Oszmiana: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Obiekty zabytkowe: drobne merytoryczne
Linia 95: Linia 95:


== Obiekty zabytkowe ==
== Obiekty zabytkowe ==
* Kościół św. Michała Archanioła
* Kościół św. Michała Archanioła, zbudowany w latach 1900–1906 ze składek wiernych w stylu baroku wileńskiego.
* ruiny Kościoła Franciszkanów, za rzeką, wschodnia część ul. Franciszkańskiej
* ruiny Kościoła Franciszkanów, za rzeką, wschodnia część ul. Franciszkańskiej
* drewniany Kościół Dominikanów - obecnie kaplica cmentarna
* drewniany Kościół Dominikanów - obecnie kaplica cmentarna

Wersja z 13:41, 10 kwi 2017

Oszmiana
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Białoruś

Obwód

grodzieński

Populacja (2010)
• liczba ludności


14 800[1]

Nr kierunkowy

+375 1593

Kod pocztowy

231100

Tablice rejestracyjne

4

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego
Mapa konturowa obwodu grodzieńskiego
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:town}
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Herb Oszmiany, nadany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego 1792
Herb ustanowiony przez władze rosyjskie w 1845
Panorama miasta

Oszmiana[2] (biał. Ашмяны, lit. Ašmena, ros. Ошмяны, hebr. אשמיאני) – miasto na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, siedziba rejonu oszmiańskiego, do 1945[3] w Polsce, w województwie wileńskim, siedziba powiatu oszmiańskiego; położone na Garbie Oszmiańskim, nad Oszmianką, w pobliżu granicy z Litwą; 14,8 tys. mieszkańców (2010).

W latach 1946–1991 Oszmiana leżała w Białoruskiej SRR, była siedzibą władz rejonu. Miasto posiada przemysł spożywczy; węzeł drogowy. Działa tam muzeum i Dom Polski.

Demografia

Historia

 Osobny artykuł: powiat oszmiański (I Rzeczpospolita).

Po raz pierwszy Oszmiana wymieniona w 1341, gdy po śmierci Giedymina odziedziczona została przez Jawnutę. Najazd krzyżacki z lat 1384–1385 doprowadził do zniszczenia Oszmiany i jej okolic. Kolejny najazd z 1402 zakończył się klęską Krzyżaków. Oszmiana się obroniła a rozbici Krzyżacy wycofali się do Miednik.

Od 1413 gród znajdował się już w województwie wileńskim. W 1432 Zygmunt Kiejstutowicz wyznaczony przez Jagiełłę do sprawowania władzy na Litwie stoczył tu bitwę z Świdrygiełłą roszczącym sobie prawo do władzy i spiskującego z Krzyżakami. Od tej pory Oszmiana stała się rezydencją Wielkich Książąt Litewskich. Dzięki posiadaniu dworu książęcego gród rozbudował się w znaczące miasto.

W 1519 Oszmiana ponownie została zniszczona, tym razem w wyniku ataku wojsk moskiewskich. W 1537 jej mieszkańcy otrzymali przywileje handlowe i targowe, które w 1683 jeszcze raz potwierdził król Jan III Sobieski. Gdy po najeździe moskiewskim dźwignięto miasto z ruiny, otrzymało ono w 1566 magdeburskie prawa miejskie. W tym czasie w mieście powstał kościół kalwiński z fundacji Mikołaja Radziwiłła ("Rudego").

Podczas najazdów nawiedzających Oszmianę, zaginęły przywileje lokacyjne. Na prośbę burmistrza i rajców miejskich król Stanisław August Poniatowski uznał to miasto za "miejsce przyzwoite dla sądów i sejmików, za miasto wolne i niepodlegające żadnej innej administracji, prócz swego magistratu", wydając w 1792 w Warszawie przywilej revonationis. W tym samym czasie miasto uzyskało herb miejski.

W 1795 podczas rozbiorów miasto znalazło się pod władztwem rosyjskim. W czasie powstania listopadowego miasto zostało opanowane przez oddziały powstańcze pod dowództwem pułkownika Karola hr. Przeździeckiego i dominikanina x. Jasińskiego złożone z mieszkańców Oszmiany. 15 kwietnia 1831, podczas ponownego ataku na Oszmianę, rosyjska 1500-osobowa ekspedycja karna z Wilna pod dowództwem pułkownika Wierszilina starła się z kilkudzięsięcioosobowym oddziałem powstańczym pod dowództwem Stelnickiego stanowiącym tylną straż oddziału Przeździeckiego, który wycofał się do Puszczy Nalibockiej. W tym czasie wojska rosyjskie spaliły miasto i dokonały rzezi mieszkańców. W kościele dominikańskim zamordowano 500 osób, m.in. kobiety, dzieci i kapłana sprawującego nabożeństwo. Na starym cmentarzu znajdują się też mogiły polskich żołnierzy poległych w 1920 w walce z bolszewikami, a także wspólny grób 57 Polaków zamordowanych przez NKWD w nocy z 23 na 24 czerwca 1941 w tutejszym więzieniu oraz pod Oszmianą, na wzgórzu "Kalniak" znajdującym się między kombinatem mięsnym a starym cmentarzem katolickim. W 1912 tutejsza gmina żydowska wzniosła w Oszmianie murowaną synagogę. Obecnie urządzony jest w niej magazyn.

II Rzeczpospolita

Miasto powiatowe w województwie wileńskim Zarząd miejski: burmistrz: Józef Staniewicz, wiceburmistrz Abram Strugacz. Budżet wykonany w roku 1938/1939: wpływy 162.537,39 złotych, wydatki 149.793,20 złotych. Elektr., szpital, telef. Banki i instytucje oszczędnościowo-kredytowe: K.K.O., Bank Spółdzielczy, Żydowski Bank Ludowy. Zakład przemysłowy zatrudniający 100 ludzi – 1. Kościół rzymskokatolicki – 1, cerkiew prawosławna – 1, synagoga – 1. Przedszkole – 1, szkoła powszechna publiczna – 1,gimnazjum ogólnokształcące państwowe – 1, szkoła dokształcająca – 1. Instytucje opieki społecznej: stacja opieki nad matką i dzieckiem. Kinoteatr -1, biblioteki – 3 (2 polskie, 1 niepolska), czytelnia – 1.

Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1939 Warszawa Polska Agencja Telegraficzna

Flaga i herb

Oszmiana otrzymała herb miejski w 1792 od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Tarcza herbowa jest trójdzielna w odwróconą rosochę – w polu pierwszym przedstawiono rękę trzymającą szalę, w drugim tarczę, w trzecim Ciołek – herb Poniatowskich.

Współczesne flaga i herb miasta Oszmiana zostały ustanowione 17 lipca 2006 ukazem prezydenta Białorusi nr 455[4].

Obiekty zabytkowe

  • Kościół św. Michała Archanioła, zbudowany w latach 1900–1906 ze składek wiernych w stylu baroku wileńskiego.
  • ruiny Kościoła Franciszkanów, za rzeką, wschodnia część ul. Franciszkańskiej
  • drewniany Kościół Dominikanów - obecnie kaplica cmentarna
  • cerkiew Zmartwychwstania Chrystusa
  • synagoga
  • stary cmentarz katolicki z kwaterą żołnierzy poległych w 1920 i pomordowanych w 1941.
  • stary cmentarz prawosławny
  • cmentarz żydowski
  • budynek młyna
  • stara zabudowa miasta

Kościół

Parafia w Oszmianie założona przez Jagiełłę jeszcze podczas chrystianizacji Litwy jest jedną z najstarszych na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1505 część miasta tzw. Stara Oszmiana została przekazana zakonowi franciszkanów przez króla Aleksandra Jagiellończyka. Z jego fundacji stanął tam drewniany klasztor franciszkanów i murowany kościół, zniszczony w czasie potopu szwedzkiego. Odbudowa kościoła okazała się możliwa dzięki pieniądzom z zapisu testamentowego biskupa wileńskiego, którym w tym czasie był Jan Krzysztof Zawisza. W 1667 w Oszmianie pojawia się drugi kościół. Stało się to dzięki fundacji Andrzeja i Doroty Poczobuttów, którzy sprowadzili do miasta dominikanów i zbudowali im klasztor oraz drewniany kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej. Gdy w 1850 zakon został skasowany, kościół przeniesiono na cmentarz parafialny, gdzie pełnił rolę kaplicy cmentarnej, a w jego dawnym miejscu w 1872 wybudowano cerkiew.

Obecny murowany kościół pw. św. Michała Archanioła powstał w latach 1900–1906 ze składek wiernych. Kościół ten zaprojektował architekt Wacław Michniewicz w stylu baroku wileńskiego. Kościół jest trójnawowy, posiada dwie wieże. W 1950 władze komunistyczne zamknęły kościół i urządziły w nim magazyn lnu. Niestety wybuchł pożar i len spłonął. Później w kościele urządzono fabrykę urządzeń plastycznych. W środku zbudowano dwa piętra. Gdy w 1991 kościół został zwrócony wiernym, od razu wydzielono jedną nawę i zaczęto odprawiać w niej msze, dopiero później wzięto się za długotrwały remont, który był możliwy dzięki pracy parafian i księży salezjanów, którzy przejęli parafię. Mimo dewastacji kościoła, uratował się Obraz Matki Bożej Częstochowskiej, umieszczony obecnie w bocznej nawie. W latach przedwojennych w tym kościele znajdowała się tablica upamiętniająca rzeź mieszkańców Oszmiany z 1831 oraz pocisk wmurowany w boczną nawę, którym wojsko carskie rozbiło drzwi do kościoła dominikańskiego.

Znane osoby związane z miastem i jego okolicami

  1. ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года (ros.)
  2. ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
  3. ↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
  4. ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ - 17 июля 2006 г. № 455. Narodowy Internetowy Portal Prawny Republiki Białorusi, 2006-07-17. [dostęp 2010-04-03]. (ros.).

Linki zewnętrzne

Stolice rejonów obwodu grodzieńskiego

Herb obwodu grodzieńskiego

Powiat oszmiański (do 1939)
Przynależność wojewódzka
Miasta (1919–39)
Gminy wiejskie (1919–39)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oszmiana&oldid=49027969”