Andronik II Paleolog

Andronik II Paleolog
	Cesarz bizantyński
Okres	od 1282; do 1328
	Dane biograficzne
Dynastia	Paleologowie
Data i miejsce urodzenia	25 marca 1259 ; Konstantynopol
Data i miejsce śmierci	13 lutego 1332 ; Konstantynopol
	Moneta
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 28 kwi 2018, była oparta na tej wersji.

Andronik II Paleolog zwany Starszym (ur. 25 marca 1259 w Konstantynopolu; zm. 13 lutego 1332 w Konstantynopolu) – cesarz bizantyński, najstarszy syn Michała VIII Paleologa i Teodory Doukainy Watatziny, wnuczki cesarza Jana III Watatzesa. Mąż Anny Węgierskiej - córki Stefana V króla Węgier. Po śmierci Anny żonaty z Jolantą z Montferratu^[1].

Kronika panowania

1272 - koronacja na współcesarza u boku ojca, Michała VIII
1282 - początek samodzielnego panowania; anulowanie unii lyońskiej z 1274 r.
1284 - ślub z Jolantą z Montferratu
1294–1299 - wsparcie dla Genui w wojnie z Wenecją, okupione dotkliwymi stratami
1302 - dotkliwa klęska z starciu z wojskami Osmana pod Bapheus (Vafevs) w Azji Mniejszej
1302 - wynajęcie Kompanii Katalońskiej pod komendą Rogera de Flor
1304 - zwycięska kampania azjatycka Kompanii Katalońskiej przeciw Turkom
1305 - zamordowanie Rogera de Flor w Adrianopolu i wybuch walk katalońsko-bizantyńskich (trwały do 1309 r.)
1320 - przedwczesna śmierć najstarszego syna Andronika, dziedzica tronu Michała IX
1321-1328 - przegrana wojna domowa z wnukiem i imiennikiem, Andronikiem III
1328 - reforma skarbowa
1328 - zmuszony przez wnuka do abdykacji, wstąpił do monasteru

Życiorys

Andronik II był pobożnym intelektualistą, zręcznym dyplomatą i rozważnym administratorem na tronie bizantyńskim. Seria nieszczęść, jakie spadły na Cesarstwo za jego panowania, często wypacza ocenę dokonań tej postaci, szczególnie w zestawieniu z poprzednikiem, wojowniczym Michałem VIII, okrytym chwałą restauratora Bizancjum. Andronik nie lubił ojca, diametralnie różnił się odeń temperamentem, a na dodatek musiał stawić czoła trudnemu dziedzictwu rządów Michała. W trosce o spójność państwa natychmiast anulował unię lyońską (z 1274). Usunął patriarchę Jana Bekkosa i przywrócił na tron patriarchę Józefa. Wraz z kolejnym patriarchą Nifonem doprowadził do zakończenia konfliktu ze stronnictwem arsenitów - zwolenników patriarchy Arseniusza, obalonego przez Michała VIII.

Usiłował zahamować postępy tureckie w zaniedbanej Azji Mniejszej uciekając się do rekrutowania najemników i zabezpieczyć pozycję Bizancjum na Bałkanach poprzez przyjaźń z Serbią (1299). Realizację pierwszego zadania okupił ruiną finansową i spustoszeniem państwa przez Katalończyków, a drugiego – tragicznym losem swej pięcioletniej córeczki Symonidy oddanej za żonę brutalnemu Stefanowi Urošowi II Milutinowi (1282-1321) i utratą północnej Macedonii na rzecz Serbów.

W trakcie jego rządów doszło do dalszego upadku gospodarczego państwa. Andronik II dewaluował monetę i podwyższał podatki by ratować skarb Cesarstwa. Z oszczędności zmniejszył armię i zrezygnował z utrzymywania floty, co okazało się dużym błędem strategicznym.

Bizancjum uległo w tych latach dalszej feudalizacji i decentralizacji, a niemal cała Anatolia padła łupem Osmanów, którzy w 1326 roku zdobyli Bursę. Fatalny okres rządów Andronika zakończyła abdykacja w wyniku przegranej z wnukiem i imiennikiem, Andronikiem III (1328-1341), kolejnej wojny domowej, która pogłębiła rozkład Cesarstwa.

Mimo klęsk politycznych Cesarstwo przeżywało rozwój kultury i nauki. W otoczeniu Andronika II znajdowali się pisarz Teodor Metochita, uczony Nicefor Chumnos, historycy Jerzy Pachymeres oraz Nicefor Gregoras^[2].

Z Anną Węgierską miał dwóch synów:

Michała IX Paleologa
Konstantyna Paleologa - despotesa Tesaloniki

Natomiast z Jolantą z Montferratu doczekał się trójki dzieci:

Jana Paleologa (zm. 1307) - despotesa Tesaloniki
Teodora Paleologa (zm. 1338) - markiza Montferratu
Symonidę Paleologinę (zm. 1340) - żonę króla Serbii Urosza II Milutina
Demetriusza Paleologa (zm. po 1343)

Małżeństwo z Jolantą z Montferratu nie należało do udanych, a sama Jolanta za stosunek do męża i wtrącanie się do polityki była krytykowana przez bizantyjskich historyków.^[2]

Przypisy

↑ Paleologowie, seria: "Dynastie świata", Warszawa 2011, s. 14.
↑ ^a ^b M.J. Leszka, Andronik II, [w:] Paleologowie, seria: "Dynastie świata", Warszawa 2011, s. 26 - 29.

Bibliografia

Angeliki E. Laiou, Constantinople and the Latins: the Foreign Policy of Andronicus II, 1282-1328, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts 1972, XII + 390 s.
Małgorzata Dąbrowska, Andronik II Paleolog [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. Oktawiusz Jurewicz, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2002, s. 31.

Szablon:Władcy greccy 1204 - 1479

[1] Paleologowie, seria: "Dynastie świata", Warszawa 2011, s. 14.

[autonazwa1-2] M.J. Leszka, Andronik II, [w:] Paleologowie, seria: "Dynastie świata", Warszawa 2011, s. 26 - 29.

[1]

[2]

Dynastia teodozjańska 395–457	Arkadiusz (395–408) Teodozjusz II (408–450) Pulcheria Marcjan (450–457)
Dynastia leońska 457–518	Leon I (457–474) Leon II (474) Zenon Izauryjczyk (474–491) Bazyliskus (475–476)^* Anastazjusz I (491–518)
Dynastia justyniańska 518–602	Justyn I (518–527) Justynian I Wielki (527–565) Justyn II (565–578) Tyberiusz II Konstantyn (578–582) Maurycjusz (582–602) Fokas (602–610)^*
Dynastia heraklijska 610–711	Herakliusz (610–641) Konstantyn III (641) Herakleonas (641) Konstans II (641–668) Konstantyn IV (668–685) Justynian II Rhinotmetos (685–695) Leoncjusz II (695–698)^* Tyberiusz III (698–705)^* Justynian II Rhinotmetos (705–711) Filipikos Bardanes (711–713)^* Anastazjusz II (713–715)^* Teodozjusz III (715–717)^*
Dynastia izauryjska 717–802	Leon III Izauryjczyk (717–741) Artabasdes (741–743) Konstantyn V Kopronim (741–775) Leon IV Chazar (775–780) Konstantyn VI (780–797) Irena (797–802)
Dynastia Niceforów 802–813	Nicefor I Genik (802–811) Staurakios (811) Michał I Rangabe (811–813) Leon V Armeńczyk (813–820)^*
Dynastia amoryjska 820–867	Michał II Amoryjczyk (820–829) Teofil (829–842) Michał III Metystes (842–867)
Dynastia macedońska 867–1057	Bazyli I (867–886) Leon VI Filozof (886–912) Aleksander (912–913) Konstantyn VII Porfirogeneta (913–959) Roman I Lekapen (920–944) Roman II (959–963) Nicefor II Fokas (963–969) Jan I Tzimiskes (969–976) Bazyli II Bułgarobójca (976–1025) Konstantyn VIII (1025–1028) Roman III Argyros (1028–1034) Michał IV Paflagończyk (1034–1041) Michał V Kalafates (1041–1042) Zoe (1042) Konstantyn IX Monomach (1042–1055) Teodora (1055–1056) Michał VI Stratiotikos (1056–1057) Izaak I Komnen (1057–1059)^*
Dynastia Dukasów 1059–1081	Konstantyn X Dukas (1059–1067) Roman IV Diogenes (1068–1071) Michał VII Dukas (1071–1078) Nicefor III Botaniates (1078–1081)
Dynastia Komnenów 1081–1185	Aleksy I Komnen (1081–1118) Jan II Komnen (1118–1143) Manuel I Komnen (1143–1180) Aleksy II Komnen (1180–1183) Andronik I Komnen (1183–1185)
Dynastia Angelosów 1185–1204	Izaak II Angelos (1185–1195 i 1203–1204) Aleksy III Angelos (1195–1203) Aleksy IV Angelos (1203–1204) Mikołaj Kanabos (1204)* Aleksy V Murzuflos (1204)*
Dynastia Laskarysów 1204–1261	Teodor I Laskarys (1204–1221) Jan III Dukas Watatzes (1221–1254) Teodor II Laskarys (1254–1258) Jan IV Laskarys (1258–1261)
Dynastia Paleologów 1259–1453	Michał VIII Paleolog (1259–1282) Andronik II Paleolog (1282–1328) Andronik III Paleolog (1328–1341) Jan V Paleolog (1341–1391) Jan VI Kantakuzen (1347–1354)* Mateusz Kantakuzen (1353–1357)* Andronik IV Paleolog (1376–1379) Jan VII Paleolog (1390) Manuel II Paleolog (1391–1425) Jan VIII Paleolog (1425–1448) Konstantyn XI Paleolog (1448–1453)