Stanisław Sitek

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Sitek
podpułkownik żandarmerii podpułkownik żandarmerii
Data i miejsce urodzenia

17 listopada 1890
Warszawa

Data i miejsce śmierci

1940
Kalinin

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

3 Dywizjon Żandarmerii
Dywizjon Szkolny Żandarmerii
Centrum Wyszkolenia Żandarmerii

Stanowiska

dowódca dywizjonu
komendant centrum wyszkolenia

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
powstania śląskie
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Kadra oficerów CWŻ w (1931). Komendant mjr Sitek siedzi trzeci od lewej
Tablica pamiątkowa poświęcona Centrum Wyszkolenia Żandarmerii i Stanisławowi Sitkowi w Grudziądzu

Stanisław Sitek (ur. 17 listopada 1890 w Warszawie, zm. wiosną 1940 w Kalininie) – podpułkownik żandarmerii Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Warszawie, w mieszczańskiej rodzinie Walentego i Wiktorii z Kurzelów. Był uczniem Szkoły Technicznej Warszawsko-Wiedeńskiej Kolei Żelaznej w Warszawie przy ul. Chmielnej (później Technikum Kolejowe im. Jana Rabanowskiego). Po ukończeniu szkoły podjął pracę w charakterze pomocnika technika kolejowego. W wieku 15 lat wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej i jej Organizacji Bojowej. W czasie rewolucji 1905–1907 zajmował się kolportażem nielegalnej literatury na Woli i Powązkach. Od grudnia 1905 jako członek OB PPS uczestniczył w następujących akcjach terrorystycznych:

W czerwcu 1909 w obawie przed aresztowaniem wyjechał do Krakowa, a następnie do Lwowa, gdzie działał w Związku Walki Czynnej, w plutonie „Kuby”. W 1910 wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Od września tego roku działał w Oddziale Praca Związku Socjalistów Polskich, a następnie w Komitecie Obrony Narodowej w Chicago. Pod koniec stycznia 1915 z grupą ochotników powrócił do Europy i wstąpił do Legionów Polskich, w stopniu szeregowca. Następnie awansował na podoficera. W 1917 został przeniesiony z 1 pułku piechoty Legionów Polskich do żandarmerii. Po kryzysie przysięgowym wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. W lutym i marcu 1918 w Ostrowi Mazowieckiej kierował trzytygodniowym kursem szkoleniowym żandarmerii.

8 listopada 1918 przyjęty został do Wojska Polskiego z równoczesnym awansem na podporucznika[1]. Pełnił funkcję powiatowego oficera żandarmerii kolejno w Ostrowie, Łomży, Warszawie, Sokółce i Bobrujsku. W 1920 pełnił służbę w Ekspozyturze Żandarmerii Polowej Okręgu Etapowego Mińsk. 27 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu rotmistrza, w żandarmerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[2]. W maju 1921 skierowany został na Górny Śląsk z zadaniem zorganizowania i wyszkolenia żandarmerii powstańczej.

Następnie przeniesiony do 3 dywizjonu żandarmerii w Grodnie[3][4], w którym dowodził kadrą szwadronu zapasowego. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 23. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[5]. W międzyczasie (1922–1923) był słuchaczem IV Kursu Oficerów Młodszych w Centralnej Szkole Żandarmerii w Grudziądzu. 1 grudnia 1924 został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 6. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[6]. W grudniu 1927 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy 3 dywizjonu żandarmerii[7][8]. Obowiązki przejął od płk. Jana Jura-Gorzechowskiego. W grudniu 1929 zarządzeniem ministra spraw wojskowych przeniesiony został do Grudziądza na stanowisko dowódcy dywizjonu szkolnego żandarmerii[9]. Obowiązki objął w dniu 30 stycznia 1930. W międzyczasie (z dniem 1 stycznia 1930) dywizjon szkolny żandarmerii przeformowany został w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii. 12 marca 1933 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 1. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[10]. Stanowisko komendanta CWŻ zajmował do września 1939[11][12].

25 sierpnia tego roku na czele batalionu szkolnego i pozostałości centrum, transportem kolejowym, udał się do Staszowa. Tam, w koszarach I batalionu 2 pułku piechoty Legionów organizował Ośrodek Zapasowy Żandarmerii. W nocy z 4 na 5 września ewakuował ośrodek do Tarnobrzega. Wisłę przekroczył w Baranowie. Poruszał się łazikiem kierowanym przez plut. Kuczyńskiego, w towarzystwie mjr. Kazimierza Rembacza. W samochodzie znajdował się sztandar CWŻ. 9 września był widziany przez kpt. Leona Terleckiego, dowódcę nadwyżek 5 dywizjonu żandarmerii, na polanie w lesie koło Kolbuszowej. 12 września około godz. 17 por. rez. Kazimierz Biliński widział go na rynku w Zamościu, w towarzystwie adiutanta, por. Zygmunta Mazura.

27 września dowódca Okręgu Korpusu Nr IX, gen. bryg. Franciszek Kleeberg dokonał reorganizacji podległych mu oddziałów i nadał im nazwę Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”[13]. Szefem żandarmerii SGO „Polesie” mianowany został ppłk Stanisław Sitek[14][15]. Tego samego dnia sztab gen. Kleeberga przeniósł się z Szacka do folwarku Adampol (6 km na zachód od Włodawy)[16]. Nie wiadomo, czy pułkownik objął to stanowisko, a jeżeli tak, to kiedy i gdzie. Nie jest także znany czas i miejsce oraz okoliczności, w jakich dostał się niewoli sowieckiej. Wiadomo, że był więziony w Ostaszkowie. Zamordowany przez NKWD w kwietniu lub maju 1940 i pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje[17]. Jego nazwisko figuruje na Liście Ostaszkowskiej Straceń nr 05/2 z 5 kwietnia 1940.

Minister Obrony Narodowej decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 mianował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[18]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[19].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Od 15 czerwca 1994 ppłk Stanisław Sitek jest patronem Szkoły Podstawowej Nr 5 w Grudziądzu.

3 czerwca 2015 roku Centrum Szkolenia Żandarmerii Wojskowej w Mińsku Mazowieckim otrzymało imię płk. Stanisława Sitka[25].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 21 listopada 1918 roku.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 1 września 1920 roku, s. 799.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1055, 1063.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 961, 965.
  5. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 292.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 737.
  7. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927 roku, s. 363.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 668, 674.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 9.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933 roku, s. 46.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 287, 824.
  12. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 281, 488.
  13. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 267.
  14. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 235, 374.
  15. ↑ Wróblewski 1989 ↓, s. 27, 190.
  16. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 255.
  17. ↑ a b c Miednoje 2005 ↓, s. 808.
  18. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  19. ↑ Żołnierze Wojska Polskiego – Uroczysty Apel Pamięci 9 listopada 2007 roku, plac marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie polskieradio.pl [dostęp 2012-03-27].
  20. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  21. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 36.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 15 marca 1923 roku, s. 185 „za czyny orężne w bojach byłego 1-go pp Leg.”.
  23. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 287.
  25. ↑ Decyzja Nr 196/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 czerwca 2015 roku w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji i nadania imienia patrona Centrum Szkolenia Żandarmerii Wojskowej (Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej z 11 czerwca 2015 roku, poz. 157). Decyzja weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Jan Wróblewski: Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07659-6.
  • Jan Suliński, Żandarmeria Wojskowa w latach 1918–1947. Szkic organizacyjno-historyczny, Warszawa, Drukarnia WOW, 1994.
  • Tadeusz Wawrzyński, Oficerowie i podoficerowie Wojska Polskiego – kawalerowie Krzyża i Medalu Niepodległości, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 19 z 1996 r., s. 65.
  • Jan Suliński, Historia szkół Żandarmerii w latach 1918–1995. Rys historyczno-organizacyjny, Warszawa 1996.
  • Tadeusz Wawrzyński, Oficerowie żandarmerii Kawalerowie Krzyża i Medalu Niepodległości, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 24 z 2001 r., s. 104.
  • Jan Suliński, Ośrodek Zapasowy Żandarmerii II RP w Staszowie, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” Nr 2 (197) z 2003 r., s. 215–222.
  • Jan Suliński, Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918–1945, Warszawa 2003, ISBN 83-912638-5-1.
  • „Kalendarz Grudziądzki 2005”, Grudziądzkie Towarzystwo Kultury, Grudziądz 2004, ISSN 1427-700X.
  • Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, Toruń: Dom Wydawniczy DUET, 2004, ISBN 83-89706-20-2, OCLC 309915820.
  • Zuzanna Gajowniczek, Bernadetta Gronek, Bernard Kayzer: Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Grzegorz Jakubowski (red.). T. 2 M–Ż. Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2005. ISBN 83-89474-06-9.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
  • Płk Stanisław Sitek (1890–1940). Bohaterowie Żandarmerii Wojskowej, red. Marcin Rzymski, Stowarzyszenie Żandarmerii Wojskowej „Żandarm”, Warszawa 2008.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Sitek&oldid=73677557”