Wikipedia:Artykuły na medal/Październik Grudzień 2023

Masakry na bagnach Prypeci – akcja eksterminacyjna przeprowadzona latem 1941 roku na Polesiu przez Brygadę Kawalerii SS, wymierzona w zamieszkującą tam ludność żydowską. W pierwszych tygodniach wojny niemiecko-sowieckiej pokryte bagnami i lasami obszary Polesia zostały ominięte przez posuwające się na wschód armie Wehrmachtu. Pod koniec lipca 1941 roku Reichsführer-SS Heinrich Himmler powierzył Brygadzie Kawalerii SS zadanie pacyfikacji tej swoistej „ziemi niczyjej”, przy czym głównym celem była w rzeczywistości eksterminacja zamieszkujących tam Żydów. Pierwsza akcja pacyfikacyjna rozpoczęła się 30 lipca 1941 roku i trwała do 13 sierpnia. Według oficjalnych meldunków brygada rozstrzelała w tym okresie 13 788 osób, w większości Żydów. W rzeczywistości liczba ofiar była zapewne większa i mogła sięgnąć nawet 25 tys. Masakry przeprowadzano przy wydatnym wsparciu ze strony części miejscowej ludności nieżydowskiej. 15 sierpnia 1941 roku rozpoczęła się druga akcja pacyfikacyjna, która trwała do połowy września i objęła wschodnią część Polesia. Z rąk kawalerzystów SS zginęło wtedy kolejnych kilka tysięcy Żydów. Masakry na bagnach Prypeci były jednym z przełomowych momentów w historii Holokaustu. Wtedy to bowiem po raz pierwszy jednostki SS otrzymały rozkaz mordowania wszystkich Żydów bez względu na wiek i płeć.

American Cream Draft – amerykańska rasa koni zimnokrwistych charakteryzująca się kremowym lub złotoszampańskim kolorem umaszczenia. Rasę wyhodowano w stanie Iowa na początku XX wieku z kremowej klaczy o imieniu Old Granny. Księga stadna została utworzona w 1944 roku, ale nie była prowadzona przez kilka dekad, kiedy liczba tych zwierząt zmalała w związku z mechanizacją rolnictwa. Zapisy zostały wznowione w 1982 roku i od tamtego czasu populacja powoli wzrasta. Jest to rasa rzadka, dlatego organizacje The Livestock Conservancy oraz Equus Survival Trust uznają ją za krytycznie zagrożoną, co oznacza, że ogólna szacowana populacja tej rasy wynosi mniej niż 2000 oraz odnotowuje się mniej niż 200 rejestracji na rok w Stanach Zjednoczonych. W celu odbudowania liczebności rasy, ACDHA uchwaliła przepisy, które pozwalają na rejestrację źrebaków powstałych takimi metodami jak sztuczne zapłodnienie.

Flagi gmin w województwie zachodniopomorskim – lista symboli gminnych w postaci flagi, obowiązujących w województwie zachodniopomorskim. Zgodnie z definicją, flaga to płat tkaniny określonego kształtu, barwy i znaczenia, przymocowywany do drzewca lub masztu. Może on również zawierać herb lub godło danej jednostki administracyjnej. W Polsce jednostki terytorialne mogą ustanawiać flagi zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 1978 roku o odznakach i mundurach. Mimo to wiele miast i gmin podejmowało uchwały i używało flagi jako swojego symbolu. Dopiero Ustawa z dnia 29 grudnia 1998 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa oficjalnie potwierdziła prawo województw, powiatów i gmin do ustanawiania tego symbolu jednostki terytorialnej. W województwie zachodniopomorskim swoją flagę posiadaa 71 ze 113 gmin. Symbol ten, od 2000 roku, ma ustanowione samo województwo.

Aquaman – amerykański film superbohaterski z 2018 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym pseudonimie wydawnictwa DC Comics. Za reżyserię odpowiada James Wan, a za scenariusz David Leslie Johnson-McGoldrick oraz Will Beall. Pictures. Tytułową rolę zagrał Jason Momoa, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Amber Heard, Willem Dafoe, Dolph Lundgren oraz Nicole Kidman. Produkcja opowiada historię Arthura Curry’ego / Aquamana, który wyrusza, by poprowadzić podwodne królestwo Atlantydy i powstrzymać swojego przyrodniego brata, króla Orma, przed zjednoczeniem siedmiu podwodnych królestw w celu zniszczenia świata ludzi. Jest to szósty film należący do franczyzy DC Extended Universe. Aquaman miał premierę 26 listopada 2018 roku w Londynie. Film zarobił 1,148 miliarda dolarów, co czyni go najlepiej zarabiającym filmem DCEU oraz najlepiej zarabiającym filmem opartym na postaci z DC Comics. Produkcja otrzymała przeważnie pozytywne recenzje krytyków. Chwalono głównie efekty wizualne, ton, sekwencje akcji, kreację Momoa i reżyserię Wana, ale skrytykowano fabułę i czas trwania filmu.

Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1936 – zestawienie państw, reprezentowanych przez narodowe komitety olimpijskie, uszeregowanych pod względem liczby zdobytych medali na IV Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1936 roku w Garmisch-Partenkirchen. Na igrzyskach tych przeprowadzono 17 konkurencji w 8 dyscyplinach sportowych, czyli o trzy więcej niż podczas poprzednich zimowych igrzysk, które odbyły się w 1932 roku w Lake Placid. W igrzyskach olimpijskich wzięło udział 668 sportowców - 588 mężczyzn i 80 kobiet - z 28 narodowych reprezentacji. Medalistami zostali sportowcy z 11 reprezentacji, co oznacza, że 17 państw zakończyło igrzyska z zerowym dorobkiem medalowym. Zwycięstwo w klasyfikacji medalowej odniosła reprezentacja Norwegii z 7 złotymi, 5 srebrnymi i 3 brązowymi medalami. Multimedalistami igrzysk olimpijskich w Garmisch-Partenkirchen zostało dziewięciu sportowców, spośród których pięciu zdobyło co najmniej jedno złoto. Najbardziej utytułowanym zawodnikiem igrzysk został norweski łyżwiarz szybki Ivar Ballangrud z trzema złotymi oraz jednym srebrnym medalem.

Emden – niemiecki krążownik lekki z okresu międzywojennego oraz II wojny światowej, jedyny okręt swojego typu, w służbie w latach 1925–1945. Był pierwszym krążownikiem i zarazem pierwszym większym okrętem zbudowanym w Niemczech dla marynarki wojennej Reichsmarine po I wojnie światowej, stanowiąc rozwinięcie ostatnich niemieckich projektów z czasu poprzedniej wojny. W okresie międzywojennym był wykorzystywany jako krążownik szkolny, odbywając dziewięć dalekich rejsów, w tym dwa dookoła świata, szkoląc przyszłe kadry Kriegsmarine oraz prezentując banderę niemiecką na świecie. Podczas II wojny światowej na ogół służył do szkolenia na Bałtyku, poza tym był wykorzystywany bojowo w kampanii norweskiej i ataku na ZSRR oraz do stawiania min. Nie miał starć z większymi okrętami wroga. W 1945 roku uszkodzony w Kilonii przez brytyjskie lotnictwo, został samozatopiony pod koniec wojny.

Kurpie Białe – grupa etnograficzna ludności polskiej zamieszkująca teren Puszczy Białej na Mazowszu. To potomkowie i potomkinie rodzin sprowadzonych w XVIII wieku przez właścicieli puszczy, biskupów płockich. Mieli zagospodarować teren Puszczy Biskupiej wyludnionej po wojnach szwedzkich, najazdach kozackich ioraz epidemiach. Osadników sprowadzono w latach 1730–1790 głównie z Puszczy Zielonej ze względu na ich znajomość gospodarki leśnej. Spowodowana warunkami naturalnymi izolacja, występująca jednak w mniejszym stopniu niż w Puszczy Zielonej, doprowadziła do wytworzenia charakterystycznej dla Kurpiów Białych kultury z wytworami kultury materialnej oraz kultury duchowej. Region jest mniej rozpoznawalny niż Kurpie Zielone. W XXI wieku pojawiają się różne inicjatywy podejmowane w lokalnych środowiskach w celu zachowania pamięci i odtworzenia zwyczajów, tradycji ioraz historii Kurpiów Białych.

Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Słowacji – lista miejsc na Słowacji wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972 roku. Obecnie na liście znajduje się 8 obiektów: 6 dziedzictwa kulturowego i 2 o charakterze przyrodniczym. Są to: Bańska Szczawnica, Bardejów, Levoča, Spišský Hrad i okoliczne zabytki, Słowacki Kras i jaskinie krasowe Aggtelek, drewniane kościoły w słowackich Karpatach, Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy, sieć rzymskich fortyfikacji wzdłuż Dunaju oraz wieś Vlkolínec. Na słowackiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Słowacja zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 12 obiektów.

Daredevil – amerykański dramatyczny serial superbohaterski z lat 2015–2018 na podstawie komiksów o postaci o tym samym imieniu wydawnictwa Marvel Comics. Twórcą serialu był Drew Goddard. Daredevil jest częścią franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela. Tytułową rolę zagrał Charlie Cox, a w głównych rolach wystąpili również: Deborah Ann Woll, Elden Henson, Rosario Dawson oraz Vincent D’Onofrio. Pierwszy sezon Daredevila, zamówiony w listopadzie 2013 roku, zadebiutował 10 kwietnia 2015 roku w serwisie Netflix. Serial ten powstał w wyniku umowy zawiązanej pomiędzy Marvel Television i Netflixem. W kwietniu 2015 roku został zamówiony drugi sezon, którego premiera odbyła się 18 marca 2016 roku. W lipcu 2016 roku poinformowano o powstawaniu trzeciego sezonu, który zadebiutował 19 października 2018 roku. W listopadzie 2018 roku Netflix zadecydował o zakończeniu serialu. Daredevil spotkał się z pozytywną reakcją krytyków, został nagrodzony Saturnem za najlepszy serial w nowych mediach w 2016 roku i za najlepszy serial o superbohaterach na platformie streamingowej w 2019 roku.

Senatorowie VIII kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej – zostali wyłonieni podczas wyborów parlamentarnych 9 października 2011 roku oraz w wyborach uzupełniających. Senatorowie złożyli ślubowanie na pierwszym posiedzeniu Senatu VIII kadencji wyznaczonym na 8 listopada 2011 roku, ich kadencja upłynęła w przeddzień pierwszego posiedzenia następnego Sejmu, tj. 11 listopada 2015 roku. Senatorów wyłoniono w pierwszych po reformie systemu wyborczego do Senatu wyborach – 40 dotychczasowych okręgów dwu-, trzy- i czteromandatowych zastąpiono 100 nowymi jednomandatowymi okręgami wyborczymi. Zastosowano system większości względnej. W trakcie kadencji przeprowadzono w czterech terminach wybory uzupełniające. W izbie zasiadło 13 kobiet oraz 87 mężczyzn. 72 senatorów posiadało już doświadczenie parlamentarne, a 28 wybrano do parlamentu po raz pierwszy. 68 deputowanych pracowało wcześniej w organach samorządu terytorialnego.

Płazy Europy – lista przedstawicieli gromady płazów zasiedlające Europę. Na kontynencie tym występują wyłącznie przedstawiciele płazów bezogonowych oraz ogoniastych, brak natomiast płazów beznogich. Spośród rodzin płazów bezogonowych i ogoniastych żadna nie jest endemiczna dla Europy. Na poziomie niektórych rodzin obserwuje się dysjunkcje zasięgu taksonów. Pomimo iż większość z europejskich gatunków płazów istniała w miocenie ponad 5 milionów lat temu, w ciągu ostatnich paru milionów lat kilka czynników klimatycznych oraz geologicznych wpłynęło na obecne rozmieszczenie płazów europejskich, a także doprowadziło do powstania nowych gatunków. Batrachofauna Europy w porównaniu z innymi kontynentami uważana jest za bardzo ubogą. Obecnie na kontynencie tym wyróżnia się około 100 gatunków płazów.

Monitory typu Abercrombie – typ brytyjskich monitorów z okresu I wojny światowej. Okręty miały wyporność 6150 ton i osiągały prędkość 6,5 węzła, a ich główne uzbrojenie stanowiły dwa działa kalibru 356 mm produkcji amerykańskiej, uzupełniane przez artylerię mniejszego kalibru. W latach 1914–1915 w stoczniach Harland and Wolff oraz Swan Hunter & Wigham Richardson zbudowano cztery okręty tego typu. Jednostki zostały wcielone do służby w Royal Navy w maju i czerwcu 1915 roku. Monitory wzięły czynny udział w działaniach wojennych na Morzu Śródziemnym, uczestnicząc m.in. w kampanii dardanelskiej. Z wyjątkiem zatopionego w styczniu 1918 roku w bitwie koło Imroz „Raglana”, pozostałe trzy okręty zostały wycofane ze służby w 1919 roku. „Abercrombie” oraz „Havelock” zostały złomowane w 1927 roku, natomiast „Roberts” wykorzystywany był jako maszt kotwiczny i stacja paliwowa dla sterowców oraz służył do testów nowych rozwiązań ochrony podwodnej części kadłuba, a w 1936 roku został sprzedany w celu złomowania.

Avengers: Wojna bez granic – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2018 roku na podstawie serii komiksów o grupie superbohaterów o nazwie Avengers wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadali bracia Anthony i Joe Russo na podstawie scenariusza Christophera Markusa i Stephena McFeelya. W rolach głównych wystąpili m.in. Robert Downey Jr., Chris Hemsworth, Mark Ruffalo, Chris Evans, Scarlett Johansson, Chadwick Boseman i inni. W filmie Avengers łączą siły ze Strażnikami Galaktyki, aby powstrzymać Thanosa przed zebraniem wszystkich Kamieni Nieskończoności i zgładzeniem połowy istnień we wszechświecie. Film wchodzi w skład III Fazy Filmowego Uniwersum Marvela, jest to dziewiętnasty film należący do tej franczyzy i stanowi on część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Światowa premiera filmu miała miejsce 23 kwietnia 2018 roku w Los Angeles. Wojna bez granic jako czwarty na świecie film zarobił przeszło 2 miliardy dolarów, a jego budżet wyniósł 316 milionów. Otrzymał on pozytywne oceny od krytyków.

Flagi jednostek samorządu terytorialnego w Polsce – listy symboli wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych w postaci flagi, obowiązujących w Polsce. Zgodnie z definicją, flaga to płat tkaniny określonego kształtu, barwy i znaczenia, przymocowywany do drzewca lub masztu. Może on również zawierać herb lub godło danej jednostki administracyjnej. W Polsce jednostki terytorialne – sejmiki województw, rady gmin, miast oraz powiatów – mogą ustanawiać flagi zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 1978 roku o odznakach i mundurach. Mimo to wiele miast i gmin podejmowało uchwały i używało flagi jako swojego symbolu. Dopiero Ustawa z dnia 29 grudnia 1998 o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa oficjalnie potwierdziła prawo województw, powiatów i gmin do ustanawiania tego symbolu jednostki terytorialnej

Grumman F4F Wildcat – amerykański jednosilnikowy samolot myśliwski, jednomiejscowy średniopłat o konstrukcji metalowej z czasów II wojny światowej. Opracowany i produkowany w zakładach Grumman Aircraft w Bethpage. F4F Wildcat był pierwszym myśliwskim jednopłatem amerykańskiej marynarki, zastępując na pokładach lotniskowców dwupłatowe myśliwce Grumman F3F. Był to podstawowy pokładowy samolot myśliwski amerykańskiej marynarki oraz piechoty morskiej przez pierwsze dwa lata wojny na Pacyfiku. Wprowadzany do służby w eskadrach pokładowych od 26 listopada 1940 roku, uczestniczył we wszystkich walkach na Pacyfiku, od japońskiego ataku na Pearl Harbor do zakończenia kampanii na Wyspach Salomona na początku 1943 roku. W tym czasie był również, jednym z najważniejszych samolotów pokładowych brytyjskiej Royal Navy. Samoloty wyeksportowane do Wielkiej Brytanii, nosiły tam początkowo nazwę Martlet, od 1944 roku zaś Wildcat.