Kościół Świętej Katarzyny w Wilnie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Wnętrze: drobne redakcyjne |
→Galeria: drobne redakcyjne |
||
Linia 67: | Linia 67: | ||
}} |
}} |
||
'''Kościół św. Katarzyny w [[Wilno|Wilnie]]''' – usytuowany jest przy ulicy Wileńskiej (''Vilniaus gatve'') w środkowej części miasta, na północ od starówki. |
'''Kościół św. Katarzyny w [[Wilno|Wilnie]]''' – usytuowany jest przy ulicy Wileńskiej (''Vilniaus gatve'') w środkowej części miasta, na północ od starówki. Dawniej kościół przy klasztorze benedyktynek. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Drewniany kościół i murowany [[klasztor]] zostały wzniesione w latach [[1619]]–[[1622]] z fundacji hetmana [[Jan Karol Chodkiewicz|Jana Karola Chodkiewicza]] dla [[benedyktynki|zakonu sióstr benedyktynek]] przybyłych do Wilna z [[Nieśwież]]a. Benedyktynkom reformy chełmińskiej [[Magdalena Mortęska| |
Drewniany kościół i murowany [[klasztor]] zostały wzniesione w latach [[1619]]–[[1622]] z fundacji hetmana [[Jan Karol Chodkiewicz|Jana Karola Chodkiewicza]] dla [[benedyktynki|zakonu sióstr benedyktynek]] przybyłych do Wilna z [[Nieśwież]]a. Benedyktynkom reformy chełmińskiej [[Magdalena Mortęska|Magdaleny Mortęskiej]], przewodziła ksienia Marianna Kuczkowska<ref name=":0">Bartłomiej Kaczorowski, ''Zabytki Starego Wilna'', Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1991, s.88</ref>. Od 1640 przez dziesięć lat rozbudowywano świątynię, powstała wówczas nowa nawa główna i jedna z naw bocznych. Podczas najazdu moskiewskiego w [[1655]] roku, kościół doszczętnie spłonął. W latach 1670-1694 odbudowano kościół oraz wzniesiono prezbiterium z absydą<ref name=":0" />. [[Kolator|Fundatorem]] odbudowy świątyni był podkomorzy wileński [[Feliks Pac]] [[Gozdawa (herb szlachecki)|herbu Gozdawa]], którego córki Sybilla i Anna były benedyktynkami, to z ich posagu sfinansowano odbudowę<ref name="walejko">{{Cytuj książkę | nazwisko = Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz) | imię = Krzysztof | tytuł = Praktyczny przewodnik po Wilnie | wydawca = Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Krzysztof Wałejko" | data = Suwałki 2003 | strony = 88-89 | isbn = 8391897826}}</ref>. Konsekracja odbudowanego kościoła została dokonana w 1703 roku podczas [[III wojna północna|III wojny północnej]]<ref name=":0" />. |
||
Obecny kształt świątyni to wynik odbudowy po wielkim pożarze Wilna w 1737 roku. Projekt odbudowy przygotował [[Jan Krzysztof Glaubitz]], dzięki któremu w latach 1741-1773 dodano dwie wieże, a na końcu nawy głównej dodano wysoki rokokowy szczyt, dzięki temu bryła świątyni otrzymała monumentalny wygląd. Wnętrze ozdobiło sześć barokowych ołtarzy. W 1812 przebywające w Wilnie wojska napoleońskie zamieniły klasztor w szpital, a kościół w skład apteczny. Po [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] klasztor nie został zamknięty, natomiast rosyjskie władze zaborcze odebrały mu majątek i zakazały prowadzenia [[nowicjat]]u, co skazywało go na wymarcie<ref name=":0" />. Zakaz ten zniesiono po [[Manifest październikowy 1905|ukazie tolerancyjnym w 1905]] i zgromadzenie zostało zasilone przez zakonnice ze [[Opactwo św. Wojciecha w Staniątkach|Staniątek pod Krakowem]]. Od 1918 do wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] siostry prowadziły gimnazjum żeńskie pw. św. Scholastyki<ref name=":0" />. Po wkroczeniu do Wilna wojsk hitlerowskich siostry zaangażowały się w działalność konspiracyjną, wyszyły sztandar dla dywizjonów, w których służyli polscy piloci w Wielkiej Brytanii, a od grudnia 1941 odprawiały zakonspirowane msze święte. W 1942 zostały aresztowane i uwięzione na [[Więzienie na Łukiszkach|Łukiszkach]], w 1944 władze sowieckie rozwiązały zgromadzenie, a świątynię zamieniono na magazyn nawozów sztucznych i chemikaliów{{r|walejko}}. Remont kościoła rozpoczęto w 1994 roku. Obecnie nawa główna jest przystosowana do działalności koncertowej. |
Obecny kształt świątyni to wynik odbudowy po wielkim pożarze Wilna w 1737 roku. Projekt odbudowy przygotował [[Jan Krzysztof Glaubitz]], dzięki któremu w latach 1741-1773 dodano dwie wieże, a na końcu nawy głównej dodano wysoki rokokowy szczyt, dzięki temu bryła świątyni otrzymała monumentalny wygląd. Wnętrze ozdobiło sześć barokowych ołtarzy. W 1812 przebywające w Wilnie wojska napoleońskie zamieniły klasztor w szpital, a kościół w skład apteczny. Po [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] klasztor nie został zamknięty, natomiast rosyjskie władze zaborcze odebrały mu majątek i zakazały prowadzenia [[nowicjat]]u, co skazywało go na wymarcie<ref name=":0" />. Zakaz ten zniesiono po [[Manifest październikowy 1905|ukazie tolerancyjnym w 1905]] i zgromadzenie zostało zasilone przez zakonnice ze [[Opactwo św. Wojciecha w Staniątkach|Staniątek pod Krakowem]]. Od 1918 do wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] siostry prowadziły gimnazjum żeńskie pw. św. Scholastyki<ref name=":0" />. Po wkroczeniu do Wilna wojsk hitlerowskich siostry zaangażowały się w działalność konspiracyjną, wyszyły sztandar dla dywizjonów, w których służyli polscy piloci w Wielkiej Brytanii, a od grudnia 1941 odprawiały zakonspirowane msze święte. W 1942 zostały aresztowane i uwięzione na [[Więzienie na Łukiszkach|Łukiszkach]], w 1944 władze sowieckie rozwiązały zgromadzenie, a świątynię zamieniono na magazyn nawozów sztucznych i chemikaliów{{r|walejko}}. Remont kościoła rozpoczęto w 1994 roku. Obecnie nawa główna jest przystosowana do działalności koncertowej. |
||
Linia 91: | Linia 91: | ||
Plik:Moniuszko-Vilnius.jpg|Popiersie Stanisława Moniuszki |
Plik:Moniuszko-Vilnius.jpg|Popiersie Stanisława Moniuszki |
||
Plik:'St Catherine's Church' Vilnius.jpg |
Plik:'St Catherine's Church' Vilnius.jpg |
||
Plik:Vilnius catherine entrance.JPG|Zwieńczenie portalu głównego z napisem ''Pro Ecclesia Trumphanti Pugnamus in Militanti'' |
Plik:Vilnius catherine entrance.JPG|Zwieńczenie portalu głównego z herbem [[Bazylika na Świętym Krzyżu|benedyktynów łysogórskich]]<ref>{{Cytuj |autor = Agencja Interaktywna IntraCOM.pl - www.intracom.pl |tytuł = Herb i Flaga Powiatu Kieleckiego - Biuletyn Informacji Publicznej |data dostępu = 2018-04-17 |opublikowany = bip.powiat.kielce.pl |url = http://bip.powiat.kielce.pl/informacje_ogolne/herb_i_flaga_powiatu_kieleckiego.html |język = pl}}</ref> z napisem ''Pro Ecclesia Trumphanti Pugnamus in Militanti'' |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
Wersja z 14:41, 17 kwi 2018
Kościół św. Katarzyny w Wilnie (z widocznym pomnikiem S. Moniuszki) | |||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wilna | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Litwy | |||||||||||||||||||
54°40′54,40″N 25°16′52,40″E/54,681778 25,281222 |
Kościół św. Katarzyny w Wilnie – usytuowany jest przy ulicy Wileńskiej (Vilniaus gatve) w środkowej części miasta, na północ od starówki. Dawniej kościół przy klasztorze benedyktynek.
Historia
Drewniany kościół i murowany klasztor zostały wzniesione w latach 1619–1622 z fundacji hetmana Jana Karola Chodkiewicza dla zakonu sióstr benedyktynek przybyłych do Wilna z Nieświeża. Benedyktynkom reformy chełmińskiej Magdaleny Mortęskiej, przewodziła ksienia Marianna Kuczkowska[1]. Od 1640 przez dziesięć lat rozbudowywano świątynię, powstała wówczas nowa nawa główna i jedna z naw bocznych. Podczas najazdu moskiewskiego w 1655 roku, kościół doszczętnie spłonął. W latach 1670-1694 odbudowano kościół oraz wzniesiono prezbiterium z absydą[1]. Fundatorem odbudowy świątyni był podkomorzy wileński Feliks Pac herbu Gozdawa, którego córki Sybilla i Anna były benedyktynkami, to z ich posagu sfinansowano odbudowę[2]. Konsekracja odbudowanego kościoła została dokonana w 1703 roku podczas III wojny północnej[1].
Obecny kształt świątyni to wynik odbudowy po wielkim pożarze Wilna w 1737 roku. Projekt odbudowy przygotował Jan Krzysztof Glaubitz, dzięki któremu w latach 1741-1773 dodano dwie wieże, a na końcu nawy głównej dodano wysoki rokokowy szczyt, dzięki temu bryła świątyni otrzymała monumentalny wygląd. Wnętrze ozdobiło sześć barokowych ołtarzy. W 1812 przebywające w Wilnie wojska napoleońskie zamieniły klasztor w szpital, a kościół w skład apteczny. Po powstaniu styczniowym klasztor nie został zamknięty, natomiast rosyjskie władze zaborcze odebrały mu majątek i zakazały prowadzenia nowicjatu, co skazywało go na wymarcie[1]. Zakaz ten zniesiono po ukazie tolerancyjnym w 1905 i zgromadzenie zostało zasilone przez zakonnice ze Staniątek pod Krakowem. Od 1918 do wybuchu II wojny światowej siostry prowadziły gimnazjum żeńskie pw. św. Scholastyki[1]. Po wkroczeniu do Wilna wojsk hitlerowskich siostry zaangażowały się w działalność konspiracyjną, wyszyły sztandar dla dywizjonów, w których służyli polscy piloci w Wielkiej Brytanii, a od grudnia 1941 odprawiały zakonspirowane msze święte. W 1942 zostały aresztowane i uwięzione na Łukiszkach, w 1944 władze sowieckie rozwiązały zgromadzenie, a świątynię zamieniono na magazyn nawozów sztucznych i chemikaliów[2]. Remont kościoła rozpoczęto w 1994 roku. Obecnie nawa główna jest przystosowana do działalności koncertowej.
Architektura
Wnętrze
Wnętrze kościoła jest pokryte stiukami, znajduje się tu szereg posągów (wiele nowych). Jest w nim dziewięć ołtarzy. Nowy ołtarz główny ze zdobiącymi go wielkimi rzeźbami autorstwa Józefa Woszczyńskiego i okna w nawie górnej. Wnętrze kościoła dawniej ozdabiała kolekcja 15 obrazów nabytych przez siostry benedyktynki, pędzla Szymona Czechowicza (1689-1775).
Zewnątrz
Kościół posiada jedną nawę z wysoką absydą i dwiema wieżami po obu stronach fasady. Do kościoła przylega Kaplica Opatrzności Bożej, będąca arcydziełem architektury barokowej. Z zewnątrz ma kształt sześciokąta, wewnątrz zaś półkola. Wnętrze zdobią rzeźby dłuta Jana i Józefa Hedlów.
Obok wejścia do świątyni znajduje się pomnik polskiego kompozytora Stanisława Moniuszki, dłuta Bolesława Bałzukiewicza, ustawiony tutaj w 1922.
W pobliżu apsydy stoi pomnik poetki Salomėji Nėris, dłuta Vladasa Vildziunasa z 1973 roku[3].
Galeria
-
Kościół w XIX w., Napoleon Orda
-
Apsyda kościoła, część budynku byłego klasztoru i szkolne boisko w miejscu klasztornego sadu
-
Kaplica Opatrzności Bożej
-
Figury św. Benedykta i św. Katarzyny oraz herb Gozdawa (Lilia), którym posługiwała się rodzina Paców.
-
Popiersie Stanisława Moniuszki
-
Zwieńczenie portalu głównego z herbem benedyktynów łysogórskich[4] z napisem Pro Ecclesia Trumphanti Pugnamus in Militanti
Bibliografia
- Juliusz Kłos, Wilno. Przewodnik krajoznawczy Juliusza Kłosa, Prof. Uniwersytetu St. Batorego. Wydanie trzecie poprawione po zgonie autora, Wilno 1937, s. 214-215
Przypisy
- ↑ a b c d e Bartłomiej Kaczorowski, Zabytki Starego Wilna, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1991, s.88
- ↑ a b Krzysztof Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz): Praktyczny przewodnik po Wilnie. Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Krzysztof Wałejko", Suwałki 2003, s. 88-89. ISBN 83-918978-2-6.
- ↑ Kościół Św. Katarzyny i klasztor Benedyktynek | miasto Wilno okręg wileński [online], www.radzima.org [dostęp 2015-12-17] .
- ↑ Agencja Interaktywna IntraCOM.pl , Herb i Flaga Powiatu Kieleckiego - Biuletyn Informacji Publicznej [online], bip.powiat.kielce.pl [dostęp 2018-04-17] (pol.).