Â

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Â
Ilustracja
Informacje podstawowe
Majuskuła

Â

Minuskuła

â

Podstawowy alfabet

łaciński

Pochodzenie
Oparty na grafemie

A

Znak diakrytyczny

cyrkumfleks

Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Â, â (fr. A accent circonflexe, tur. şapkalı a) – diakrytyzowana litera alfabetu łacińskiego powstała od litery a przez dodanie cyrkumfleksu modyfikującego.

Użycie[edytuj | edytuj kod]

 używane jest w języku francuskim, portugalskim, rumuńskim, tureckim, wietnamskim, friulskim, zachodniofryzyjskim, walońskim, walijskim, serbsko-chorwackim, językach berberyjskich i łacińskiej transliteracji ukraińskiego.

Język francuski[edytuj | edytuj kod]

W języku francuskim jest używany jako pozostałość starofrancuskiego, gdzie samogłoska została głównie zastąpiona przez spółgłoskę s. Na przykład nowoczesna forma słowa bâton, które oznacza patyk, pochodzi ze starofrancuskiego słowa baston. Â jest wymawiane jako /ɑ/, lecz tylko w dialektach, które odróżniają go od /a/.

Język portugalski[edytuj | edytuj kod]

W języku portugalskim oznacza samogłoskę prawie otwartą centralną (/ɐ/), która podkreśla sylabę. Jej położenie nie jest przewidywalne w niektórych słowach, jak np. w słowie lâmina co oznacza nóż lub w słowie râguebi które oznacza rugby. W przypadku, gdy położenie skrajnych sylaby jest przewidywalne, okalającej nacisk nie jest używany. Â w kontraście z á odpowiada samogłosce otwartej przedniej niezaokrąglonej (/a/).

Język rumuński[edytuj | edytuj kod]

W języku rumuńskim jest trzecią literą alfabetu i oznacza dźwięk samogłoski przymkniętej centralnej niezaokrąglonej (/ɨ/).

Język turecki[edytuj | edytuj kod]

W języku tureckim oznacza zmiękczenie spółgłoski g, k i l poprzedzającej samogłoskę, choć obecnie odchodzi się często od tego sposobu zapisu, co staje się przyczyną homografii takich par wyrazów jak kar które oznacza śnieg i kâr które oznacza zysk.

Język wietnamski[edytuj | edytuj kod]

W języku wietnamskim reprezentuje samogłoskę półotwartą centralną niezaokrągloną (/ɜ/). Â może wystąpić jako jeden z pięciu znaków tonalnych:

Język serbsko-chorwacki[edytuj | edytuj kod]

We wszystkich standardowych odmianach języka serbsko-chorwackiego oznacza długość samogłoski. Znak ten jest stosowany jedynie sporadycznie, w celu ujednoznacznienia homografii, która różni się jedynie pod względem długości sylaby. Na przykład: Ja sam sâm, co oznacza jestem sam.

Język friulski[edytuj | edytuj kod]

W języku friulskim oznacza dźwięk /ɑː/.

Język farerski[edytuj | edytuj kod]

Johan Henrik Schrøter, który przetłumaczył Ewangelię Mateusza na język farerski w 1823 roku, stosuje â do oznaczenia niesylabicznego a, jak w poniższym przykładzie:

Wersja Johana Schrøtera Współczesna wersja
Brinhlid situr uj gjiltan Stouli,
Teâ hit veâna Vujv,
Drevur hoon Sjúra eâv Nordlondun
Uj Hildarhaj tiil sujn.
Brynhild situr í gyltum stóli,
tað hitt væna vív,
dregur hon Sjúrða av Norðlondum
í Hildarheið til sín.

Język walijski[edytuj | edytuj kod]

W języku walijskim jest używane do reprezentowania długiej akcentowanej głoski [aː], np. w słowie âr [aːr], które oznacza orny w przeciwieństwie do słowa ar [ar] które oznacza na. Pojawia się często w ostatnich sylabach które często z dwóch liter łączą się w akcent wyrazowy, cząsto gdy temat wyrazu kończący się literą a łączy się z przyrostkiem -ad, np. w połączeniu cantiata- + -ad które daje słowo caniatâd ([kanjaˈtaːd]) które oznacza pozwolenie, a także, gdy rzeczownik w liczbie pojedynczej łączy się z przyrostkiem -au, np. dramat + -au daje słowo dramâu ([draˈmaɨ, draˈmai]) które oznacza dramaty. Jest to również przydatne w pisaniu słów zapożyczonych, np brigâd ([brɪˈɡaːd])  które oznacza straż.

Języki berberyjskie[edytuj | edytuj kod]

W językach berberyjskich jest ona przypisywana dźwiękowi spółgłski szczelinowo gardłowo dźwięcznej ([ʕ]).

Transliteracja języka ukraińskiego[edytuj | edytuj kod]

W transliteracji języka ukraińskiego ISO 9: 1995 â odpowiada literze Я (ja).

Kodowanie[edytuj | edytuj kod]

ZnakÂâ
Nazwa w UnikodzieLatin capital letter A with circumflexLatin small letter A with circumflex
Kodowaniedziesiętnieszesnastkowodziesiętnieszesnastkowo
Unicode194U+00C2226U+00E2
UTF-8195 130c3 82195 162c3 a2
Odwołania znakowe SGMLÂÂââ
Odwołania znakowe SGMLÂâ