Synogarlica maskareńska
| Nesoenas rodericanus | |||
| (A. Milne-Edwards, 1873) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
synogarlica maskareńska | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Synogarlica maskareńska[3] (Nesoenas rodericanus) – gatunek wymarłego ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Występował na maskareńskiej wyspie Rodrigues. Znany jest ze szczątków subfosylnych oraz opisów Leguata (1708) i Tafforeta (1726).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy formalnie gatunek opisał Alphonse Milne-Edwards w 1874. Holotyp stanowił mostek[4] i inne szczątki subfosylne, odkryte razem z pozostałościami dronta samotnego (Pezophaps solitaria)[5]. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Columba rodericana[4]. Obecnie (2023) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza synogarlicę maskareńską w rodzaju Nesoenas[6]. Różni autorzy przenosili ten gatunek także do rodzajów Streptopelia, Alectroenas i Ptilinopus[7][5].
Morfologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Synogarlice maskareńskie osiągały rozmiary afrykańskich turkaweczek białoczelnych (Turtur tympanistria), ich upierzenie było w większości łupkowoszare. Leguat i jego towarzysze wabili te łagodne i ufne ptaki do ogrodowego stolika i dzielili się resztkami; szczególnie lubiły nasiona melona. Przylatywały zawsze o porze posiłku. Zesłańcy wiązali im kolorowy materiał na nogach by wiedzieć, gdy oswojony ptak znów przyleci. W 1693 i 1725 odnotowano, że synogarlice żerują na wyspie, ale gniazdują głównie poza nią, wśród drzew na nadbrzeżnych wysepkach wolnych od zawleczonych w XVII wieku szczurów. Leguat wspomniał, że synogarlice stanowiły źródło dobrego mięsa[8].
Wymarcie[edytuj | edytuj kod]
Ostatnich informacji o synogarlicach maskareńskich dostarczył Tafforet (1726). W 1761 na Rodrigues przebywał duchowny i astronom Alexandre Guy Pingré, zauważył brak gołębi na wyspie. Gatunek musiał wymrzeć między 1726 a 1761 w związku z dotarciem szczurów na wcześniej wolne od nich wyspy. Obecność tych ssaków odnotował zarówno Tafforet, jak i Leguat[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d D. Lepage: Rodrigues Pigeon Nesoenas rodericanus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-12-15]. (ang.).
- ↑ Nesoenas rodericanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Columbinae Leach, 1820 - gołębie (wersja: 2023-03-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-25].
- ↑ a b Alphonse Milne-Edwards: Recherches sur la faune ancienne des iles Mascareignes. 1874, s. 16. (fr.).
- ↑ a b c Julian P. Hume: Extinct Birds. Bloomsbury Publishing, 2017, s. 164–165. ISBN 978-1-4729-3745-2.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-04-25]. (ang.).
- ↑ Rodrigues Turtle-dove (Nesoenas rodericanus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2018. [dostęp 2018-08-13].
- ↑ Hume, J.P.. Systematics, morphology, and ecology of pigeons and doves (Aves: Columbidae) of the Mascarene Islands, with three new species. „Zootaxa”. 3124, s. 1–62, 2011.