Solec (Warszawa)

Solec na tle dzielnicy Śródmieście według MSI

Park Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza na Solcu

Osiedle Torwar w 2009 - widok z mostu Łazienkowskiego

Jeden z trzech iksów w 2009

Magazyn solny w stylu klasycystycznym

Pałac Symonowicza

Solec – warszawska ulica i osiedle, będące obecnie częścią Śródmieścia. Dzisiejsze granice Solca wyznaczają: wiadukt mostu Średnicowego, Park im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, ul. Myśliwiecka, ul. Łazienkowska i wybrzeże Wisły. W literaturze dotyczącej Powstania Warszawskiego południowa część Solca jest określana jako Powiśle Czerniakowskie, Czerniaków lub Górny Czerniaków (na terenie Solca istniał Przyczółek czerniakowski).

Historia

Pierwsza wieś powstała w tym miejscu w XI w.. Powstała w niej przystań a potem port rzeczny, w którym cumowały barki między innymi z solą, którą transportowano Wisłą z Wieliczki. W tym miejscu przecinały się lądowe szlaki handlowe wschód-zachód z wodnymi południe-północ.

Wykopaliska archeologiczne i pisana historia tych terenów mówią, że na długo zanim powstała Warszawa, książęta mazowieccy wystawili gród w Jazdowie, by strzegł brodu pomiędzy Solcem a Kamionem.

We wsi, którą nazwano Solec, w XVI w. powstały magazyny soli. Następnie na miejscu wsi wyrosło miasteczko - jurydyka, które w 1675 roku otrzymało prawa miejskie. Rynek tego miasta nazywano Soleckim (dziś jest tam parking, a przy nim wzniesiono kościół Przenajświętszej Trójcy (dzisiaj zwany kościołem Świętej Trójcy) oraz ratusz. Nieopodal dawnego rynku zachował się klasycystyczny Magazyn Solny. W pierwszej połowie XVIII wieku jurydyka Solec liczyła około 5 000 mieszkańców. W roku 1762 zbudowano na Solcu Pałac Symonowiczów, a w 1772 roku położono kamień węgielny pod budowę murowanego klasztoru Trynitarzy, którego budowę zakończono przed 1790. W latach 1776-79 Kazimierz Poniatowski (brat króla), urządził według projektu Szymona Bogumiła Zuga, powyżej dzisiejszego ośrodka sportowego przy ulicy Solec, ogród zwany "Na Książęcem" z romantycznymi ruinami, minaretem i tzw. Elizeum. Pod koniec XVIII wieku miasteczko zostało włączone do Warszawy.

29 listopada 1830 podpalenie browaru Weissa na Solcu przez pchor. Wiktora Tylskiego było sygnałem do wybuchu powstania listopadowego. Browar Weissa znajdował się przy ul. Czerniakowskiej nr hipoteczny - nr taryfy 3001 (nieistniejący nr 189 we współczesnej numeracji ulic - Nieprawidłowe parametry: {52.224781|N|21.041832|E}{{Współrzędne}} Nieznane pola: 3 oraz 4.).

Przed II wojną światową Solec był jednym z 26 okręgów Warszawy, a jego granice wyznaczały aleja 3 Maja, Aleje Jerozolimskie, ulice Marszałkowska, Piusa XI (obecnie Piękna), Górnośląska, Czerniakowska na nieistniejącym obecnie odcinku w kierunku Fabrycznej, również nieistniejąca Mączna oraz brzeg Wisły. Według danych z 1 stycznia 1939 r. Solec zajmował powierzchnię 203 ha i był zamieszkany przez 56,4 tys. osób.

Między 12 a 24 września 1944 roku miejsce zaciekłych walk Niemców z oddziałami powstańczymi Zgrupowania "Kryska", Zgrupowania "Radosława", batalionu "Zośka", batalionu "Parasol" oraz 2 Dywizja Piechoty i 3 Dywizja Piechoty 1 Armii Wojska Polskiego.

Po 1958 roku na terenie Solca powstały osiedla mieszkaniowe Ludna i Torwar. W tej dzielnicy nakręcono wiele scen w filmie Stanisława Barei Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? z 1978 r.

• 
  Solec ok. 1880 na obrazie Aleksandra Gierymskiego
• 
  Zakłady żeglugi parowej na warszawskim Solcu
• 
  Kościół św. Trójcy

Varia

• Z Solca prowadziła przeprawa rzeczna do Kamiona (obecnie Kamionek).
• Na warszawskiej Ochocie znajduje się czwarty wysokościowiec według podobnego projektu co "Trzy iksy" jest nieco niższy.

Zobacz też

• Pacyfikacja Czerniakowa
• Przyczółek czerniakowski
• Ulica Ludna w Warszawie
• Ulica Solec w Warszawie
• Solec - miejscowości o nazwie Solec

Linki zewnętrzne

• Solec na Warszawikii
• Słona ulica czyli pochodzenie nazwy "Solec"
• Solec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 43 .