117 Gwardyjska Dywizja Strzelecka

117 Gwardyjska Dywizja Strzelecka
117-я гвардейская стрелковая дивизия
	Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	9 października 1943
Rozformowanie	1946
Nazwa wyróżniająca	Berdyczowska
	Tradycje
Rodowód	8 Gwardyjska BS; 81 Morska BS,; 107 Brygada Strzelecka
Kontynuacja	32 Gwardyjska Zmechanizowana DS,; 41 Gwardyjska DPanc
	Dowódcy
Pierwszy	gen. mjr Lew Kosonogow
	Działania zbrojne
	II wojna światowa operacja desantowa kerczeńsko-eltigeńska; operacja sandomiersko-śląska; operacja dolnośląska; operacja łużycka; operacja praska;
	Organizacja
Dyslokacja	Karpacki Okręg Wojskowy
Rodzaj sił zbrojnych	Armia Czerwona
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	13 Armia
	Odznaczenia

117 Berdyczowska Gwardyjska Dywizja Strzelecka odznaczona Orderem Bohdana Chmielnickiego (ros. 117-я гвардейская стрелковая Бердичевская ордена Богдана Хмельницкого дивизия, 117 гв сд) – związek taktyczny piechoty Armii Czerwonej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Dywizja została sformowana w październiku 1943 na bazie 8 Gwardyjskiej Brygady Strzeleckiej (przeformowanej w 333 Gwardyjski Pułk Strzelecki), 81 Morskiej Brygady Strzeleckiej (przeformowanej w 335 Gwardyjski Pułk Strzelecki) i 107 Brygady Strzeleckiej (przeformowanej w 338 Gwardyjski Pułk Strzelecki).

Od listopada 1943 do marca 1944 dywizja wchodziła w skład 18 Armii Frontu Północnokaukaskiego (od 1 grudnia 1943 – 1 Frontu Ukraińskiego). W kwietniu 1944 dywizja wchodziła w skład 60 Armii, a od maja 1944 do zakończenia działań wojennych w skład 13 Armii:

102 Korpus Strzelecki (maj – sierpień 1944),
24 Korpus Strzelecki (wrzesień 1944),
102 Korpus Strzelecki (październik 1944),
74 Korpus Strzelecki (listopad 1944),
24 Korpus Strzelecki (grudzień 1944),
102 Korpus Strzelecki (styczeń - luty 1945),
27 Korpus Strzelecki (marzec - kwiecień 1945),
24 Korpus Strzelecki (maj 1945).

Dywizja wzięła udział w kierczeńsko-eltigieńskiej operacji desantowej (1943), operacji żytomiersko-berdyczowskiej (1943/1944), proskurowsko-czernowickiej operacji zaczepnej (1944), operacji sandomiersko-śląskiej (1945), dolnośląskiej operacji zaczepnej (1945), operacji łużyckiej (1945) i praskiej (1945).

6 stycznia 1944 dywizja otrzymała, za zdobycie Berdyczowa, nazwę wyróżniającą „Berdyczowska”, a 26 maja 1945, za przerwanie obrony wroga na rzece Nysa w Czechosłowacji, odznaczona została Orderem Bohdana Chmielnickiego.

18 stycznia 1945, w czasie operacji sandomiersko-śląskiej, dywizja niespodziewanym uderzeniem zdobyła Piotrków Trybunalski. Nocą z 25 na 26 stycznia 1945 oddział wydzielony dywizji zajął przyczółek na zachodnim brzegu Odry, na północ od Ścinawy (niem. Steinau). Przyczółek o szerokości 3 km i głębokości 2 km obejmował między innymi wieś Tymowa. W nocy z 27 na 28 stycznia przez Odrę przeprawiły się siły główne dywizji. Następnego dnia dywizja prowadziła walki na kierunku Lubina i Głogowa. 3 lutego dywizja została przegrupowana celem odparcia niemieckiego kontrataku w rejonie Teschwitz.

8 lutego 1945 dywizja rozpoczęła natarcie w ogólnym kierunku na Szprotawę, Żary i Forst. 9 lutego opanowała Lubin, a 13 lutego Szprotawę. Od 13 do 16 lutego dwa pułki (335 i 338) walczyły w Żaganiu^[1]. Wojnę zakończyła nad Nysą Łużycką.

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

Dowództwo
- dowódca dywizji - pułkownik (od 20 kwietnia 1945 – generał major) Timofiej Wołkowicz (ros. Тимофей Иванович Волкович)
333 Gwardyjski Pułk Strzelecki odznaczony Orderem Kutuzowa i Orderem Bohdana Chmielnickiego – Michaił Pligin (Михаил Степанович Плигин) od 20 kwietnia do 31 grudnia 1944
335 Gwardyjski Pułk Strzelecki odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru, Orderem Suworowa i Orderem Bohdana Chmielnickiego - Stiepan Zacharczenko (Степан Михайлович Захарченко) poległ 5 kwietnia 1945
338 Gwardyjski Pułk Strzelecki - Tichon Suchacki (Тихон Кондратьевич Сухацкий) poległ 11 lutego 1945
305 Gwardyjski Pułk Artylerii
119 Samodzielny Gwardyjski Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej
115 Samodzielna Gwardyjska Kompania Rozpoznawcza
129 Gwardyjski Batalion Saperów
160 Samodzielny Gwardyjski Batalion Łączności
120 batalion medyczno-sanitarny
118 Samodzielna Gwardyjska Kompania Rozpoznania Chemicznego
116 samochodowa kompania transportowa
123 Polowa Piekarnia Chleba
108 Dywizyjny Lazaret Weterynaryjny
2301 Polowa Stacja Pocztowa
1255 Polowa Kasa Banku Państwowego

Po zakończeniu działań wojennych w Europie dywizja została przeniesiona do Karpackiego Okręgu Wojskowego i tam czterokrotnie przeformowana:

w 1946 w 32 Zmechanizowaną Gwardyjską Dywizję Strzelecką (101, 102 i 103 Zmechanizowane Gwardyjskie Pułki Strzeleckie oraz 305 Gwardyjski Pułk Artylerii),
w 1957 w 41 Gwardyjską Dywizję Pancerną,
w 1965 w 117 Szkolną Gwardyjską Zmechanizowaną Dywizję Strzelecką,
w 1989 w 117 Szkolną Gwardyjską Dywizję Pancerną.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ W literaturze polskiej błędnie podawano, że oba pułki walczące w Żaganiu wchodziły w skład 117 Poznańskiej Dywizji Strzeleckiej generała majora Jermołaja Grigorjewicza Kobieridzie.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

W.I. Fies'kow, K.A. Kałasznikow, W.I. Golikow, Armia Radziecka w latach zimnej wojny 1945-1991, Tomsk 2004, ISBN 5-7511-1819-7.

[1] W literaturze polskiej błędnie podawano, że oba pułki walczące w Żaganiu wchodziły w skład 117 Poznańskiej Dywizji Strzeleckiej generała majora Jermołaja Grigorjewicza Kobieridzie.

[1]