Tadeusz Kossakowski

Tadeusz Kossakowski Kirgiz, Krystynek
Tadeusz Kossakowski
generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1888 Kiszyniów
Data i miejsce śmierci	24 listopada 1965 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	od 1909
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie (II RP) Polskie Siły Zbrojne
Stanowiska	dowódca kompanii saperów 2 Dywizji Piechoty Legionów, dowódca 2 Batalionu Saperów, szef Departamentu Zaopatrzenia Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych, dowódca Broni Pancernych, dowódca Saperów MSWojsk, dowódca saperów w Sztabie Naczelnego Wodza, zastępca dowódcy 1 Brygady Strzelców, dowódca saperów I Korpusu w Szkocji, zastępca dowódcy 2 Brygady Czołgów, dowódca Zakładów Produkcji Uzbrojenia AK.
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa powstanie warszawskie
Późniejsza praca	Pracował w biurach projektów
Odznaczenia

Tadeusz Kossakowski (ur. 27 stycznia 1888 w Kiszyniowie, zm. 24 listopada 1965 w Warszawie) – inżynier, „cichociemny”, generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych.

Życiorys

Działalność niepodległościowa i I wojna światowa

Tadeusz Kossakowski urodził się 27 stycznia 1888 w Kiszyniowie. Szkołę realną ukończył w Chersoniu. Następnie wraz z rodziną przeprowadził się do Lwowa, gdzie podjął i ukończył studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. Tam też rozpoczął się jego kontakt z ruchem niepodległościowym.

W 1909 wstąpił do Związku Walki Czynnej, w roku następnym do Związku Strzeleckiego. W okresie tym używał pseudonimu „Kirgiz”. Ukończył kurs oficerski „Strzelca” i z rąk Józefa Piłsudskiego otrzymał znak oficerski „Parasol”.

W 1914 został zmobilizowany do armii rosyjskiej i przydzielony do Czugujewskiej Szkoły Wojskowej w Czuhujiwie. 1 września 1915 uzyskał stopień chorążego, po czym został skierowany na front. Dowodził kompanią a następnie batalionem piechoty. W lutym 1917, w stopniu podporucznika, przeniesiony został do wojsk inżynieryjnych.

Po rewolucji w Rosji, we wrześniu 1917 przeszedł do oddziałów polskich, podejmując służbę w 2 kompanii telegraficznej 1 pułku inżynierii I Korpusu Polskiego w Rosji, gen. J. Dowbor-Muśnickiego, gdzie służył do rozbrojenia korpusu przez Niemców. Od maja 1918 działał w Polskiej Organizacji Wojskowej.

Służba w Wojsku Polskim, w okresie międzywojennym i w czasie II wojny światowej

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w listopadzie 1918 podjął służbę w Wojsku Polskim, początkowo w 1 pułku telegraficznym, także na krótko w Oddziale Wywiadowczym w Łodzi. Od marca 1919 służył w wojskach inżynieryjnych. Podczas wojny polsko-bolszewickiej od kwietnia do października 1919 był dowódcą kompanii saperów 2 Dywizji Piechoty Legionów. Następnie, do końca 1921 był dowódcą 2 batalionu saperów, po czym do 1924 dowódcą batalionu maszynowego saperów w Nowym Dworze Mazowieckim. W międzyczasie, w 1921 ukończył kurs inżynieryjny, w 1923 specjalistyczne studia we Francji, a w 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919.

23 października 1924 otrzymał przeniesienie do 2 pułku Saperów Kaniowskich w Puławach na stanowisko dowódcy pułku. W grudniu 1925 został przeniesiony do kadry oficerów korpusu inżynierii i saperów przy Departamencie V MSWojsk. z równoczesnym przydzieleniem do Głównych Zakładów Inżynierii i Saperów w Warszawie na stanowisko zastępcy kierownika z jednoczesnym powierzeniem obowiązków kierownika.

24 kwietnia 1927 powołany na stanowisko zastępcy szefa Departamentu Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych. 1 stycznia 1928 awansował do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 3 lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów.

31 stycznia 1929 powołany na stanowisko szefa Departamentu Zaopatrzenia Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od 23 września 1930 obowiązki szefa departamentu łączył z funkcją dowódcy Broni Pancernych. Był zwolennikiem rozwoju polskiej broni pancernej i inicjatorem rozwoju przemysłu samochodowego. Za jego kadencji wdrożono do masowej produkcji tankietki TK-3 i TKS, zakupiono czołgi Vickers E i opracowano własny czołg 7 TP. Był także członkiem Rady Nadzorczej Państwowych Zakładów Inżynierii.

26 marca 1936 ustąpił ze stanowiska dowódcy Broni Pancernych w wyniku różnicy poglądów na zadania produkcyjne PZInż (dążył do priorytetu produkcji wojskowej nad potrzebami rynku cywilnego), po czym został dowódcą Saperów MSWojsk. 19 marca 1939 mianowany generałem brygady.

W dniach 3–7 września 1939 wziął udział w przygotowaniach do Obrony Warszawy. Internowany w Rumunii w obozie w Băile Herculane. Następnie przez Rumunię dotarł do Paryża, gdzie został dowódcą saperów w Sztabie Naczelnego Wodza. Od września 1940 do października 1941 pełnił funkcję zastępcy dowódcy 1 Brygady Strzelców do spraw motoryzacji. W 1941 brał równolegle udział w kursie wyższych dowódców armii sprzymierzonych w Brytyjskiej Wyższej Szkole Wojennej w Cumberly. Od października 1941 do czerwca 1942 był zastępcą dowódcy I Korpusu Polskiego do spraw motoryzacji oraz dowódcą saperów korpusu.

Przeniesiony na Bliski Wschód objął stanowisko zastępcy dowódcy 2 Korpusu Strzelców do spraw motoryzacji, a następnie stanowisko dowódcy broni pancernej, motorowej i służby elektromechanicznej Armii Polskiej na Wschodzie. Przez krótki okres (do października 1942) był zastępcą dowódcy formowanej w II połowie 1942 2 Brygady Czołgów na Środkowym Wschodzie. Jednostki, w których służył w okresie 1940–1943, nie brały w tym czasie udziału w walkach.

Od grudnia 1943 w dyspozycji Naczelnego Wodza. Po przeszkoleniu we Włoszech został przerzucony do okupowanej Polski w dniu 30 maja 1944, w trakcie operacji lotniczej znanej jako „Most II”. Był najstarszym z „cichociemnych”. W dniu przerzutu miał ponad 56 lat. Przyjął pseudonim „Krystynek” . W dniu przelotu do kraju awansowany został na generała dywizji.

Przydzielony do Wydziału Broni Szybkich Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej Armii Krajowej. Został także dowódcą Zakładów Produkcji Uzbrojenia AK. W pierwszych dniach Powstania Warszawskiego walczył jako zwykły strzelec w drużynie szturmowej, a później przeniesiony został do pionu produkcji uzbrojenia. We wrześniu 1944 został równocześnie dowódcą kilkunastoosobowej Legii Oficerskiej. Po kapitulacji Warszawy dostał się do niewoli i przebywał w niemieckich oflagach XVIII-73 w Landwasser, IV C w Colditz, XVIII-317 C w Markt Pengau w Austrii.

Po wyzwoleniu zgłosił się do Polskich Sił Zbrojnych i powrócił do Londynu. W grudniu 1945 wrócił jednak do Polski. Pracował w biurach projektów. Zmarł 24 listopada 1965 w wieku 77 lat. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A 2 rz. 3 m. 13).

Awanse

• podpułkownik – ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku
• pułkownik – 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku lokata 3
• generał brygady – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 12. lokatą w korpusie generałów
• generał dywizji – 30 maja 1944

Ordery i odznaczenia

Grób Tadeusza Kossakowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1928)
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie (po raz 1,2,3 w 1922)
• Złoty Krzyż Zasługi – dwukrotnie (1925, 1938)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Znak oficerski „Parasol”
• Odznaka „Znak Pancerny” nr 244
• Order Krzyża Orła III klasy (1933, Estonia)
• Oficer Legii Honorowej (Francja)
• Oficer Orderu Korony Rumunii
• Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii
• Komandor Orderu Korony Włoch (zezwolenie w 1933)
• Medal Międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”
• Odznaka Łotewskiego Pułku Czołgów

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Marian Żebrowski, Zarys historii polskiej broni pancernej 1918-1947, Londyn 1971
• PiotrP. Stawecki PiotrP., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159 .
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione
• Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 125-130. ISBN 83-7021-096-1.
• Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 784-785. ISBN 83-211-1096-7.