David Attenborough
 David Attenborough (2015) | |
| Imię i nazwisko urodzenia |
David Frederick Attenborough |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
8 maja 1926 |
| Zawód, zajęcie |
biolog |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| |
| Odznaczenia | |
    
| |
| Strona internetowa | |
Sir David Frederick Attenborough (ur. 8 maja 1926 w Londynie) – brytyjski biolog, popularyzator wiedzy przyrodniczej na świecie, pisarz, narrator i podróżnik. Młodszy brat aktora i reżysera Richarda Attenborough.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ukończył zoologię w Clare College na Uniwersytecie Cambridge i studia podyplomowe w dziedzinie antropologii. Jako pracownik stacji telewizyjnej BBC, z którą związany jest od 1952 roku, stworzył cykl filmów przyrodniczych, ukazujących nieznane wcześniej fakty z życia zwierząt i roślin.
W 1985 za działalność naukową otrzymał od królowej Elżbiety II tytuł szlachecki. Został odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego (CBE) oraz przyjęty do Royal Society. W 2005 został odznaczony brytyjskim Orderem Zasługi (Order of Merit). Na jego cześć jeden z gatunków ryb pancernych został nazwany Materpiscis attenboroughi, z kolei gatunek dzbanecznika – Nepenthes attenboroughii. W 2012 został uhonorowany Nagrodą Lowella Thomasa[1].
W 2018 otrzymał nagrodę Emmy w kategorii Najlepszy narrator za dokument Błękitna planeta II, natomiast w 2019 za Naszą planetę[2].
24 września 2020 r. założył konto na Instagramie i w 4 godziny i 44 minuty uzyskał pierwszy milion obserwatorów, a cztery dni później obserwowało go 4,3 mln osób[3].
Poglądy[edytuj | edytuj kod]
Jest agnostykiem wychowanym w niereligijnej rodzinie naukowców. W wywiadzie dla Radio Times o jego najnowszym programie o Darwinie i doborze naturalnym przyznał, że dostaje wiele nienawistnych maili od chrześcijan piszących, że „spłonie w piekle”[4].
Jest przeciwnikiem kreacjonizmu, ale nie uważa go za poważne zagrożenie dla nauki. Za przyczynę obecnego stanu środowiska naturalnego uważa lekceważenie przyrody mające swoje korzenie w Księdze Rodzaju[5]. Wzywa, by ochroną objąć znaczną powierzchnie lądów, mórz i oceanów. Zaangażował się też w popularyzowanie wiedzy o zagrożeniach dla środowiska naturalnego[6].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W 1950 David Attenborough poślubił Jane Elizabeth Ebsworth Oriel. Małżeństwo trwało aż do jej śmierci w 1997. Para dochowała się dwójki dzieci – Roberta i Susan.
Jego syn Robert jest wykładowcą antropologii fizycznej na Australian National University w Canberze[7].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- 1997 David Attenborough w raju (Attenborough in Paradise)
- 2000 Największe widowisko świata natury (The Greatest Wildlife Show on Earth)
- 2002 Pieśń Ziemi (The Song of the Earth)
- 2004 Czas zastygły w bursztynie (The Amber Time Machine)
- 2006 Czy zmieniamy naszą planetę? (Are We Changing Planet Earth?)
- 2006 Czy możemy ocalić Ziemię? (Can We Save Planet Earth?)
- 2007 Sharing Planet Earth
- 2009 Karol Darwin i drzewo życia (Charles Darwin and the Tree of Life)
- 2009 How Many People Can Live on Planet Earth?
- 2010 Flying Monsters
- 2011 Attenborough and the Giant Egg
- 2011 The Bachelor King
- 2012 Kingdom of Plants
- 2012 Attenborough’s Ark
- 2013 Mikropotwory (Micro Monsters)
- 2014 Attenborough and Natural History Museum Alive
- 2020 David Attenborough: Życie na naszej planecie
- 2021 David Attenborough: Życie w kolorze
- 2021 Rok, który odmienił świat[8]
- 2021 Świat na granicy: Nasza planeta oczami naukowców[9]
Seriale[edytuj | edytuj kod]
- 1979 Życie na Ziemi (Life on Earth)
- 1984 Żyjąca planeta • Portret Ziemi (The Living Planet • A Portait of the Earth)
- 1989 Zaginione światy (The Lost Worlds • Vanished Lives)
- 1990 Na ścieżkach życia (The Trials of Life)
- 1993 Życie pośród lodu (Life in the Freezer)
- 1995 Prywatne życie roślin (The Private Life of Plants)
- 1999 Życie ptaków (The Life of Birds)
- 2000 Szanujmy Ziemię (State of the Planet)
- 2002 Życie ssaków (The Life of Mammals)
- 2005 Zadziwiające życie bezkręgowców (Life in the Undergrowth)
- 2008 Życie gadów i płazów (Life in Cold Blood)
- 2010 Życie: Początek (First Life)
- 2013 Galapagos
- 2013 Narodziny zwierząt (Rise of Animals. Triumph of the Vertebrates)
- 2013 Tajemnice świata przyrody (Natural Curiosities)
Narrator[edytuj | edytuj kod]
- 2000 Błękitna planeta (The Blue Planet • Seas of Life)
- 2002 Największe cuda przyrody (Great Natural Wonders of the World)
- 2006 Planeta Ziemia (Planet Earth)
- 2009 Magia natury: Pamiętniki (Nature’s Great Events)
- 2009 Życie (Life)
- 2011 Lodowa planeta (The Frozen Planet)
- 2011 Madagaskar (Madagascar)
- 2013 Afryka (Africa)
- 2015 Łowcy (The Hunt)
- 2016 Planeta Ziemia II (Planet Earth II)
- 2017 Błękitna planeta II (Blue Planet II)
- 2019 Nasza planeta (Our Planet)
- 2020 David Attenborough: Życie na naszej planecie
- 2021 Rok, który odmienił świat
- 2021 Świat na granicy: Nasza planeta oczami naukowców
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ The Explorers Club – The Lowell Thomas Award (ang.) [dostęp 2016-02-22].
- ↑ Sir David Attenborough (ang.). W: American Television Academy [on-line]. [dostęp 2019-09-24].
- ↑ Diana Wawrzusiszyn, Sir David Attenborough lepszy od Jennifer Aniston. Pobił rekord Guinnessa na Instagramie, wyborcza.pl, 27 września 2020 [dostęp 2020-09-29].
- ↑ Riazat Butt: Attenborough reveals creationist hate mail for not crediting God (ang.). The Guardian, 27 stycznia 2009. [dostęp 2009-02-01].
- ↑ Steve Connor: Attenborough: Genesis? It can go forth and multiply (ang.). The Independent, 31 stycznia 2009. [dostęp 2009-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-31)].
- ↑ David Attenborough: Wszyscy jesteśmy dziś mieszkańcami Czarnobyla!, SmogLab, 26 lipca 2021 [dostęp 2021-07-26] (pol.).
- ↑ Dr Robert Attenborough – School of Archaeology & Anthropology.
- ↑ Łukasz Majchrzyk, Na Apple TV+ pojawi się specjalny film dokumentalny „The Year Earth Changed”, mobiRANK.pl, 29 marca 2021 [dostęp 2021-06-06] (pol.).
- ↑ Łukasz Majchrzyk, „Świat na granicy” – o tym, jak jeszcze możemy poradzić sobie w antropocenie?, mobiRANK.pl, 5 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-06] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- BBC – Life on Air
- BBC biografia Davida Attenborough
- Wywiad przeprowadzony przez BBC w 1976 (audio)
- As patron of Population Matters
- David Attenborough w bazie IMDb (ang.)
- ISNI: 0000 0001 2129 6013
- VIAF: 41836007
- LCCN: n79142715
- GND: 124654134
- NDL: 00431881
- BnF: 118893637
- SUDOC: 026694190
- NLA: 35679058
- NKC: jn19990000302
- BNE: XX840057
- NTA: 071273107
- BIBSYS: 90058261
- CiNii: DA01329169
- Open Library: OL231295A
- PLWABN: 9810658939905606
- NUKAT: n95019722
- J9U: 987007257906605171
- PTBNP: 36004
- CANTIC: a10431263
- LNB: 000202943
- NSK: 000053762
- CONOR: 39935587
- BLBNB: 000603637
- KRNLK: KAC199601149
- LIH: LNB:KNu;=Bk
- WorldCat: lccn-n79142715
- Brytyjscy biolodzy
- Popularyzatorzy biologii
- Brytyjscy popularyzatorzy nauki
- Odznaczeni Orderem Zasługi (Wielka Brytania)
- Odznaczeni Królewskim Orderem Wiktoriańskim
- Odznaczeni Orderem Imperium Brytyjskiego
- Odznaczeni Orderem Towarzyszy Honoru
- Laureaci Złotego Medalu Królewskiego Towarzystwa Geograficznego
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu w Cambridge
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Oksfordzkiego
- Absolwenci London School of Economics
- Absolwenci Clare College (Cambridge)
- Laureaci nagrody BAFTA Fellowship
- Ludzie urodzeni w Londynie
- Urodzeni w 1926
- Laureaci Nagrody Kalinga