Grzegorz z Nareku

Święty
Grzegorz z Nareku
	doktor Kościoła
Data urodzenia	ok. 944-950
Data i miejsce śmierci	ok. 1010 ; Narek
Czczony przez	Apostolski Kościół Ormiański; Kościół katolicki
Wspomnienie	25 stycznia (Apostolski Kościół Ormiański), 27 lutego (Kościół katolicki)
Szczególne miejsca kultu	Armenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grzegorz z Nareku, orm. Գրիգոր Նարեկացի, Grigor Narekaci (ur. ok. 944, zm. ok. 1010 w Nareku w Armenii) – jeden z największych poetów i uczonych ormiańskich, święty Kościoła ormiańskiego i Kościoła katolickiego^[1], Doktor Kościoła^[2]^[3].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Grzegorz urodził się około roku 944, podawana jest także data około 950 roku. Był synem biskupa Anczewacziku Chosroesa (lub Chosrowa, który został biskupem po śmierci żony, gdyż w Apostolskim Kościele Ormiańskim jedynie osoby bezżenne mogą piastować wyższe godności). Za swoje progreckie przekonania został pośmiertnie wyklęty^[4].

Grzegorz wraz z bratem Janem został oddany do klasztoru w Nareku (Narekawank) na południe od jeziora Wan (dziś we wschodniej Turcji). Gruntownie poznał tam język grecki, uczył się też matematyki, medycyny i architektury. Po przyjęciu święceń kapłańskich był profesorem i wychowawcą mnichów. Uznawano go za mistrza życia kontemplacyjnego (porównywany był z Bernardem z Clairvaux, Eckhartem, Janem Taulerem, Henrykiem Suzo)^[5].

Jest twórcą wielu utworów (napisał 20 hymnów i ód, Komentarz do Pieśni nad pieśniami, Historię krzyża z Aparang, Trzy mowy w formie litanii, Panegiryk apostołów i 72 uczniów, Panegiryk Jakuba z Nisibis)^[5], a przede wszystkim arcydzieła literatury ascetycznej i mistycznej, Księgi śpiewów żałobliwych, perły poezji ormiańskiej. Dzieło powstało na początku XI wieku, na co wskazuje fakt, że autor wspomina o walkach cesarza bizantyjskiego Bazylego II w 999 w Armenii.

Z Grzegorzem, który został świętym ormiańskim, wiąże się pewna opowieść. Pewnego dnia do klasztoru przybyli dygnitarze kościelni, a świętemu przypadło w udziale goszczenie dostojników. Przygotował pieczone ptaki, zapomniawszy, że jest dzień postu. Na oczach oburzonych gości poprosił Boga o pomoc i ptaki odżyły, odlatując przez okno.

Kult[edytuj | edytuj kod]

W Apostolskim Kościele Ormiańskim wspomnienie liturgiczne św. Grzegorza obchodzone jest 25 stycznia, zaś w Kościele katolickim (w tym Kościele ormiańskokatolickim) – 27 lutego. 12 kwietnia 2015 papież Franciszek ogłosił św. Grzegorza z Nareku doktorem Kościoła^[2], zaś 25 stycznia 2021 zarządził wpisanie jego wspomnienia do powszechnego Kalendarza Rzymskiego w randze wspomnienia dowolnego^[6].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

kult świętych
święty Grzegorz – inne postaci święte o tym imieniu

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Martyrologium Rzymskie pod datą 27 lutego wymienia: "Nel monastero di Narek in Armenia, san Gregorio, monaco, dottore degli Armeni, insigne per la dottrina, gli scritti e la scienza mistica."
↑ ^a ^b Pope Francis declares Armenian saint Doctor of the Church
↑ Św. Grzegorz z Nareku doktorem Kościoła
↑ Grzegorz 1990 ↓, s. 30.
↑ ^a ^b Św. Grzegorz z Nareku doktorem Kościoła / Aktualności [online], www.deon.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
↑ Decreto della Congregazione per il Culto Divino e la Disciplina dei Sacramenti sull’iscrizione delle celebrazioni di san Gregorio di Narek, abate e dottore della Chiesa, san Giovanni De Avila, presbitero e dottore della Chiesa e santa Ildegarda di Bingen, vergine e dottore della Chiesa, nel Calendario Romano Generale. press.vatican.va, 2021-02-02. [dostęp 2021-02-02]. (łac.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

St. Gregory of Narek na armeńskiej stronie (ang.)
Św. Grzegorz z Nareku na portalu Santi e Beati (wł.)
Grzegorz z Nareku: Księga śpiewów żałobliwych. Wybór, wstęp i przypisy Andrzej Mandalian, przekład: Andrzej Mandalian, Witold Dąbrowski, Anna Kamieńska, Teresa Lechowska, Marek Starowieyski, Wiktor Woroszylski. Wyd. I. Warszawa: PIW, 1990, s. 30-36. ISBN 83-06-01723-4. (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] Martyrologium Rzymskie pod datą 27 lutego wymienia: "Nel monastero di Narek in Armenia, san Gregorio, monaco, dottore degli Armeni, insigne per la dottrina, gli scritti e la scienza mistica."

[radiovaticana-2] Pope Francis declares Armenian saint Doctor of the Church

[3] Św. Grzegorz z Nareku doktorem Kościoła

[CITEREFGrzegorz199030-4] Grzegorz 1990 ↓, s. 30.

[autonazwa1-5] Św. Grzegorz z Nareku doktorem Kościoła / Aktualności [online], www.deon.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).

[6] Decreto della Congregazione per il Culto Divino e la Disciplina dei Sacramenti sull’iscrizione delle celebrazioni di san Gregorio di Narek, abate e dottore della Chiesa, san Giovanni De Avila, presbitero e dottore della Chiesa e santa Ildegarda di Bingen, vergine e dottore della Chiesa, nel Calendario Romano Generale. press.vatican.va, 2021-02-02. [dostęp 2021-02-02]. (łac.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

XIII wiek	św. Ambroży św. Augustyn św. Hieronim św. Grzegorz Wielki (1295)
XVI wiek	św. Tomasz z Akwinu (1567) św. Atanazy Wielki św. Bazyli Wielki św. Grzegorz z Nazjanzu (1567) św. Jan Złotousty (1568) św. Bonawentura (1588)
XVIII wiek	św. Anzelm z Canterbury (1720) św. Izydor z Sewilli (1722) św. Piotr Chryzolog (1729) św. Leon Wielki (1754)
XIX wiek	św. Piotr Damiani (1828) św. Bernard z Clairvaux (1830) św. Hilary z Poitiers (1851) św. Alfons Liguori (1871) św. Franciszek Salezy (1877) św. Cyryl Jerozolimski św. Cyryl Aleksandryjski (1882) św. Jan Damasceński (1890) św. Beda Czcigodny (1899)
XX wiek	św. Efrem Syryjczyk (1920) św. Piotr Kanizy (1925) św. Jan od Krzyża (1926) św. Robert Bellarmin (1931) św. Albert Wielki (1931) św. Antoni z Padwy (1946) św. Wawrzyniec z Brindisi (1959) św. Katarzyna ze Sieny (1970) św. Teresa z Ávila (1970) św. Teresa z Lisieux (1997)
XXI wiek	św. Jan z Ávili (2012) św. Hildegarda z Bingen (2012) św. Grzegorz z Nareku (2015) Ireneusz z Lyonu (2022)