Plac Karola Miarki w Katowicach
| Śródmieście | |
 Północna część i pierzeja placu, widok od ul. Kochanowskiego na zachód | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′16,6″N 19°01′04,2″E/50,254600 19,017828
| |
Plac Karola Miarki w Katowicach – plac usytuowany w Śródmieściu Katowic, po południowej stronie torów kolejowych. Położony jest na styku ulic: Jana Kochanowskiego, Wita Stwosza (od wschodu), Tadeusza Kościuszki i Stefana Batorego (od zachodu). Od strony wschodniej znajduje się wylot ulicy Jagiellońskiej, zaś od zachodniej ulicy Mikołaja Kopernika.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Plac został wytyczony w okresie szybkiej rozbudowy śródmieścia na przełomie XIX i XX wieku. Opiekował się nim w miarę swoich możliwości założony w 1874 niemiecki Związek Upiększania Miasta (niem. Verschönerungsverein), który jednak zdobywał środki na swą działalność z dorywczych składek mieszkańców miasta. Zarys placu widoczny jest dopiero na mapach z 1895[1]. Dopiero ok. 1910 magistrat ówczesnych Katowic udzielił pierwszej pomocy materialnej na posadzenie drzew i urządzenie regularnego skweru. W dwudziestoleciu międzywojennym w budynku przy pl. K. Miarki 1 funkcjonował oddział towarzystwa ubezpieczeniowego "Patria" i oddział Warszawskiego Towarzystwa Ubezpieczeń[2]. W 1932 na placu wybudowano stację pomp[3].
W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922)[4] i w latach niemieckiej okupacji Polski (1939–1945)[5] plac nosił nazwę Blücherplatz[6][7].
Pomnik[edytuj | edytuj kod]
Na placu znajduje się pomnik Stanisława Moniuszki, wpisany do Ewidencji Miejsc Pamięci Województwa Śląskiego. Autorem przedwojennego pomnika, odsłoniętego 8 czerwca 1930, był rzeźbiarz Wincenty Chorembalski[8]. Pomnik powstał z inicjatywy kompozytora i dyrygenta Stefana Mariana Stoińskiego – prezesa Związku Śląskich Kół Śpiewaczych[9]. Po wojnie, w 1959, pomnik odbudowano[10].
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
Przy placu K. Miarki znajdują się historyczne kamienice[10]:
- narożna kamienica mieszkalna (pl. K. Miarki 1, róg z ul. T. Kościuszki),
- kamienica mieszkalna (pl. Miarki 2),
- kamienica mieszkalna (pl. Miarki 6) – kamienica z 1906 roku w stylu historyzmu z elementami modernizmu; wpisana do rejestru zabytków 30 września 1999 roku pod numerem A/22/99[11],
- kamienica mieszkalna (pl. Miarki 7),
- kamienica mieszkalna (pl. Miarki 8).
Opis[edytuj | edytuj kod]
Tuż za pomnikiem, od strony zachodniej, zlokalizowane jest jedno z targowisk miejskich - niewielki bazar, oferujący głównie warzywa, owoce, nabiał i kwiaty. Na placu K. Miarki istnieje pętla tramwajowa linii nr 1 i 11 oraz przystanek tramwajowy[12]. Od strony ulicy Wita Stwosza znajduje się siedziba spółki Miastoprojekt-Katowice. W podziemiach siedziby firmy znajduje się kryty basen.
Plac K. Miarki jest swego rodzaju atrakcją dendrologiczną. Rosną tutaj: kasztanowiec żółty (Aesculus flava), iglicznia trójcierniowa (Gleditsia triacanthos Inermis), robinie akacjowe (Robinia pseudoacacia), wiśnie piłkowane (Prunus serrulata), wierzba płacząca (Salix alba Tristis), klony, lipy, grab. Spośród krzewów występują: bzy lilaki (Syringa vulgaris), karagany syberyjskie (Caragana arborescens), wiciokrzewy tatarskie (Lonicera tatarica), jaśminowce (Philadelphus), parczeliny trójlistkowe (Ptelea trifoliata), śnieguliczki (Symphoricarpos albus) oraz tawuły van Houtte’a (Spiraea Vanhouttei).
Plac pełni funkcje rekreacyjne. Po roku 2000 wybudowano fontannę Karlik, która składa się z trzech elementów: fontanny centralnej obudowanej płytami granitowymi w kolorze jasnoszarym oraz dwóch, umieszczonych symetrycznie fontann bocznych; ogółem ma dwadzieścia dziewięć dysz (tryskaczy)[13]. Nazwę wymyślił 12-letni Sebastian Koenig[14].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2018, s. 258.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 51. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 42. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.
- ↑ Plan Katowic z 1942 roku. grytzka-genealogie.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]. www.grytzka-genealogie.de [dostęp 2011-07-18]
- ↑ Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 2011-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]. (niem.).
- ↑ Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 384. ISBN 83-85831-35-5.
- ↑ Odsłonięcie pomnika Moniuszki w Katowicach, Gość Niedzielny z 15 czerwca 1930, s. 12.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 39. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
- ↑ WYKAZ OBIEKTÓW I ZESPOŁÓW WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ZLOKALIZOWANYCH NA OBSZARZE CENTRUM W KATOWICACH, Załącznik 1 do Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Katowice na lata 2007-2013, bip.katowice.eu, Katowice, czerwiec 2012 [dostęp 2022-08-14] (pol.).
- ↑ Rozkład jazdy linii tramwajowej nr 19. www.rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
- ↑ Place i skwery. katowice.eu. [dostęp 2016-11-13].
- ↑ Katowickie fontanny mają imiona. www.portal.katowice.pl. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
