Adamów (powiat łukowski)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Adamów
Herb Flaga
Herb Adamowa Flaga Adamowa
Adamów
Państwo  Polska
Województwo lubelskie
Powiat łukowski
Gmina Adamów
Liczba ludności (2013) 2123[1]
Strefa numeracyjna (+48) 25
Kod pocztowy 21-412[2]
Tablice rejestracyjne LLU
SIMC 0667891[3]
Położenie na mapie gminy Adamów
Mapa lokalizacyjna gminy Adamów
Adamów
Adamów
Położenie na mapie powiatu łukowskiego
Mapa lokalizacyjna powiatu łukowskiego
Adamów
Adamów
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa lokalizacyjna województwa lubelskiego
Adamów
Adamów
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Adamów
Adamów
Ziemia51°44′37″N 22°15′40″E/51,743611 22,261111
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Adamów – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim, siedziba gminy Adamów[3].

Prywatne miasto szlacheckie Jadamów położone było w drugiej połowie XVI wieku w ziemi stężyckiej w województwie sandomierskim[4]. Miejscowość była przejściowo siedzibą gminy Gułów. W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa siedleckiego. Historycznie Adamów leży na ziemi stężyckiej w województwie sandomierskim w Małopolsce.

Obok miejscowości przepływa Motwica, niewielka rzeka dorzecza Wisły.

Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej Podwyższenia Krzyża Świętego, należącej do metropolii lubelskiej, diecezji siedleckiej, dekanatu Adamów.

Historia[5][edytuj]

Adamów do XVIII w.[edytuj]

Lokacja miasta pierwotnie pod nazwą Jadaromin nastąpiła na podstawie dokumentu wydanego w 1539 przez króla Zygmunta I Starego[6]. Właściciele miejscowości, bracia Adam i Hieronim Rusieccy, wystąpili w 1545 roku o erygowanie parafii. W 1569 roku miasto liczyło 415 mieszkańców, a w 1576 już 700. W XIX wieku mieszkało tu około 1000 osób w 90 domach. W późniejszych latach był własnością Czartoryskich i Firlejów. Na przełomie XVIII i XIX w. wzniesiono nowy barokowo-klasycystyczny kościół.

Adamów między XIX a XXI w.[edytuj]

W 1869 roku Adamów utracił prawa miejskie i został włączony do gminy Gułów. W 1873 roku podjęto uchwałę o utworzeniu szkoły, a już kilka lat później, w 1880, przeniesiono siedzibę gminy z powrotem do Adamowa. W 1915 roku miejscowość została zajęta przez wojska niemieckie i austro-węgierskie. W październiku 1939 roku, podczas kampanii wrześniowej toczyły się tu walki bitwy pod Kockiem. W 1943 roku w pożarze spłonęło centrum wsi. W latach okupacji w okolicach działy różne oddziały partyzanckie[6]. W sierpniu 1942 r. Oddział Gwardii Ludowej im. Jana Kilińskiego dowodzony przez byłego jeńca radzieckiego Serafima Aleksiejewa odbił z rąk niemieckich transport ok. 200 Żydów przeznaczonych na wywiezienie do Treblinki. Partyzanci rozbili też urząd gminy i mleczarnię oraz uderzyli na posterunek policji[7]. Adamów został zajęty przez Armię Czerwoną w 1944 roku.

Historia Żydów w Adamowie[8][edytuj]

Pierwsza wzmianka o Żydach w Adamowie pochodzi z 1827 roku, gdy było ich 108, co stanowiło 18,4% całej ludności. Początkowo podlegali gminie w Kocku, zaś w drugiej połowie XIX w. utworzyli własną gminę. Mieli synagogę i cmentarz. W 1921 roku było ich 664, co stanowiło 34,3% całej ludności. W październiku 1942 roku ludność żydowska została przesiedlona do getta w Łukowie, a później do obozu w Treblince i tam wymordowana.

Zabytki[edytuj]

We wsi znajduje się zabytkowy klasycystyczny kościół parafialny z 1. połowy XIX w.

Galeria[edytuj]

  • Zabytkowa plebania

  • Centrum miejscowości

  • Zabudowa jednokondygnacyjna

Oświata[edytuj]

Znajduje się tu Publiczna Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza, Gimnazjum oraz Zespół Szkół im. gen. Franciszka Kamińskiego, składający się z Liceum Ogólnokształcącego im. Batalionów Chłopskich, Liceum Profilowanego i Zasadniczej Szkoły Zawodowej.

Przypisy

  1. ↑ Bank Danych Lokalnych
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych. Poczta Polska S.A.. [dostęp 2013-04-08]. s. 2.
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Poz. 200, tom 2, s. 4, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2013-04-08]. 
  4. ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3
  5. ↑ strona Gminy Adamów poświęcona historii miejscowości
  6. ↑ a b Włodzimierz Wójcikowski: Śladami ostatniej bitwy gen. Kleeberga. Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 59…60. ISBN 83-03-01102-2.
  7. ↑ Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 202
  8. ↑ strona Żydowskiego Instytutu Historycznego poświęcona Adamowowi

Linki zewnętrzne[edytuj]

p • d • e
Gmina Adamów
Siedziba gminy: Adamów
Sołectwa Herb gminy Adamów
Miejscowości niesołeckie
Integralne części wsi
Dębowica • Dobrowola • Ferdynandów Drugi • Gułów • Helenówek • Korwin • Księżyzna • Łapiguz • Michałówka • Ofiara • Praga (Adamów) • Praga (Lipiny) • Sitnik • Zarzecze • Zaździebulichy
p • d • e
Dawne miasta na obszarze obecnego województwa lubelskiego

Adamów • Baranów • Bełżec • Biskupice • Bobrowniki • Boża Wola • Chodel • Czemierniki • Dokudów • Dorohusk • Drążgów • Dubienka • Firlej • Garbów • Głusk • Goraj • Gorzków • Gozdów • Grabowiec • Hanna • Horodło • Horodyszcze • Izbica • Janowiec • Janów Podlaski • Jarczów • Józefów nad Wisłą • Kamionka • Kodeń • Komarów • Komarówka Podlaska • Konstantynów • Końskowola • Kraśniczyn • Kraśnik Fabryczny • Kryłów • Kurów • Leśna Podlaska • Łańcuchów • Łaszczówka • Łomazy • Łysobyki • Markuszów • Michów • Międzyleś • Mosty Małe • Nowodwór • Okrzeja • Orchówek • Pawłów • Piszczac • Potoki • Pratulin • Prawno • Przytoczno • Puchaczów • Rachanie • Rawa • Rossosz • Sawin • Serokomla • Skierbieszów • Sławatycze • Sosnowica • Stężyca • Świerże • Tarnogóra • Teratyn • Tuchowicz • Turobin • Uchanie • Urszulin • Wąwolnica • Wieniawa • Wisznice • Wohyń • Wojcieszków • Wojsławice • Wrzelowiec • Wysokie • Żółkiewka
p • d • e
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (obecnie ponownie zdegradowane) oraz miasta obecnie niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) - miasto restytuowane połączone z innym miastem, (**) miasto restytuowane włączone do innego miasta, (***) miasto nierestytuowane włączone do innego miasta, (****) miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) znak (#) odnosi się do dwóch miast zdegradowanych w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888 r.); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Źródła: Zestawienie opiera się na oryginalnym ustawodawstwie opublikowanym w Dzienniku Praw. Obejmuje pełną listę miast (336) na obszarze Królestwa Polskiego zdegradowanych do rzędu wsi na mocy Ukazu do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszonego 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adamów_(powiat_łukowski)&oldid=50053928”