Topola szara

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje) o 12:54, 12 paź 2020. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Topola szara
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Klad

rośliny naczyniowe

Klad

rośliny nasienne

Klasa

okrytonasienne

Klad

różowe

Rząd

malpigiowce

Rodzina

wierzbowate

Rodzaj

topola

Gatunek

topola szara

Nazwa systematyczna
{{{nazwa łacińska}}} (Aiton) Sm.
Fl. Brit. 3: 1080 1080 1804[1]

Topola szara (Populus canescens) – gatunek pochodzenia mieszańcowego powstały ze skrzyżowania topoli osiki z topolą białą. Występuje naturalnie w środkowej i południowo-wschodniej Europie oraz w Azji zachodniej[3], zwykle w pobliżu gatunków rodzicielskich[4]. Rośnie na glebach lekkich i wilgotnych, najczęściej nad wodami, w lasach łęgowych.

Morfologia

Pokrój
Drzewo o wysokości do 30–40 m. Korona jest szeroka, w górnej części wysklepiona (tylko u młodych okazów stożkowata). Pień gruby z nielicznymi, potężnymi i gładkimi konarami. Końcowe gałęzie są cienkie, nieco zwieszające[5].
Kora
Kora ma szaro-białą barwę podobną do topoli białej. U młodych drzew ma listwy korkowe, które z wiekiem tworzą czarne narośla. Górne gałęzie często się wyginają łukowo[6][5].
Pędy
Młode mają zielonkawą[5] lub czerwonoszarą barwę[6]. Szary, łatwo ścierający się kutner utrzymuje się do późnej jesieni[6][5]. Pąki są nagie na szczycie i czerwonobrunatne[5].
Liście
Mają cechy pośrednie w stosunku do taksonów rodzicielskich. Są długoogonkowe i po topoli białej z wierzchu błyszczące i silnie owłosione. Po osice mają kształt okrągławy, z brzegiem tylko zatokowym, nie klapowanym[5]. Na długopędach są bardziej klapowane niż liście osiki, ale nie tak bardzo jak u topoli białej. Młode listki pokryte są kremowo-szarym kutnerem, na starszych kutner jest rzadki i szary[6][4].
Kwiaty
Roślina dwupienna. Większość okazów jest rodzaju męskiego. Kwiaty zebrane są w kwiatostany zwane kotkami o długości około 4 cm[6]. U okazów męskich kotki są białawe z czerwonymi pylnikami. Kwiatostany żeńskie są zielonkawe i wydłużają się znacznie podczas dojrzewania nasion[5].
Owoce
Torebki zawierające liczne, bardzo drobne nasiona, zaopatrzone w liczne włoski lotne[5].

Biologia

Kwitnienie trwa od lutego do kwietnia. Kwiaty są wiatropylne. Także nasiona roznoszone są przez wiatr[5].

Zmienność

Wyróżnia się odmianę uprawną 'Macrophylla' – posiada wyjątkowo duże liście o szerokości do 15 cm[6].

Zastosowanie

Bywa stosowana w nasadzeniach wiatrochronnych oraz w celu umacniania gruntów[5]. Zalecana jest jako najlepsza z topól do sadzenia na glebach wapiennych[7].

Przypisy

  1. Populus canescens. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-11-12]. (ang.).
  2. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2011-1-10]. (ang.).
  3. Helmut Pirc: Drzewa od A do Z. Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 139. ISBN 83-7404-323-7.
  4. a b Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski: Dendrologia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, 1997, s. 100. ISBN 83-01-12099-1.
  5. a b c d e f g h i j red. Josef H. Reichholf, Günter Steinbach: Drzewa, krzewy : wielka encyklopedia. Warszawa: Muza, 1995, s. 207. ISBN 83-7079-440-8.
  6. a b c d e f Johnson O., More D.: Drzewa. Warszawa: Multico, 2009, s. 150. ISBN 978-83-7073-643-9.
  7. Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2001, s. 169. ISBN 83-01-13434-8.