1 Front Ukraiński
| |||
![]() | |||
Historia | |||
Państwo | ![]() | ||
Sformowanie | 1943 | ||
Rozformowanie | 1945 | ||
Dowódcy | |||
Pierwszy | generał armii Nikołaj Watutin | ||
Ostatni | marszałek Iwan Koniew | ||
Działania zbrojne | |||
II wojna światowa Operacja kijowska Operacja lwowsko-sandomierska Operacja dukielsko-preszowska Operacja wiślańsko-odrzańska Operacja praska | |||
Organizacja | |||
Rodzaj sił zbrojnych | wojska lądowe | ||
Podległość | Stawka |

1 Front Ukraiński – związek operacyjno-strategiczny Armii Czerwonej o kompetencjach administracyjnych i operacyjnych na zachodnim terytorium ZSRR, działający podczas wojny z Niemcami w czasie II wojny światowej.
Działania[edytuj | edytuj kod]
Utworzony 20 października 1943 z przemianowania Frontu Woroneskiego. Skład: 6, 13, 18, 27, 38, 40, 47, 60 Armie ogólnowojskowe, 1 Gwardyjska Armia, 1 Armia Pancerna, 3 Gwardyjska Armia Pancerna, 4 Gwardyjski Korpus Kawalerii, 2 Armia Lotnicza.
Rozwinął się w rejonie: Lubieża, Kijowa, Bukrina. W listopadzie 1943 przeprowadził operację kijowską przeciw niemieckiej 2 Armii z Grupy Armii „Środek” oraz 4 Armii Pancernej, w wyniku której sforsował Dniepr. Po wyzwoleniu Kijowa (6 listopada) wyszedł na linię: Jelsk, Owrucz, Korosteń, Malin, Fastów, Griebienki zagrażając południowemu zgrupowaniu wojsk niemieckich.
W grudniu 1943 wojska Frontu kontynuowały operację żytomiersko-berdyczowską i wyzwoliły Żytomierz (31 grudnia) i wyszły na linię: Sarny, Hoszcza, Szepietówka, Lipowiec. W styczniu – lutym 1944 lewe skrzydło Frontu (27 i 40 Armie oraz 6 Armia Pancerna) i prawoskrzydłowe związki 2 Frontu Ukraińskiego wzięły udział w operacji korsuń-szewczenkowskiej.
Jednocześnie Armie 13. i 60. z prawego skrzydła Frontu przeprowadziły operację łucko-rówieńską przeciw dywizjom niemieckim z 4 Armii Pancernej. W marcu – kwietniu 1 Front przeprowadził operację płoskirowsko-czerniowiecką, a lipcu – sierpniu operację lwowsko-sandomierską i osiągnął linię: Sanok, Jasło, Szczucin, Łagów, Opatów, Zawichost, Józefów i zdobył przyczółek w rejonie Sandomierza zwany przyczółkiem baranowsko-sandomierskim. We wrześniu – listopadzie wykonał operację dukielsko-preszowską, w styczniu – lutym 1945 przeprowadził (w składzie 3 i 5 Gwardyjska Armia, 6, 13, 21, 52, 59, 60 Armie ogólnowojskowe, 3 i 4 Armie Pancerne, 2 Armia Lotnicza, 1 Korpus Kawalerii, 4, 7, 25 i 31 Korpusy Pancerne i Korpus Zmechanizowany) z 1 Frontem Białoruskim operację wiślańsko-odrzańską przeciw Grupie Armii „A” i części sił Grupy Armii „Środek”. W lutym wykonał operację dolnośląską, w marcu operację opolską (tzw. Operacje śląskie). W kwietniu – maju wraz z 1 i 2 Frontem Białoruskim brał udział w operacji berlińskiej przeciw niemieckiej Grupie Armii „Wisła” i części sił Grupy Armii „Środek”.
W maju część sił Frontu wraz z 2 i 4 Frontem Ukraińskim wzięła udział w operacji praskiej przeciw siłom części Grupy Armii „Środek” i „Ostmark”. W składzie Frontu w operacjach berlińskiej i praskiej brała udział 2 Armia Wojska Polskiego. Rozformowany 11 maja 1945. Na jego bazie utworzono Grupę Wojsk Okupacyjnych w Niemczech oraz Radziecką Administrację Wojskową w Niemczech.
Dowódcy[edytuj | edytuj kod]
- Nikołaj Watutin (od października 1943 do marca 1944)
- Gieorgij Żukow (od marca 1944 do maja 1944)
- Iwan Koniew (od maja 1944 do maja 1945)
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Skład (1943):
- 6 Armia
- 13 Armia
- 18 Armia
- 27 Armia
- 38 Armia
- 40 Armia
- 47 Armia
- 60 Armia
- 1 Gwardyjska Armia
- 3 Gwardyjska Armia Pancerna
- 1 Armia Pancerna
- 4 Gwardyjski Korpus Kawalerii
- 2 Armia Lotnicza[1].
Skład (1945):
- 6 Armia
- 13 Armia
- 21 Armia
- 52 Armia
- 59 Armia
- 60 Armia
- 3 Gwardyjska Armia
- 5 Gwardyjska Armia
- 3 Armia Pancerna
- 4 Armia Pancerna
- 2 Armia Lotnicza
- 1 Gwardyjski Korpus Kawalerii
- 4 Korpus Pancerny
- 7 Korpus Pancerny
- 25 Korpus Pancerny
- 31 Korpus Pancerny
- 7 Korpus Zmechanizowany[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Przyczółek baranowsko-sandomierski
- Pomnik Żołnierzy Radzieckich w Mikolinie
- 98 Pułk Moździerzy Gwardii
- Centralna Grupa Wojsk
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bolszaja Sowietskaja Encykłopedija, Moskwa, 1978.
- Kazimierz Sobczak [red.]: Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 146.
- Я. Фойтцик, А. В. Доронин, Т. В. Царевская-Дякина: Советская военная администрация в Германии, 1945-1949. Справочник, РОССПЭН Moskwa 2009, [w:]
|