Tadeusz Kossakowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Tadeusz Kossakowski
Kirgiz, Krystynek
Ilustracja
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1888
Kiszyniów, gubernia besarabska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

24 listopada 1965
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1909–1945

Siły zbrojne

Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie we Francji
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa

Jednostki

Dowództwo Broni Pancernych
Dowództwo Saperów

Stanowiska

dowódca broni pancernych
dowódca saperów

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
kampania wrześniowa
powstanie warszawskie

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii Komandor Orderu Korony Włoch Order Krzyża Orła III Klasy (Estonia) Oficer Orderu Leopolda (Belgia) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Korony Rumunii Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich „Parasol” Odznaka „Znak Pancerny”
Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Kossakowski (ur. 27 stycznia 1888 w Kiszyniowie, zm. 24 listopada 1965 w Warszawie) – generał dywizji inżynier Wojska Polskiego, „cichociemny”.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Władysława i Anny z d. Zacharenko[1]. Szkołę realną ukończył w Chersoniu. Następnie wraz z rodziną przeprowadził się do Lwowa, gdzie podjął i ukończył studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. Dyplom inżyniera uzyskał w 1914.

We Lwowie rozpoczął się jego kontakt z ruchem niepodległościowym. W 1909 wstąpił do Związku Walki Czynnej, w roku następnym do Związku Strzeleckiego. W okresie tym używał pseudonimu „Kirgiz”. Ukończył kurs oficerski „Strzelca” i z rąk Józefa Piłsudskiego otrzymał znak oficerski „Parasol”.

W 1914 został zmobilizowany do armii rosyjskiej i przydzielony do Czugujewskiej Szkoły Wojskowej w Czuhujiwie. 1 września 1915 uzyskał stopień chorążego, po czym został skierowany na front. Dowodził kompanią a następnie batalionem piechoty. W lutym 1917, w stopniu podporucznika, przeniesiony został do wojsk inżynieryjnych.

Po rewolucji w Rosji, we wrześniu[2] 1917 przeszedł do oddziałów polskich, podejmując służbę w 2 kompanii telegraficznej 1 pułku inżynierii I Korpusu Polskiego w Rosji, gen. J. Dowbor-Muśnickiego, gdzie służył do rozbrojenia korpusu przez Niemców. Od maja 1918 działał w Polskiej Organizacji Wojskowej[2].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w listopadzie 1918 podjął służbę w Wojsku Polskim, początkowo w 1 pułku telegraficznym, także na krótko w Oddziale Wywiadowczym w Łodzi. Od marca 1919 służył w wojskach inżynieryjnych. Podczas wojny polsko-bolszewickiej od kwietnia do października 1919 był dowódcą kompanii saperów 2 Dywizji Piechoty Legionów. Następnie, do końca 1921 był dowódcą 2 batalionu saperów, po czym do 1924 dowódcą batalionu maszynowego saperów w Nowym Dworze Mazowieckim. W międzyczasie, w 1921 ukończył kurs inżynieryjny, w 1923 specjalistyczne studia we Francji, a w 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919.

23 października 1924 otrzymał przeniesienie do 2 pułku Saperów Kaniowskich w Puławach na stanowisko dowódcy pułku[3]. W grudniu 1925 został przeniesiony do kadry oficerów korpusu inżynierii i saperów przy Departamencie V MSWojsk. z równoczesnym przydzieleniem do Głównych Zakładów Inżynierii i Saperów w Warszawie na stanowisko zastępcy kierownika z jednoczesnym powierzeniem obowiązków kierownika[4].

24 kwietnia 1927 powołany na stanowisko zastępcy szefa Departamentu Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych. 1 stycznia 1928 awansował do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 3 lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów.

31 stycznia 1929 powołany na stanowisko szefa Departamentu Zaopatrzenia Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od 23 września 1930 obowiązki szefa departamentu łączył z funkcją dowódcy Broni Pancernych[5]. Był zwolennikiem rozwoju polskiej broni pancernej i inicjatorem rozwoju przemysłu samochodowego. Za jego kadencji wdrożono do masowej produkcji tankietki TK-3 i TKS, zakupiono czołgi Vickers E i opracowano własny czołg 7 TP. Był także członkiem Rady Nadzorczej Państwowych Zakładów Inżynierii.

26 marca 1936 ustąpił ze stanowiska dowódcy Broni Pancernych w wyniku różnicy poglądów na zadania produkcyjne PZInż (dążył do priorytetu produkcji wojskowej nad potrzebami rynku cywilnego), po czym został dowódcą Saperów MSWojsk.[6] Na stopień generała brygady został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 12. lokatą w korpusie generałów[7].

W dniach 3–7 września 1939 wziął udział w przygotowaniach do Obrony Warszawy. Internowany w Rumunii w obozie w Băile Herculane[8]. Następnie przez Rumunię dotarł do Paryża, gdzie został dowódcą saperów w Sztabie Naczelnego Wodza. Od września 1940 do października 1941 pełnił funkcję zastępcy dowódcy 1 Brygady Strzelców do spraw motoryzacji. W 1941 brał równolegle udział w kursie wyższych dowódców armii sprzymierzonych w Brytyjskiej Wyższej Szkole Wojennej w Cumberly. Od października 1941 do czerwca 1942 był zastępcą dowódcy I Korpusu Polskiego do spraw motoryzacji oraz dowódcą saperów korpusu.

Przeniesiony na Bliski Wschód objął stanowisko zastępcy dowódcy 2 Korpusu Strzelców do spraw motoryzacji, a następnie stanowisko dowódcy broni pancernej, motorowej i służby elektromechanicznej Armii Polskiej na Wschodzie. Przez krótki okres (do października 1942) był zastępcą dowódcy formowanej w II połowie 1942 2 Brygady Czołgów na Środkowym Wschodzie. Jednostki, w których służył w okresie 1940–1943, nie brały w tym czasie udziału w walkach.

Od grudnia 1943 w dyspozycji Naczelnego Wodza. Po przeszkoleniu we Włoszech został przerzucony do okupowanej Polski w dniu 30 maja 1944, w trakcie operacji lotniczej znanej jako „Most II”. Był najstarszym z „cichociemnych”. W dniu przerzutu miał ponad 56 lat. Przyjął pseudonim „Krystynek”[9]. W dniu przelotu do kraju awansowany został na generała dywizji.

Przydzielony do Wydziału Broni Szybkich Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej Armii Krajowej. Został także dowódcą Zakładów Produkcji Uzbrojenia AK. W pierwszych dniach powstania warszawskiego walczył jako zwykły strzelec w drużynie szturmowej, a później przeniesiony został do pionu produkcji uzbrojenia. We wrześniu 1944 został równocześnie dowódcą kilkunastoosobowej Legii Oficerskiej. Po kapitulacji Warszawy dostał się do niewoli i przebywał w niemieckich oflagach XVIII-73 w Landwasser, IV C w Colditz, XVIII-317 C w Markt Pengau w Austrii[10].

Po wyzwoleniu zgłosił się do Polskich Sił Zbrojnych i powrócił do Londynu. 17 grudnia 1945 wrócił jednak do Polski. Pracował w biurach projektów.

Był dwukrotnie żonaty. W pierwszym związku małżeńskim z Olgą z d. Izakow, nie miał dzieci. Po raz drugi ożenił się z Janiną z d. Levittoux, z którą miał dwóch synów: Władysława (ur. 1919), ekonomistę oraz Andrzeja (ur. 1928), lekarza medycyny[11].

Zmarł 24 listopada 1965 w wieku 77 lat[10]. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A 2-3-13)[12].

Grób Tadeusza Kossakowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Awanse[edytuj | edytuj kod]

  • podpułkownik – ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku[13]
  • pułkownik – 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku lokata 3[14]
  • generał brygady – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 12. lokatą w korpusie generałów[7]
  • generał dywizji – 30 maja 1944

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Decyzją Nr 186/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 listopada 2019 gen. dyw. Tadeusz Kossakowski został patronem 2. Mazowieckiego Pułku Saperów[30].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Powstańcze Biogramy - Tadeusz Kossakowski, www.1944.pl [dostęp 2022-06-20] (pol.).
  2. ↑ a b Generałowie II Rzeczypospolitej, s. 126.
  3. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 112 z 23 października 1924 roku, s. 625.
  4. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 135 z 22 grudnia 1925 roku, s. 731.
  5. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 6 z 23.03.1932 r., s. 259.
  6. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 437.
  7. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 6.
  8. ↑ Piotr Stawecki, Generałowie polscy w wojnie obronnej 1939 roku i ich dalsze losy wojenne: cz. 2, [w:] Przegląd Historyczno-Wojskowy 15 (66)/3 (249), s. 93–94.
  9. ↑ Generałowie II Rzeczypospolitej, s. 128.
  10. ↑ a b Generałowie II Rzeczypospolitej, s. 130.
  11. ↑ Tadeusz Kossakowski - Cichociemny » Cichociemni elita dywersji, Cichociemni elita dywersji [dostęp 2022-06-20] (pol.).
  12. ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-30].
  13. ↑ Rocznik oficerski 1923 r. s. 906.
  14. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 1 z 02.01.1928 r.
  15. ↑ M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  16. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 8 z 04.07.1932 r.
  17. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu organizacji placówek technicznych w wojsku”.
  18. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 15 z 11.11.1928 r.
  19. ↑ Rozporządzenie Kierownika M.S.Wojsk. L. 8449 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 252)
  20. ↑ Dziennik Personalny nr 20 z 15 lipca 1922 s. 600 )]
  21. ↑ W uznaniu zasług położonych przy akcji ratowniczej w czasie powodzi w 1924.
  22. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 9 z 24.01.1925.
  23. ↑ M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  24. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 13 z 11.11.1933, s. 294.
  25. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 2 z 11.11.1936.
  26. ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 292, 11 listopada 1933. 
  27. ↑ Eesti tänab 1919-2000, Tallinn: Eesti Vabariigi Riigikantselei, 2000, ISBN 9985-60-778-3 [dostęp 2014-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-27] (est.).
  28. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 44 z 20.04.1925.
  29. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 5 z 19.03.1932, s. 203.
  30. ↑ Decyzja Nr 186/MON z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie nadania imienia patrona 2. Mazowieckiemu Pułkowi Saperów. dz.urz.mon.gov.pl. [dostęp 2019-11-07].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tadeusz_Kossakowski&oldid=67902301”