Stała Plancka

Stała Plancka, kwant działania (oznaczana przez h) – jedna z podstawowych stałych fizycznych. Ma wymiar działania, pojawia się w większości równań mechaniki kwantowej.

Historycznie stała Plancka pojawiła się w pracy Maxa Plancka na temat wyjaśnienia przyczyn tzw. katastrofy w nadfiolecie w prawie promieniowania ciała doskonale czarnego. Planck stwierdził, że energia nie może być wypromieniowywana w dowolnych ciągłych ilościach, a jedynie w postaci „paczek” (kwantów) o wartości hν, gdzie ν jest częstotliwością.

Do 20 maja 2019 roku stała Plancka w układzie SI była równa:

$h=6{,}626070040(81)\times 10^{-34}\,\operatorname {{J}\cdot {s}} =4{,}135667662(25)\times 10^{-15}\,\operatorname {{eV}\cdot {s}}$

20 maja 2019 roku weszły w życie nowe definicje jednostek podstawowych układu SI. Kilogram został tak zdefiniowany, aby wartość stałej Plancka była równa dokładnie:

$h=6{,}62607015\times 10^{-34}\,\operatorname {{kg}\cdot {m^{2}}\cdot {s^{-1}}}$

Stała Diraca

O wiele częściej niż stałej Plancka używa się wielkości nazywanej h kreślone (zredukowana stała Plancka albo stała Diraca):

$\hbar ={\frac {h}{2\pi }}=1{,}054571817...\times 10^{-34}\,\operatorname {{J}\cdot {s}} =6{,}582119569...\times 10^{-16}\,\operatorname {{eV}\cdot {s}}$

$\hbar$ jest kwantem momentu pędu, a więc tym samym i spinu. Z tego też powodu przez wielu uważana za stałą bardziej podstawową niż sama stała Plancka. Oznaczenie to wprowadził brytyjski fizyk Paul A.M. Dirac.

Kod symbolu ℏ to 0x210F (zobacz Unicode).

Zobacz też

• efekt kwantowy
• fluktuacje kwantowe
• równanie Schrödingera