51°44′37″N 22°15′40″E/51,743611 22,261111Adamów (powiat łukowski)
| |||||
| |||||
 Budynek Urzędu Gminy Adamów | |||||
| Państwo |  Polska
| ||||
| Województwo | lubelskie | ||||
| Powiat | łukowski | ||||
| Gmina | Adamów | ||||
| Liczba ludności (2011) | 2191[1][2] | ||||
| Strefa numeracyjna | 25 | ||||
| Kod pocztowy | 21-412[3] | ||||
| Tablice rejestracyjne | LLU | ||||
| SIMC | 0667891 | ||||
Położenie na mapie gminy Adamów   Adamów | |||||
Położenie na mapie Polski  Adamów | |||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  Adamów | |||||
Położenie na mapie powiatu łukowskiego  Adamów | |||||
| 51°44′37″N 22°15′40″E/51,743611 22,261111
| |||||
Adamów – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim, siedziba gminy Adamów[4]. Obok miejscowości przepływa Motwica, niewielka rzeka dorzecza Wisły.
Prywatne miasto szlacheckie Jadamów położone było w drugiej połowie XVI wieku w ziemi stężyckiej w województwie sandomierskim[5]. Miejscowość była przejściowo siedzibą gminy Gułów. W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa siedleckiego. Historycznie Adamów leży na ziemi stężyckiej w województwie sandomierskim w Małopolsce.
Na terenie wsi utworzono dwa sołectwa Adamów I i Adamów II[6].
Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej Podwyższenia Krzyża Świętego, należącej do metropolii lubelskiej, diecezji siedleckiej, dekanatu Adamów.
Spis treści
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1065154 | Łapiguz | część wsi |
| 1065177 | Praga | część wsi |
Historia[8][edytuj | edytuj kod]
Adamów do XVIII w.[edytuj | edytuj kod]
Lokacja miasta pierwotnie pod nazwą Jadaromin nastąpiła na podstawie dokumentu wydanego w 1539 przez króla Zygmunta I Starego[9]. Właściciele miejscowości, bracia Adam i Hieronim Rusieccy, wystąpili w 1545 roku o erygowanie parafii. W 1569 roku miasto liczyło 415 mieszkańców, a w 1576 już 700. W XIX wieku mieszkało tu około 1000 osób w 90 domach. W późniejszych latach był własnością Czartoryskich. Na przełomie XVIII i XIX w. wzniesiono nowy barokowo-klasycystyczny kościół.
Adamów między XIX a XXI w.[edytuj | edytuj kod]
W 1869 roku Adamów utracił prawa miejskie i został włączony do gminy Gułów. W 1873 roku podjęto uchwałę o utworzeniu szkoły, a już kilka lat później, w 1880, przeniesiono siedzibę gminy z powrotem do Adamowa. W 1915 roku miejscowość została zajęta przez wojska niemieckie i austro-węgierskie. W październiku 1939 roku, podczas kampanii wrześniowej toczyły się tu walki bitwy pod Kockiem. W 1943 roku w pożarze spłonęło centrum wsi. W latach okupacji w okolicach działały różne oddziały partyzanckie[9]. W sierpniu 1942 r. Oddział Gwardii Ludowej im. Jana Kilińskiego dowodzony przez byłego jeńca radzieckiego Serafima Aleksiejewa odbił z rąk niemieckich transport ok. 200 Żydów przeznaczonych na wywiezienie do Treblinki. Partyzanci rozbili też urząd gminy i mleczarnię oraz uderzyli na posterunek policji[10]. Adamów został zajęty przez Armię Czerwoną w 1944 roku.
Historia Żydów w Adamowie[11][edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o Żydach w Adamowie pochodzi z 1827 roku, gdy było ich 108, co stanowiło 18,4% całej ludności. Początkowo podlegali gminie w Kocku, zaś w drugiej połowie XIX w. utworzyli własną gminę. Mieli synagogę i cmentarz. W 1921 roku było ich 664, co stanowiło 34,3% całej ludności. W październiku 1942 roku ludność żydowska została przesiedlona do getta w Łukowie, a później do obozu w Treblince i tam wymordowana.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajduje się zabytkowy klasycystyczny kościół parafialny z 1. połowy XIX w.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Kościół Podwyższenia Krzyża św.
Zabytkowa plebania
Centrum miejscowości
Zabudowa jednokondygnacyjna
Oświata[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się tu Publiczna Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza, Gimnazjum oraz Zespół Szkół im. gen. Franciszka Kamińskiego, składający się z Liceum Ogólnokształcącego im. Batalionów Chłopskich, Liceum Profilowanego i Zasadniczej Szkoły Zawodowej.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Portal polskawliczbach.pl
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-06-20].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3
- ↑ BIP gminy, sołectwa
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ strona Gminy Adamów poświęcona historii miejscowości
- ↑ a b Włodzimierz Wójcikowski: Śladami ostatniej bitwy gen. Kleeberga. Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 59‒60. ISBN 83-03-01102-2.
- ↑ Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942‒1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 202
- ↑ Strona Żydowskiego Instytutu Historycznego poświęcona Adamowowi
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Adamów 2 (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. I: Aa – Dereneczna. Warszawa 1880.
- Internetowy Serwis Gminy Adamów
- Historia Żydów w Adamowie na portalu Wirtualny Sztetl
| |||||||||||||
| ||||||||||||
|
