Kazimierz Młodzianowski
K. Młodzianowski w mundurze pułkownika 41 pp | |
tytularny generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia |
29 lipca 1880 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 lipca 1928 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1925 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Stanowiska |
komendant szkoły podchorążych |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Data urodzenia |
29 lipca 1880 |
---|---|
Data śmierci |
4 lipca 1928 |
Wojewoda pomorski | |
Okres |
od 12 października 1926 |
Poprzednik | |
Następca | |
Minister spraw wewnętrznych | |
Okres |
od 12 maja 1926 |
Poprzednik | |
Następca | |
Wojewoda poleski | |
Okres |
od 4 października 1924 |
Poprzednik | |
Następca | |
Komendant główny Policji Państwowej | |
Okres |
od 8 kwietnia 1919 |
Poprzednik | |
Następca |
Kazimierz Młodzianowski[a], ps. „Dąbrowa” (ur. 29 lipca 1880 w Woli Soleckiej, zm. 4 lipca 1928 w Krynicy) – artysta malarz i propagator sztuki, legionista, komendant policji, tytularny generał brygady Wojska Polskiego, wojewoda poleski (4 października 1924 – 5 maja 1926), minister spraw wewnętrznych (12 maja – 2 października 1926), wojewoda pomorski w randze podsekretarza stanu (od 12 października 1926 aż do śmierci), wielki propagator budowy portu i miasta Gdyni, autor hasła i akcji Wszystko dla Gdyni.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Przyszły generał urodził się 29 VII 1880 r. w Woli Soleckiej (wówczas gmina Dziurków) w rodzinie Feliksa Stanisława (18 V 1840 – 8 VIII 1926) i Heleny z Symonowiczów[2] Dzieciństwo spędził w Boiskach. Następnie przebywał w Łodzi, gdzie po ukończeniu szkoły tekstylnej w latach 1901–1906 i 1909–1913 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Karierę wojskową zaczął od dowodzenia plutonem w 12 kompanii, następnie dowodził taborami III batalionu 1 pułku piechoty Legionów, był także dowódcą kompanii w tym pułku oraz kompanii obozu wyszkolenia w Zambrowie. Za czyny dokonane w potyczkach legionowych pod Chyżówką w 1914 i Laskiem Kozinkowskim w 1915 r. odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Podpisany pod wnioskiem płk Marian Kukiel wyraził opinię o Młodzianowkim: „oficer niepospolitej wartości moralnej, uosobiona cnota żołnierska, zasługuje w pełni na krzyż, należny cnotom wojskowym”[3]. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie.
W 1918 walczył, w składzie 5 pułku piechoty Legionów jako dowódca batalionu, o Lwów. W 1919 zaangażował się w organizowanie Policji Państwowej, 11 kwietnia tego roku został powołany na stanowisko komendanta głównego Policji Komunalnej i Milicji Ludowej. Od 31 maja 1919 ponownie znalazł się w Wojsku Polskim. 12 listopada tego roku, po ukończeniu I kursu Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego, został komendantem Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie[4][5]. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu podpułkownika, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[6]. Od 2 lipca do 13 września 1920 walczył na froncie z bolszewikami[7]. Pełniąc służbę na stanowisku komendanta szkoły, pozostawał oficerem nadetatowym 41 pułku piechoty w Suwałkach[8]. 31 marca 1924 został mianowany na stopień pułkownika ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 11. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. 3 października tego roku zwolniony z tego stanowiska i przeniesiony w stan nieczynny na okres 12 miesięcy bez prawa do poborów[10]. 4 października 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zezwolił mu „na korzystanie z tytularnego stopnia generała brygady na czas sprawowania funkcji wojewody”[11]. Z dniem 30 listopada 1925 na własną prośbę przeniesiony został do rezerwy[12].
Gdy po przewrocie majowym podjęto próbę rewizji dotychczasowej polityki państwa wobec mniejszości narodowych, kilku polityków z otoczenia Józefa Piłsudskiego, m.in. Tadeusz Hołówko, Leon Wasilewski i Kazimierz Młodzianowski, wyrażało pogląd, aby realizowaną politykę asymilacji narodowej, jako mało skuteczną, zastąpić asymilacją państwową, korzystną dla państwa i nie wywołującą takiego sprzeciwu wśród mniejszości. Polityka taka miała prowadzić do kształtowania przekonania obywateli niepolskiej narodowości, że Rzeczpospolita Polska jest także ich ojczyzną. 18 sierpnia 1926 minister spraw wewnętrznych Kazimierz Młodzianowski przedstawił projekt „Wytycznych w sprawie stosunku władz rządowych do mniejszości narodowych”. Młodzianowski proponował przeprowadzenie reformy rolnej z uwzględnieniem interesów ludności białoruskiej i ukraińskiej, umożliwienie rozwoju oświaty w językach narodowych tych mniejszości, szybkie unormowanie stanu prawnego Kościoła prawosławnego.
2 października 1926 odwołany ze stanowiska ministra spraw wewnętrznych z uwagi na swe stanowisko w kwestiach polityki mniejszościowej i reformy rolnej po porozumieniu Piłsudskiego z konserwatystami (zjazdy w Dzikowie i Nieświeżu) i włączeniu ich do obozu rządowego piłsudczyków. Na swego następcę wskazał Felicjana Sławoja Składkowskiego.
Przyjaciel Stefana Żeromskiego, jako minister spraw wewnętrznych nie zrezygnował z działalności artystycznej: w tym samym roku 1926 został współzałożycielem słynnej Spółdzielni Artystów „Ład” – i pierwszym prezesem jej Rady Nadzorczej. Dla „Ładu”, którego wytwory stały się w dwudziestoleciu międzywojennym szkołą gustu, projektował estetyzujące kilimy. Zimą 1915/1916 w Karasinie na Wołyniu, gdzie stacjonowały pułki I Brygady Legionów, był autorem obowiązującego przez całe dwudziestolecie międzywojenne wzoru szabli bojowej oficerów piechoty. Pierwszy datowany egzemplarz szabli tego wzoru pochodzi z 27 czerwca 1916 (został wykonany w Zakładach Zieleniewskiego w Krakowie) – jest to szabla pamiątkowa generała (wtedy podpułkownika) Władysława Sikorskiego.
Zmarł 4 lipca 1928 w Krynicy[13]. Głównym powodem śmierci generała była choroba, ale także przepracowanie[14]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim[15] (kwatera M-4-10)[16].
W 2022 roku z inicjatywy premiera Mateusza Morawieckiego grób pułkownika został poddany konserwacji. Cały projekt został realizowany przez Fundację Stare Powązki[17] we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Na przełomie marca i kwietnia 1902 wybrał się na Giewont w Tatrach. Schodząc ze szczytu zgubił drogę i wszedł w żleb Kirkora między dużym i Małym Giewontem. Schodząc trafił na miejsce bardzo strome i śliskie, gdzie spadł i po upadku stracił przytomność. Szczęśliwie upadł na zalegający grubą warstwą śnieg, pozbierał się i trafił do domu, gdzie potłuczony przeleżał kilka dni. O tym wydarzeniu napisał Stanisław Witkiewicz w liście do swojego syna Stanisława Ignacego Witkiewicza[18].
Awanse
[edytuj | edytuj kod]- podporucznik – 29 września 1914
- porucznik – 5 marca 1915
- podpułkownik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 54. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- pułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 11. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- tytularny generał brygady – 4 października 1924
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7066
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1927)[19]
- Krzyż Niepodległości (16 marca 1933)[20]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)[21]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie: po raz 1 i 2 w 1922)[22][23]
- Odznaka honorowa za Czas Pobytu na Froncie (pięciokrotnie)
- Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja, 1921 – zezwolenie Naczelnika Państwa)[24]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 245, 397.
- ↑ Mariusz Patelski, Między sztuką, wojskiem i polityką – szkic do biografii gen. Kazimierza Młodzianowskiego (1880–1928), w: In servitute scientarium. Biografistyka, Galicja, Druga Rzeczpospolita. Księga pamiątkowa w 10. Rocznice śmierci Profesora Leszka Kuberskiego, pod red. Antoniego Maziarza.
- ↑ Mariusz Patelski, Między sztuką, wojskiem i polityką - szkic do biografii gen. Kazimierza Młodzianowskiego (1880-1928), w: In servitute scientiarum: biografistyka, Galicja, Druga Rzeczpospolita: księga pamiątkowa w 10. rocznicę śmierci Profesora Leszka Kuberskiego, red. Antoni Maziarz, Opole 2017, s. 115-142 https://repo.uni.opole.pl/info/article/UO19b28f4ec93743aa8718e6a233cda4a4/
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 304, 308.
- ↑ Stawecki 1997 ↓, s. 60.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 23 czerwca 1920 roku, s. 500.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 310.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 245, 397, 1505.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 166.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 106 z 9 października 1924 roku, s. 581–582.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 124 z 25 listopada 1924 roku, s. 693.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 137 z 28 grudnia 1925 roku, s. 741.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 22 lutego 1932 roku, s. 171.
- ↑ Mariusz Patelski , 70. Między sztuką, wojskiem i polityką – szkic do biografii gen. Kazimierza Młodzianowskiego (1880–1928), w: In servitute scientarium. Biografistyka, Galicja, Druga Rzeczpospolita. Księga pamiątkowa w 10. Rocznicę śmierci Profesora Leszka Kuberskiego, pod red. Antoniego Maziarza, 2017, ISBN 978-83-7395-767-1 .
- ↑ Śmierć generała Młodzianowskiego. „Żołnierz Polski”, s. 619, nr 29 z 15 lipca 1928.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERZ DĄBROWA MŁODZIANOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-20] .
- ↑ Nagrobki ministrów II RP – odnowione – Fundacja Stare Powązki [online], 3 kwietnia 2023 [dostęp 2023-07-12] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-11] (pol.).
- ↑ Michał Jagiełło, Wołanie w górach (Wydawnictwo „Sport i Turystyka” Warszawa 1987, wyd. 2) s. 16.
- ↑ M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 706 „za wyjątkowo owocną dla Państwa działalność w dziedzinie administracji”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 27.
- ↑ Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 4597/22 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 314).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych L. 6087/22 G.M.I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 13, s. 386).
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Stanisław Wachowiak, Czasy, które przeżyłem, Warszawa 1991 ISBN 83-01-11126-7.
- Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. Jacek Majchrowski, Wydawnictwo BGW, Warszawa 1994, ISBN 83-7066-569-1.
- Piotr Stawecki: Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997. ISBN 83-04-04390-4.
- Absolwenci Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
- Członkowie Oficerskiego Trybunału Orzekającego
- Funkcjonariusze Milicji Ludowej
- Internowani w Beniaminowie
- Ludzie związani z Ostrowią Mazowiecką
- Ministrowie spraw wewnętrznych II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 41 Suwalskiego Pułku Piechoty
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie piechoty II Rzeczypospolitej przeniesieni do korpusu generałów
- Oficerowie piechoty Legionów Polskich 1914–1918
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej
- Polscy malarze
- Szefowie Policji Państwowej II Rzeczypospolitej
- Tytularni generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1880
- Wojewodowie polescy
- Wojewodowie pomorscy (II Rzeczpospolita)
- Zmarli w 1928
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich