Bazylika św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje) kat. |
merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 73: | Linia 73: | ||
}} |
}} |
||
[[Plik:Ołtarz kościelny w Nowym Mieście Lubawskim, Kościół św. Tomasza.JPG|thumb|left|Barokowy ołtarz główny]] |
[[Plik:Ołtarz kościelny w Nowym Mieście Lubawskim, Kościół św. Tomasza.JPG|thumb|left|Barokowy ołtarz główny]] |
||
'''Bazylika św. Tomasza Apostoła w [[Nowe Miasto Lubawskie|Nowym Mieście Lubawskim]]''' – kościół [[gotyk|gotycki]] pochodzący z [[XIII wiek|XIII]]-[[XV wiek|XV]] [[wiek]]u. |
|||
'''Bazylika św. Tomasza Apostoła w [[Nowe Miasto Lubawskie|Nowym Mieście Lubawskim]]''' – kościół [[gotyk|gotycki]] pochodzący z [[XIII wiek|XIII]]-[[XV wiek|XV]] [[wiek]]u. Prezbiterium ukończono w 1330 roku. Nawy wybudowano po 1350 roku. Wśród wyposażenia [[tryptyk]] [[gotyk|późnogotycki]] 1 połowa [[XVI wiek]]u i [[ołtarz]] główny wykonany około [[1630]]. [[Nagrobek]] [[gotyk|gotycki]] [[Kunon von Liebenstein|Kunona von Liebensteina]] (zmarłego [[1391]]) i renesansowy nagrobek [[Mikołaj Działyński|Mikołaja Działyńskiego]] (zmarłego [[1604]]), wojewody [[Chełmno|chełmińskiego]]. Wielką rzadkością jest chorągiew żałobna [[Paweł Jan Działyński|Pawła Jana Działyńskiego]] (zmarłego [[1643]]), wojewody chełmińskiego, ślad po rozpowszechnionym ongiś obyczaju staropolskim (obecnie w renowacji). Od [[1971]] kościół posiada status [[bazylika mniejsza|bazyliki mniejszej]]. Leży na Polskim Szlaku [[Droga św. Jakuba|Drogi św. Jakuba]]. W dniu 25 marca 2012 roku erygowano przy bazylice Nowomiejską Kapitułę Kolegiacką – tym samym kościół otrzymał godność [[kolegiata|kolegiaty]]. |
|||
== Historia == |
|||
Po 1325 roku zbudowano dwa zachodnie przęsła [[prezbiterium]] (pierwotnie zamkniętego prostokątnie). Do 1350 roku zbudowano pseudobazylikowy korpus o niskich ośmiobocznych filarach. Zbudowano także dolną część wieży (pierwotnie z dużym oknem nad portalem) i wieloboczną wieżyczkę przy północnej części fasady. W 2. połowie XIV w. podwyższono nawę główną przez wprowadzenie układu bazylikowego. Wtedy powstały służki z głowicami baldachimowymi i figurką mężczyzny oraz [[Maswerk|maswerkowe]] wsporniki sklepienia. Wtedy też powstały sterczynowo-blendowy szczyt nawy oraz miejsca po nie zrealizowanych łukach odporowych. Po 1400 roku przedłużono prezbiterium o trójbocznie zamknięte oskarpowane przęsło, zwieńczone nad zamknięciem attyką z blendami i [[Wimperga|wimpergami]]. Po 1460 r. nawa główna została nakryta czteroramiennym sklepieniem gwiaździstym, a także podwyższono wieżę<ref>http://www.sanktuariummbl.diecezja.torun.pl/kosciol.php</ref>. |
|||
Na początku XVII w. dobudowano kaplicę grobową rodu Działyńskich w narożu między nawą południową a prezbiterium. |
|||
W wyniku spalenia kościoła w Łąkach w 1882 r. do kościoła parafialnego w Nowym Mieście została sprowadzona łaskami słynąca figura NMP. |
|||
Od [[1971]] kościół posiada status [[bazylika mniejsza|bazyliki mniejszej]]. Leży na Polskim Szlaku [[Droga św. Jakuba|Drogi św. Jakuba]]. W dniu 25 marca 2012 roku erygowano przy bazylice Nowomiejską Kapitułę Kolegiacką – tym samym kościół otrzymał godność [[kolegiata|kolegiaty]]. |
|||
== Wnętrze == |
|||
* [[tryptyk]] [[gotyk|późnogotycki]] 1 połowa [[XVI wiek]]u |
|||
* [[ołtarz]] główny wykonany około [[1630]] |
|||
* [[Nagrobek]] [[gotyk|gotycki]] [[Kunon von Liebenstein|Kunona von Liebensteina]] (zmarłego [[1391]]) |
|||
* renesansowy nagrobek [[Mikołaj Działyński|Mikołaja Działyńskiego]] (zmarłego [[1604]]), wojewody [[Chełmno|chełmińskiego]]. |
|||
* Wielką rzadkością jest chorągiew żałobna [[Paweł Jan Działyński|Pawła Jana Działyńskiego]] (zmarłego [[1643]]), wojewody chełmińskiego, ślad po rozpowszechnionym ongiś obyczaju staropolskim (obecnie w renowacji). |
|||
== Dane == |
== Dane == |
||
Wersja z 09:36, 16 sie 2016
| bazylika mniejsza, kościół parafialny, kolegiata | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
{{{adres}}} | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Nowego Miasta Lubawskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||
Położenie na mapie Polski  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||
Położenie na mapie powiatu nowomiejskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Bazylika św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim – kościół gotycki pochodzący z XIII-XV wieku.
Historia
Po 1325 roku zbudowano dwa zachodnie przęsła prezbiterium (pierwotnie zamkniętego prostokątnie). Do 1350 roku zbudowano pseudobazylikowy korpus o niskich ośmiobocznych filarach. Zbudowano także dolną część wieży (pierwotnie z dużym oknem nad portalem) i wieloboczną wieżyczkę przy północnej części fasady. W 2. połowie XIV w. podwyższono nawę główną przez wprowadzenie układu bazylikowego. Wtedy powstały służki z głowicami baldachimowymi i figurką mężczyzny oraz maswerkowe wsporniki sklepienia. Wtedy też powstały sterczynowo-blendowy szczyt nawy oraz miejsca po nie zrealizowanych łukach odporowych. Po 1400 roku przedłużono prezbiterium o trójbocznie zamknięte oskarpowane przęsło, zwieńczone nad zamknięciem attyką z blendami i wimpergami. Po 1460 r. nawa główna została nakryta czteroramiennym sklepieniem gwiaździstym, a także podwyższono wieżę[2].
Na początku XVII w. dobudowano kaplicę grobową rodu Działyńskich w narożu między nawą południową a prezbiterium.
W wyniku spalenia kościoła w Łąkach w 1882 r. do kościoła parafialnego w Nowym Mieście została sprowadzona łaskami słynąca figura NMP.
Od 1971 kościół posiada status bazyliki mniejszej. Leży na Polskim Szlaku Drogi św. Jakuba. W dniu 25 marca 2012 roku erygowano przy bazylice Nowomiejską Kapitułę Kolegiacką – tym samym kościół otrzymał godność kolegiaty.
Wnętrze
- tryptyk późnogotycki 1 połowa XVI wieku
- ołtarz główny wykonany około 1630
- Nagrobek gotycki Kunona von Liebensteina (zmarłego 1391)
- renesansowy nagrobek Mikołaja Działyńskiego (zmarłego 1604), wojewody chełmińskiego.
- Wielką rzadkością jest chorągiew żałobna Pawła Jana Działyńskiego (zmarłego 1643), wojewody chełmińskiego, ślad po rozpowszechnionym ongiś obyczaju staropolskim (obecnie w renowacji).
Dane
- Wysokość nawy głównej – 17,8 m
- Wysokość naw bocznych – 7,7 m
- Długość kościoła – 54 m
- Szerokość – 19 m
- Wysokość wieży – 40 m
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-06].
- ↑ http://www.sanktuariummbl.diecezja.torun.pl/kosciol.php
Bibliografia
- ks. Andrzej Taliński, Dzieje parafii Nowe Miasto Lubawskie do 1772 roku (praca magisterska Lublin, KUL 1989)
- Z dawna Polski tyś królową. Przewodnik po sanktuariach maryjnych. Szymanów 1983
- Diecezja Toruńska.Historia i teraźniejszość. T.13.Dekanat nowomiejski. Praca zbior.red.Stanisława Kardasza.Toruń 1998. s.76-94
- Karolina Pszczółkowska, "Perła ziemi lubawskiej". Spotkania z Zabytkami, nr 3-4, 2010, s. 32-35.
Linki zewnętrzne
- Strona WWW parafii św. Tomasza
- Kościół św.Tomasza i jego szczegółowy opis w serwisie www.nowemiasto.com.pl
Kategorie:
- Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych
- Architektura I Rzeczypospolitej (województwo chełmińskie)
- Bazyliki w Polsce
- Kościoły w diecezji toruńskiej
- Camino Polaco
- Zabytki w Nowym Mieście Lubawskim
- Zabytkowe kościoły w województwie warmińsko-mazurskim
- Świątynie pod wezwaniem św. Tomasza Apostoła
- Kolegiaty w Polsce
- Obiekty sakralne w Nowym Mieście Lubawskim
- Kościoły w powiecie nowomiejskim