Fryderyk Wilhelm IV Pruski
| ||||
| ||||
.jpg)
| ||||
| ||||
| ||||
| Król Prus | ||||
| Okres | od 7 czerwca 1840 do 2 stycznia 1861 | |||
| Poprzednik | Fryderyk Wilhelm III Pruski | |||
| Następca | Wilhelm I Hohenzollern | |||
| Dane biograficzne | ||||
| Dynastia | Hohenzollernowie | |||
| Data i miejsce urodzenia | 15 października 1795 Berlin | |||
| Data i miejsce śmierci | 2 stycznia 1861 Podczdam | |||
| Ojciec | Fryderyk Wilhelm III Pruski | |||
| Matka | Luiza Mecklemburg-Strelitz | |||
| Żona | Elżbieta Ludwika Wittelsbach | |||
| Odznaczenia | ||||
            [a][1]
| ||||
Fryderyk Wilhelm IV (ur. 15 października 1795 w Berlinie, zm. 2 stycznia 1861 w Poczdamie) – król Prus od 1840 r. z dynastii Hohenzollernów.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Młodość[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w 1795 r. w Berlinie jako najstarszy syn Fryderyka Wilhelma III i Luizy z dynastii meklemburskiej. Już od dzieciństwa był wszechstronnie uzdolniony, znał się m.in. na sztuce. Należał do osób głęboko religijnych, był przekonany o swoim boskim posłannictwie. Lata młodości były dla przyszłego monarchy czasem ciężkiej próby. Klęska wojsk pruskich w walce z Napoleonem w bitwie pod Jeną w 1806 roku zmusiła Fryderyka Wilhelma III wraz z rodziną do ucieczki. Po ostatecznym zwycięstwie wojsk koalicji nad Napoleonem książę Fryderyk Wilhelm nadzorował z ramienia ojca przywracanie porządku w kraju. Doprowadził do nasilenia cenzury i przyczynił się do znacznego ograniczenia swobód obywatelskich. W 1823 r. ożenił się z Elżbietą Ludwiką Wittelsbach, księżniczką bawarską, ale para nie doczekała się potomstwa[2].
Król Prus[edytuj | edytuj kod]
Fryderyk Wilhelm należał do zwolenników zjednoczenia Niemiec. W 1840 r. po śmierci swojego ojca wstąpił na tron pruski[3], ogłaszając amnestię dla więźniów politycznych i łagodząc konflikt z Kościołem katolickim. Opowiadał się przeciwko reformom w duchu liberalizmu, jednak w obliczu wydarzeń Wiosny Ludów w Paryżu i Wiedniu (luty i marzec 1848), zdecydował się zwołać 18 marca 1848 r. do Berlina Zjednoczony Landtag, obiecując jednocześnie nadanie konstytucji. Nie zapobiegło to jednak wybuchowi rewolucji w Berlinie (rewolucja marcowa), którą Fryderyk Wilhelm IV początkowo próbował stłumić siłą, lecz już wkrótce zgodził się na powołanie liberalnego rządu i zwołanie Zgromadzenia Narodowego[4]. Dopiero osłabienie nastrojów rewolucyjnych umożliwiło władcy rozwiązanie Zgromadzenia i oktrojowanie (nadanie) Konstytucji Królestwa Pruskiego, 5 grudnia 1848 r.[5] Po rewizji niektórych zbyt liberalnych artykułów Fryderyk Wilhelm IV ostatecznie złożył przysięgę na nową konstytucję – 5 grudnia 1850 r., przekształcając tym samym Prusy w monarchię konstytucyjną[6].
Jako władca konserwatywny dał się również poznać w kwietniu 1849 r., kiedy odrzucił koronę cesarską ofiarowaną mu przez Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe, obradujące we Frankfurcie nad Menem. Za powód do takiego kroku uznał fakt, iż korona nie została mu dana przez władców innych państw niemieckich, lecz przez przedstawicieli ludu, których nie uznawał za kompetentnych do decyzji godnych wyższych sfer. Jego odpowiedź była dosadna: Nie będę podnosił korony z błota[7].
Obowiązująca w Prusach konstytucja zapewniała władcy silną pozycję w rządzeniu państwem, którą wykorzystywał Fryderyk Wilhelm IV, mianując na premierów bliskich sobie konserwatywnych polityków. Fryderyk Wilhelm zaczął zdradzać objawy choroby psychicznej, określanej łagodnie „zmiękczeniem mózgu”[8]. W 1857 roku zachowanie króla stało się tak ekscentryczne, że jego młodszy brat zaczął zastępować króla w sprawowaniu władzy. Gdy Fryderyk nie wracał do zdrowia Wilhelm został ustanowiony regentem w 1858. Fryderyk zmarł w 1861 r. w Poczdamie w Sanssouci[9].
Genealogia[edytuj | edytuj kod]
| Prapradziadkowie |
Król w Prusach |
Ferdynand Albert II z Brunszwiku |
Christian III Wittelsbach (Pfalz-Zweibrücken) |
landgraf Hesji-Darmstadt |
Krystian Karol Leiningen-Dagsburg-Falkenburg |
Adolf Fryderyk II z Meklemburgii-Strelitz |
Ernest Fryderyk I z Saksonii-Hildburghausen | |
| Pradziadkowie |
August Wilhelm Hohenzollern |
Karolina Wittelsbach (Pfalz-Zweibrücken) |
Jerzy Wilhelm z Hesji-Darmstadt |
Karol I z Meklemburgii-Strelitz | ||||
| Dziadkowie |
Król Prus |
Fryderyka Karolina z Hesji-Darmstadt | ||||||
| Rodzice |
Król Prus | |||||||
| Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern (1795-1861), Król Prus | ||||||||
Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]
- W 1829 r. został odznaczony Orderem Orła Białego[10].
- W 1840 nadał nobilitację Franzowi von Wincklerowi[11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- 2 Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma IV (1 Pomorski)
- 3 Pernowski Pułk Grenadierów Króla Fryderyka Wilhelma IV
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nadany w 1847 r. przez Karola Alberta króla Sardynii.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Federico Bona: I Cavalieri dell’Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata (wł.). W: Blasonario subalpino [on-line].
- ↑ Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, pod red. M. Serwańskiego i J. Dobosza, Poznań 1998, s. 132.
- ↑ J. Krasuski, Historia Niemiec, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998, s. 622.
- ↑ J. Krasuski, op. cit., s. 196.
- ↑ Historia w datach, pod red. M. Czaplińskiego i J. Maronia, Warszawa 1997, s. 262.
- ↑ Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, op. cit., s. 132.
- ↑ J. Krasuski, op. cit., s. 205.
- ↑ Theo Aronson, Cesarze Niemieccy 1871-1918, Kraków 1998, s. 19.
- ↑ Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, op. cit., s. 133.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 289.
- ↑ Tiele von Wincklerowie. Arystokracja węgla i stali, 2006, s. 82.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sebastian Haffner: Prusy bez legendy: Zarys dziejów. Warszawa: Oficyna Historii XIX i XX wieku, 1996. ISBN 83-905989-3-0.
- Krasuski J., Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998.
- Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, pod red. M. Serwańskiego i J. Dobosza, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998.
- Schad M., Hohenzollernowie przekł. z jęz. niem. Marek Urbański, Klub dla Ciebie, Warszawa 2004.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Fryderyk Wilhelm IV – dokumenty w bibliotece Polona
| Księstwo Pruskie |
|
|---|---|
| Królestwo Prus |
|
| Królestwo Prus (w ramach II Rzeszy) |
|
| Władcy państw zaborczych (1772–1918) |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Księstwo Warszawskie (1807-1815) |
| ||||||
| Królestwo Polskie (1815-1917) |
|
- ISNI: 0000 0001 0923 3087
- VIAF: 172909814
- ULAN: 500358134
- LCCN: n84234360
- GND: 118535994
- LIBRIS: 97mqwznt36m2hwh
- BnF: 12192556z
- SUDOC: 030528593
- NLA: 61541670
- NKC: osd2015885788
- BNE: XX1691928
- NTA: 070488614
- BIBSYS: 1507616673583
- Open Library: OL254065A
- PLWABN: 9810699621105606
- NUKAT: n98043191
- NLI: 000048854
- CANTIC: a12335551
- ΕΒΕ: 238591, 156311
- RISM: pe179010
- WorldCat: lccn-n84234360
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego
- Hohenzollernowie
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (Królestwo Kongresowe)
- Odznaczeni Orderem Podwiązki
- Odznaczeni Orderem Wojskowym Wilhelma
- Odznaczeni Orderem Złotego Runa
- Odznaczeni Orderem Annuncjaty
- Urodzeni w 1795
- Władcy Prus
- Zmarli w 1861
- Odznaczeni Orderem Świętego Jana (Prusy)
- Ludzie urodzeni w Berlinie
- Odznaczeni Orderem Domowym i Zasługi Księcia Piotra Fryderyka Ludwika