU0350000
|commons =
|dawka śmiertelna = LD<sub>50</sub> 1400 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)<ref name="SA" />
⚫
|inne aniony = [[chlorek niobu(III)|{{chem2|NbCl3}}]], [[jodek niobu(V)|{{chem2|NbI5}}]], [[bromek niobu(V)|{{chem2|NbBr5}}]]
⚫
|inne kationy = [[chlorek wanadu(V)|{{chem2|VCl5}}]], [[chlorek tantalu(V)|{{chem2|TaCl5}}]]
|pochodne =
|podobne związki =
⚫
|commons =
}}
}}
'''Chlorek niobu(V)''', NbCl<sub>5</sub> – [[Związki nieorganiczne|nieorganiczny związek chemiczny]], [[sole|sól]] [[Kwas solny|kwasu solnego]] i [[niob]]u na V [[stopień utlenienia|stopniu utlenienia]].
'''Chlorek niobu(V)''', {{chem2|NbCl5}} – [[Związki nieorganiczne|nieorganiczny związek chemiczny]], [[sole|sól]] [[Kwas solny|kwasu solnego]] i [[niob]]u na V [[stopień utlenienia|stopniu utlenienia]].


Chlorek niobu jest w temperaturze pokojowej żółtawym [[ciało stałe|ciałem stałym]]. Ma silne właściwości [[higroskopijność|higroskopijne]]. Łatwo ulega [[hydroliza|hydrolizie]].
Chlorek niobu jest w temperaturze pokojowej żółtawym ciałem stałym. Ma silne właściwości [[higroskopijność|higroskopijne]]. Łatwo ulega [[hydroliza|hydrolizie]].


== Otrzymywanie ==
== Otrzymywanie ==
Można go otrzymać w bezpośredniej reakcji [[chlor]]u z niobem: 2Nb + 5Cl<sub>2</sub> → 2NbCl<sub>5</sub>.
Można go otrzymać w bezpośredniej reakcji [[chlor]]u z niobem: {{chem2|2Nb + 5Cl2 → 2NbCl5}}.


== Zastosowanie ==
== Zastosowanie ==
Chlorek niobu(V) wykorzystuje się w [[chemia organiczna|chemii organicznej]] jako [[Teoria kwasów i zasad Lewisa|kwas Lewisa]] do aktywacji [[alkeny|alkenów]]. Pozwala także na otrzymywanie związków ''N''-acyloiminiowych z pochodnych [[pirolidyna|pirolidyn]] będących substratami dla [[nukleofil]]i{{r|ref1}}.
Chlorek niobu(V) wykorzystuje się w [[chemia organiczna|chemii organicznej]] jako [[Teoria kwasów i zasad Lewisa|kwas Lewisa]] do aktywacji [[alkeny|alkenów]]. Pozwala także na otrzymywanie związków ''N''-acyloiminiowych z pochodnych [[pirolidyna|pirolidyn]] będących substratami dla [[nukleofil]]i<ref name="ref1">{{Cytuj |autor = Carlos Kleber Z. Andrade, Rafael O. Rocha, Dennis Russowsky, Marla N. Godoy |tytuł = Studies on the Niobium Pentachloride-Mediated Nucleophilic Additions to an Enantiopure Cyclic <em>N</em>-acyliminium Ion Derived from (<em>S</em>)-malic acid |czasopismo = J. Braz. Chem. Soc. |wolumin = 16 |s = 535–539 |data = 2005 |doi = 10.1590/S0103-50532005000400007 |dostęp = o |język = en}}</ref>.


[[Plik:N-acyliminiumion.gif|center]]
[[Plik:N-acyliminiumionModified.png|center|500px]]


Reakcje jonu N-acyloiminiowego otrzymanego z użyciem NbCl<sub>5</sub>
Reakcje jonu ''N''-acyloiminiowego otrzymanego z użyciem {{chem2|NbCl5}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy|
{{Przypisy}}
* <ref name="ref1">{{Cytuj pismo | autor = Andrade, C. K. Z.; Rocha, R. O.; Russowsky, D.; Godoy, M. N. | tytuł = Studies on the Niobium Pentachloride-Mediated Nucleophilic Additions to an Enantiopure Cyclic N-acyliminium Ion Derived from (S)-malic acid | czasopismo = J. Braz. Chem. Soc. | wolumin = 16 | strony = 535–539 | data = 2005 | url = http://web.archive.org/web/20071012041838/http://jbcs.sbq.org.br/online/2005/vol16_n3B/06-144-04.pdf}}</ref>
* <ref name="AKRON">{{Akron|14000/12636|data dostępu=2012-06-30}}</ref>
* <ref name="SA">{{Sigma-Aldrich|MSDS=tak|510696|Aldrich|nazwa=Chlorek niobu(V)}}</ref>
}}

== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko=Mizerski |imię=Witold |autor link= |inni= |tytuł=Tablice chemiczne |url= |data= |rok=[[2004]] |miesiąc= |wydawca=wyd. Adamantan |miejsce=[[Warszawa]] |id= |strony= |rozdział= |adres rozdziału= |cytat =}}
* {{cytuj stronę| url =http://tabelechemiczne.chemicalforum.eu/norg/Nb.html | tytuł =Tabele chemiczne - NIOB | data dostępu = | autor = | nazwisko = | imię = | autor2 = | nazwisko2 = | imię2 = | data = | rok = | miesiąc = | praca = | opublikowany = | oznaczenie = | strony = | język = | id =}}
* {{cytuj stronę| url =http://www.ewamalecka.republika.pl/zwiazki/nbzw.htm | tytuł =Związki niobu | data dostępu = | autor = | nazwisko = | imię = | autor2 = | nazwisko2 = | imię2 = | data = | rok = | miesiąc = | praca = | opublikowany = | oznaczenie = | strony = | język = | id =}}


{{Chlorki}}
{{Chlorki}}


[[Kategoria:Chlorki|Niobu(V), chlorek]]
[[Kategoria:Chlorki|Niobu(V), chlorek]]
⚫
[[Kategoria:Kwasy Lewisa]]
[[Kategoria:Związki niobu]]
[[Kategoria:Związki niobu]]
⚫
[[Kategoria:Kwasy Lewisa]]

Aktualna wersja na dzień 18:00, 6 kwi 2022

Chlorek niobu(V)

Próbka związku
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

NbCl
5

Masa molowa

270,17 g/mol

Wygląd

żółte, higroskopijne kryształy[1]

Identyfikacja
Numer CAS

10026-12-7

PubChem

24818

Podobne związki
Inne aniony

NbCl
3, NbI
5, NbBr
5

Inne kationy

VCl
5, TaCl
5

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Chlorek niobu(V), NbCl
5 – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu solnego i niobu na V stopniu utlenienia.

Chlorek niobu jest w temperaturze pokojowej żółtawym ciałem stałym. Ma silne właściwości higroskopijne. Łatwo ulega hydrolizie.

Otrzymywanie[edytuj | edytuj kod]

Można go otrzymać w bezpośredniej reakcji chloru z niobem: 2Nb + 5Cl
2 → 2NbCl
5.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Chlorek niobu(V) wykorzystuje się w chemii organicznej jako kwas Lewisa do aktywacji alkenów. Pozwala także na otrzymywanie związków N-acyloiminiowych z pochodnych pirolidyn będących substratami dla nukleofili[3].

Reakcje jonu N-acyloiminiowego otrzymanego z użyciem NbCl
5

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 4-76, 6-92, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
  2. ↑ a b c d Chlorek niobu(V), karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck, 2 października 2021, numer katalogowy: 510696 [dostęp 2022-04-06]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  3. ↑ Carlos Kleber Z. Andrade i inni, Studies on the Niobium Pentachloride-Mediated Nucleophilic Additions to an Enantiopure Cyclic N-acyliminium Ion Derived from (S)-malic acid, „Journal of the Brazilian Chemical Society”, 16, 2005, s. 535–539, DOI: 10.1590/S0103-50532005000400007 (ang.).
Chlorki
1. Litowców
2. Berylowców
3. Skandowców
4. Tytanowców
5. Wanadowców
6. Chromowców
7. Manganowców
8. Żelazowców
9. Kobaltowców
10. Niklowców
11. Miedziowców
12. Cynkowców
13. Borowców
14. Węglowców
15. Azotowców
16. Tlenowców
17. Fluorowców
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chlorek_niobu(V)&oldid=66778755”