Górny Śląsk (prowincja)
1919-1938 1941-1945 | |||||
| |||||
Stolica | |||||
---|---|---|---|---|---|
Typ państwa |
Prowincja pruska | ||||
Powierzchnia • całkowita |
| ||||
Liczba ludności (1933) • całkowita • gęstość zaludnienia |
|
Prowincja Górny Śląsk (niem. Provinz Oberschlesien) – pruska prowincja utworzona w październiku 1919 r. przez władze niemieckie na tych terenach Górnego Śląska, które były wówczas pod władaniem niemieckim. Ostatecznie zlikwidowana w 1945 r.
Historia
Prowincja powstała poprzez podniesienie ówczesnej rejencji opolskiej (która wraz z wrocławską i legnicką stanowiła prowincję śląską) do rangi oddzielnej, nowej prowincji. Utworzona została z pobudek polityczno-propagandowych, przed plebiscytem ustanowionym na mocy traktatu wersalskiego, mającym zadecydować o przynależności państwowej tych ziem. W wyniku plebiscytu i powstań śląskich dokonano podziału, przy państwie niemieckim pozostało od czerwca 1922 r. 91% pierwotnego obszaru tej prowincji. Po podziale Górnego Śląska 3 września 1922 w referendum ludowym w rejencji opolskiej[2] odrzucono koncepcję utworzenia odrębnego górnośląskiego kraju związkowego w granicach Republiki Weimarskiej, przy bezwzględnej i zdecydowanej agitacji przeciw tej koncepcji "za" oddano tylko 9% głosów[3]. Prowincja pozostała częścią pruskiego kraju związkowego. W latach 1938-1941 połączona z prowincją Dolny Śląsk, reaktywowana 18 stycznia 1941 z podziałem na dwie rejencje – katowicką i opolską. Po przegraniu przez Niemcy II wojny światowej zrealizowano postanowienia Wielkiej Trójki m.in. o przekazaniu tego regionu Polsce.
Ważniejsze miasta
- Bytom (Beuthen O.S.)
- Królewska Huta (Chorzów) (Königshütte O.S.) do 1921 r. i od 1939 r.
- Gliwice (Gleiwitz)
- Katowice (Kattowitz) do 1921 r. i od 1939 r.
- Opole (Oppeln)
- Zabrze (Hindenburg)
- Siemianowice Śląskie (Siemianowitz, Laurahütte) do 1921 r. i od 1939 r.
- Racibórz (Ratibor)
- Lubliniec (Lublinitz) do 1921 r. i od 1939 r.
- Rybnik (Rybnik) do 1921 r. i od 1939 r.
- Wodzisław Śląski (Loslau) do 1921 r. i od 1939 r.
- Tarnowskie Góry (Tarnowitz) do 1921 r. i od 1939 r.
- Kluczbork (Kreuzburg)
- Brzeg (Brieg)
- Nysa (Neisse)
- Głubczyce (Leobschütz)
- Koźle (Cosel)
- Strzelce Opolskie (Gross Strehlitz)
- Chrzanów (Chrzanow, Krenau) od 1939 r.
- Cieszyn (Teschen) od 1939 r.
- Zawiercie (Zawiercie, Warthenau) od 1939 r.
- Sosnowiec (Sosnowitz) od 1939 r.
- Będzin (Bendzin, Bendsburg) od 1939 r.
- Dąbrowa Górnicza (Dombrowa O.S.) od 1939 r.
- Bielsko-Biała (dzisiejsze) (Bielitz, Biala, od 1941 r. Bielitz) od 1939 r.
- Żywiec (Saybusch) od 1939 r.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Preußische Provinz Schlesien. [dostęp 2015-04-18]. (niem.).
- ↑ Mniejszość polska na niemieckim Górnym Śląsku w okresie międzywojennym, www.radio.opole.pl, [dostęp 28.04.2009]
- ↑ Marek Masnyk, Ruch polski na Śląsku Opolskim w latach 1922-1939,Instytut Śląski w Opolu, 1989, str.12.