Cerkiew św. Mikołaja w Wilnie
| cerkiew parafialna | |||||||||||||
 Fasada cerkwi | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Adres |
{{{adres}}} | ||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| Wezwanie |
Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja | ||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
9/22 maja | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Wilna  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||
Położenie na mapie Litwy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||
Cerkiew św. Mikołaja (Nikolska) w Wilnie (pełna nazwa: Cerkiew Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja Cudotwórcy) – cerkiew prawosławna w Wilnie, jedna ze starszych murowanych świątyń w stolicy Litwy, położona w obrębie Starego Miasta przy ulicy Didžioji. Siedziba parafii.
Historia
Pierwszy drewniany obiekt sakralny na miejscu dzisiejszej cerkwi został wzniesiony około roku 1340. Był pierwotnym miejscem pochówku męczenników Antoniego, Jana i Eustachego, których szczątki znajdują się obecnie w cerkwi Świętego Ducha. W 1350, o czym przypomina tablica znajdująca się obecnie w jednej z kaplic cerkwi, nowy, kamienny chram został zbudowany na polecenie Julianny Twerskiej, drugiej żony księcia Olgierda. W 1514 na jego miejscu Konstanty Ostrogski wzniósł zupełnie nową cerkiew, zachowaną do naszych czasów. W 1609 na mocy rozporządzenia Zygmunta III Wazy cerkiew przejęli unici.
W latach 40. XVIII wieku obiekt został zniszczony przez pożar i przebudowany w stylu baroku wileńskiego z wyniosłą smukłą wieżą. W związku z likwidacją Unii w zaborze rosyjskim świątynię przekazano prawosławnym, a sześć lat później zyskała status parafialnej (wcześniej filia soboru św. Mikołaja, dzisiejszego katolickiego kościoła św. Kazimierza).
W 1860 do cerkwi została dobudowana apsyda, a cały obiekt przeszedł gruntowną przebudowę i redekorację wnętrza. Obiektowi nadano styl rusko-bizantyjski z elementami typowymi dla wileńskich obiektów sakralnych. W 1866 odbyło się ponowne poświęcenie tak przebudowanej cerkwi. Głównym inicjatorem tej przebudowy był Michaił Murawiew, który pragnął uczynić cerkwie wileńskie równie wspaniałymi, jak te znajdujące się w Moskwie i zarazem podkreślić przynależność miasta do Rosji. Do dziś na ścianie świątyni znajduje się tablica upamiętniająca te działania Murawiewa, zaś kaplica położona w absydzie nosi wezwanie św. Michała.
W czasach radzieckich cerkiew została zamknięta, jej ponowne udostępnienie wiernym nastąpiło dopiero w 1947. W 1961 została siedzibą liczącej 600 osób parafii. Wcześniej, w okresie 1949–1956 przeszła generalny remont.
Architektura
Obecnie cerkiew reprezentuje styl rusko-bizantyjski z elementami charakterystycznymi dla budowli sakralnych Wilna. Z zewnątrz budynek jest malowany na biało i różne odcienie różu i czerwieni, bogato dekorowany fryzami i płaskorzeźbami. Okna cerkwi, półkoliste lub zakończone ostrym łukiem, są obramowane. Występują również dekorowane w podobny sposób blendy (niektóre z malowanymi wizerunkami świętych). Główne wejście do świątyni prowadzi przez obramowane skromnym portalem półkoliste drzwi, a następnie przedsionek wciśnięty między strzelistą wieżę zwieńczoną złotym krzyżem, a dobudowaną w XIX wieku absydę zakończoną kopułą, również z krzyżem oraz z osobnym wejściem. Kopułę otacza rząd cebulasto wykończonych sygnaturek. Wnętrze cerkwi jest halowe.
 |
 |
Bibliografia
- Szlewis G., Православные храмы Литвы, Свято-Духов Монастыр, Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, s.54-59.
