Śnieżnik (góra)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Śnieżnik
Ilustracja
Szczyt Śnieżnika od strony południowej (czeskiej)
Państwo

 Polska
 Czechy

Położenie

powiat kłodzki, Dolní Morava

Pasmo

Sudety
Masyw Śnieżnika

Wysokość

1425[1] m n.p.m.

Wybitność

654 m

Pierwsze wejście

w czasach przedhistorycznych

Położenie na mapie Sudetów
Mapa konturowa Sudetów, blisko centrum na prawo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Śnieżnik”
Ziemia50°12′25,214″N 16°50′57,214″E/50,207004 16,849226
Mapa masywu Śnieżnika
Źródło rzeki Morawy
Ruiny wieży widokowej
Schronisko PTTK „Na Śnieżniku”
Ruiny schroniska „Liechtensteinschutzhaus”
Punkt triangulacyjny na szczycie

Śnieżnik (1425[2] m n.p.m.[3]), zwany też Śnieżnikiem Kłodzkim dawniej Kładską Śnieżką[4], cz. Králický Sněžník, niem. Glatzer Schneeberg – najwyższy, graniczny szczyt po polskiej stronie w Sudetach Wschodnich i w Masywie Śnieżnika[5].

Charakterystyka geograficzna[edytuj | edytuj kod]

Śnieżnik jest najwyższym szczytem Masywu Śnieżnika i 17. co do wysokości w całych Sudetach[5]. Jest on jedyną górą w masywie Śnieżnika, która wystaje ponad górną granicę lasu[5].

Grzbiety[edytuj | edytuj kod]

Śnieżnik jest rozrogiemzwornikiem sześciu grzbietów[5]:

Europejski dział wód[edytuj | edytuj kod]

Śnieżnik leży na europejskim dziale wodnym mórz Czarnego i Bałtyckiego[5]. Przebieg działu pokrywa się w obrębie szczytu z przebiegiem granicy państwowej – potoki polskiej strony spływają do Bałtyku, czeskiej – do Morza Czarnego.

Budowa geologiczna[edytuj | edytuj kod]

Skały metamorficzne[edytuj | edytuj kod]

Śnieżnik zbudowany jest ze skał metamorficznych. Wschodnia część góry jest zbudowana z lokalnych odmian gnejsów, zwanych śnieżnickimi i gierałtowskimi[5]. Zachodnią część tworzą metamorficzne łupki łyszczykowe[5]. Występują tu także soczewy marmurów, jak również łupków łyszczykowych z granatami, łupków kwarcowych, łupków grafitowych, amfibolitów, serpentynitów i eklogitów. Skały te należą do metamorfiku Lądka i Śnieżnika.

Rzeźba glacjalna[edytuj | edytuj kod]

Na stokach Śnieżnika występują rumowiska skalne, powstałe w czasie plejstocenu w klimacie peryglacjalnym. Z tego samego okresu pochodzi nisza niwalna w południowym zboczu. W zagłębieniu tym ok. 200 m od szczytu, bierze początek Morawa, jedna z większych rzek Czech i największa rzeka Moraw.

Górnictwo[edytuj | edytuj kod]

W niższych partiach Śnieżnika znajdują się sztolnie poszukiwawcze za złożami uranu.

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

Świat roślinny i zwierzęcy Śnieżnika jest najbogatszy w całych Sudetach, ponieważ przebiegają tam granice zasięgów występowania wielu gatunków – sudeckich, karpackich, alpejskich, a nawet śródziemnomorskich[5].

Piętrowy układ roślinności[edytuj | edytuj kod]

Wyraźnie zaznaczony jest piętrowy układ roślinności[5]:

Te ostatnie posiadają największą wartość przyrodniczą. Występują tu licznie gatunki roślin rzadkich i chronionych oraz sztucznie wprowadzona kosodrzewina.

Fauna[edytuj | edytuj kod]

Świat zwierzęcy obfituje w cenne gatunki: muflony (sztucznie wprowadzony), cietrzewie, głuszce[5]. Wśród płazów występują salamandra plamista i traszka górska, wśród gadów zaskroniec i żmija zygzakowata. Obecne są tu również endemiczne gatunki chrząszczy, błonkówek, muchówek i pajęczaków[5].

Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]

Dla ochrony przyrody ożywionej utworzono na Śnieżniku już w 1938 roku rezerwat przyrody, odtworzony pod polskimi rządami w 1965 roku jako ścisły. Obejmuje on część szczytową powyżej wysokości 1150 m n.p.m., jego powierzchnia wynosi 192 ha[5].

W roku 1977 utworzono Rezerwat przyrody Jaskinia Niedźwiedzia, a w 1981 Śnieżnicki Park Krajobrazowy, obejmujący Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie i Góry Złote.

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Śnieżnik musiał być znany turystom już pod koniec XVIII wieku – z tego okresu pochodzą pierwsze utrwalone informacje (panoramy i wzmianki pisane). Prawdziwy rozkwit turystyki rozpoczął się w 1838 roku, kiedy to Śnieżnik i jego okolice stały się własnością królewny Marianny Orańskiej[5]. Szczyt stał się modnym celem wędrówek – między innymi podziwiano na nim wschody i zachody słońca.

W 1871 roku na zlecenie księżnej zbudowano na Hali pod Śnieżnikiem schronisko, które stoi do dziś[5].

Śnieżnik był tak popularny, że w latach 1895–1899 zbudowano tutaj kamienną wieżę widokową w kształcie cylindrycznej baszty[5]. Wzniesiona została z inicjatywy Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego i miała służyć podniesieniu atrakcyjności wycieczek na szczyt. Potężna konstrukcja, nawiązująca do modnego wówczas romantycznego stylu naśladującego średniowiecze, miała 6 kondygnacji i wysokość 33,5 m. Nadano jej imię cesarza Wilhelma I i dobudowano budynek mieszczący małe schronisko[5].

W 1912 roku po czeskiej (wówczas austro-węgierskiej) stronie, w pobliżu źródeł Morawy, MSSGV oddało do użytku kolejne schronisko – Schronisko księcia Liechtensteina na Śnieżniku (Fürst Johann Liechtenstein Schutzhaus).

Po II wojnie światowej infrastruktura turystyczna zaczęła podupadać. W 1971 roku rozebrano czeskie schronisko (do dziś widoczne są fundamenty), a 11 października 1973 roku wysadzono w powietrze solidną, wbrew opiniom o złym stanie technicznym[6], lecz zaniedbaną wieżę widokową. Jej resztki przez wiele lat tworzyły kulminację na kopule szczytowej góry[5].

Dla Czechów symbolem Śnieżnika jest kamienna rzeźba słonia stojąca obok fundamentów schroniska po czeskiej stronie granicy. Rzeźbę ustawili w 1932 roku członkowie grupy artystycznej Jescher zaprzyjaźnieni z dzierżawcą schroniska Liechtensteina Oskarem Gutwinskim. Nazwa grupy miała pochodzić od odgłosu (w języku niemieckim), który wydaje kichający słoń.

26 września 2022 r. do użytku turystów została oddana w miejscu starej nowa wieża widokowa[7].

Przejście graniczne[edytuj | edytuj kod]

Od połowy lat 90. XX w. dla pieszych na szczycie funkcjonowało (do 21 grudnia 2007 – dnia przystąpienia Polski i Czech do Układu z Schengen) turystyczne przejście graniczne Śnieżnik – Vrchol Kralického Snežníku.

Na szczycie znajduje się znak graniczny o numerze V/69/10.

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Przez szczyt Śnieżnika przechodzą szlaki turystyczne[5]:

Korona Gór Polski[edytuj | edytuj kod]

Śnieżnik należy do Korony Gór Polski.

Dalekie obserwacje[edytuj | edytuj kod]

Ze Śnieżnika możliwa jest obserwacja alpejskich szczytów w Austrii położonych w masywie Rax-Schneeberg-Gruppe (Alpy Styryjsko-Dolnoaustriackie) oddalonych o około 281–292 km. Zostało to dowiedzione 2 stycznia 2020 roku przez dr. hab. Krzysztofa Strasburgera[8][9] oraz potwierdzone 15 lutego 2021 roku przez Artura Robaka, Tobiasza Rangno w asyście Zbigniewa Kasprzaka[10][11][12]. Obserwacje te są obecnie (luty 2021) rekordowymi dokonaniami w tej dziedzinie w Polsce. Przy niestandardowej refrakcji atmosferycznej sfotografowano szczyty Heukuppe (2007 m) i Schneeberg (2076 m).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Panorama ze Śnieżnika
Panorama ze Śnieżnika

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. https://kgp.info.pl/wykaz-szczytow/snieznik-2/
  2. Śnieżnik – O Śnieżniku – najwyższy szczyt Sudetów Wschodnich, Masywu Śnieżnika, www.snieznik.com [dostęp 2022-09-03].
  3. Geoportal 2 | iMap, mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2017-11-28].
  4. Antoni Rehman: Niżowa Polska opisana pod względem fizycznogeograficznym. Lwów: Drukarnia Ludowa, 1904, s. 352.
  5. a b c d e f g h i j k l m n o p q r Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 343–348. ISBN 83-7005-341-6.
  6. Małgorzata Żochowska. Transgraniczna inwestycja w masywie Śnieżnika jako element zagospodarowania turystycznego. „Ziemia Kłodzka”. 2015 (258–259), s. 42, styczeń-luty 2016. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka, Stowarzyszenie Komitet Obywatelski Ziemi Kłodzkiej, SPCzS, OKiS. ISSN 1234-9208. 
  7. Janusz Konieczniak: Raptularz górski, „Gazeta Górska” R. XXX, nr 4 (120), jesień 2022, s. 5
  8. Alpy ze Śnieżnika, Dalekie Obserwacje [dostęp 2020-02-13] (pol.).
  9. Joanna Dzikowska: Rekordowy widok. Obliczył, że z Polski da się zobaczyć Alpy. Nikt mu nie wierzył, teraz gratulują. warszawa.wyborcza.pl, 2020-02-09. [dostęp 2020-08-13].
  10. Alpy ze Śnieżnika! Dalekie Obserwacje [dostęp 2021-02-22] (pol.).
  11. Alpy widziane z Polski, 500-mm.blogspot.com, 17 lutego 2021 [dostęp 2021-02-27].
  12. Aleksandra Wiśniewska, Ich zdjęcia Alp widocznych z Polski stały się hitem. „Sporo osób próbowało przez wiele lat. Dopiero teraz się udało”, gazeta.pl, 19 lutego 2021 [dostęp 2021-02-27] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]