Przejdź do zawartości

Kazimierz Młodzianowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kazimierz Młodzianowski
„Dąbrowa”
Ilustracja
K. Młodzianowski w mundurze pułkownika 41 pp
tytularny generał brygady tytularny generał brygady
Data i miejsce urodzenia

29 lipca 1880
Wola Solecka. Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

4 lipca 1928
Krynica-Zdrój, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1914–1925

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Szkoła Podchorążych Piechoty

Stanowiska

komendant szkoły podchorążych

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Kazimierz Młodzianowski
Data urodzenia

29 lipca 1880

Data śmierci

4 lipca 1928

Wojewoda pomorski
Okres

od 12 października 1926
do 4 lipca 1928

Poprzednik

Stanisław Wachowiak

Następca

Wiktor Lamot

Minister spraw wewnętrznych
Okres

od 12 maja 1926
do 2 października 1926

Poprzednik

Stefan Smólski

Następca

Felicjan Sławoj Składkowski

Wojewoda poleski
Okres

od 4 października 1924
do 5 maja 1926

Poprzednik

Stanisław Downarowicz

Następca

Jan Krahelski

Komendant główny Policji Państwowej
Okres

od 8 kwietnia 1919
do 28 maja 1919

Poprzednik

Jan Jur-Gorzechowski

Następca

Władysław Henszel

Oficerowie VI batalionu I Brygady Legionów w okopach nad Nidą: porucznik Edward Zinth-Rzecki (1. z lewej), porucznik Stanisław Machowicz-Sawa, major Albin Satyr-Fleszar (4. z prawej), kapitan Franciszek Pększyc-Grudziński (2. z prawej – na dole), porucznik Leopold Lis-Kula, porucznik Kazimierz Młodzianowski-Dąbrowa (2. z prawej- z brodą)
Grób Kazimierza Młodzianowskiego przed konserwacją

Kazimierz Młodzianowski[a], ps. „Dąbrowa” (ur. 29 lipca 1880 w Woli Soleckiej, zm. 4 lipca 1928 w Krynicy) – artysta malarz i propagator sztuki, legionista, komendant policji, tytularny generał brygady Wojska Polskiego, wojewoda poleski (4 października 1924 – 5 maja 1926), minister spraw wewnętrznych (12 maja – 2 października 1926), wojewoda pomorski w randze podsekretarza stanu (od 12 października 1926 aż do śmierci), wielki propagator budowy portu i miasta Gdyni, autor hasła i akcji Wszystko dla Gdyni.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Przyszły generał urodził się 29 VII 1880 r. w Woli Soleckiej (wówczas gmina Dziurków) w rodzinie Feliksa Stanisława (18 V 1840 – 8 VIII 1926) i Heleny z Symonowiczów[2] Dzieciństwo spędził w Boiskach. Następnie przebywał w Łodzi, gdzie po ukończeniu szkoły tekstylnej w latach 1901–1906 i 1909–1913 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Karierę wojskową zaczął od dowodzenia plutonem w 12 kompanii, następnie dowodził taborami III batalionu 1 pułku piechoty Legionów, był także dowódcą kompanii w tym pułku oraz kompanii obozu wyszkolenia w Zambrowie. Za czyny dokonane w potyczkach legionowych pod Chyżówką w 1914 i Laskiem Kozinkowskim w 1915 r. odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Podpisany pod wnioskiem płk Marian Kukiel wyraził opinię o Młodzianowkim: „oficer niepospolitej wartości moralnej, uosobiona cnota żołnierska, zasługuje w pełni na krzyż, należny cnotom wojskowym”[3]. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie.

W 1918 walczył, w składzie 5 pułku piechoty Legionów jako dowódca batalionu, o Lwów. W 1919 zaangażował się w organizowanie Policji Państwowej, 11 kwietnia tego roku został powołany na stanowisko komendanta głównego Policji Komunalnej i Milicji Ludowej. Od 31 maja 1919 ponownie znalazł się w Wojsku Polskim. 12 listopada tego roku, po ukończeniu I kursu Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego, został komendantem Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie[4][5]. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu podpułkownika, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[6]. Od 2 lipca do 13 września 1920 walczył na froncie z bolszewikami[7]. Pełniąc służbę na stanowisku komendanta szkoły, pozostawał oficerem nadetatowym 41 pułku piechoty w Suwałkach[8]. 31 marca 1924 został mianowany na stopień pułkownika ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 11. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. 3 października tego roku zwolniony z tego stanowiska i przeniesiony w stan nieczynny na okres 12 miesięcy bez prawa do poborów[10]. 4 października 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zezwolił mu „na korzystanie z tytularnego stopnia generała brygady na czas sprawowania funkcji wojewody”[11]. Z dniem 30 listopada 1925 na własną prośbę przeniesiony został do rezerwy[12].

Gdy po przewrocie majowym podjęto próbę rewizji dotychczasowej polityki państwa wobec mniejszości narodowych, kilku polityków z otoczenia Józefa Piłsudskiego, m.in. Tadeusz Hołówko, Leon Wasilewski i Kazimierz Młodzianowski, wyrażało pogląd, aby realizowaną politykę asymilacji narodowej, jako mało skuteczną, zastąpić asymilacją państwową, korzystną dla państwa i nie wywołującą takiego sprzeciwu wśród mniejszości. Polityka taka miała prowadzić do kształtowania przekonania obywateli niepolskiej narodowości, że Rzeczpospolita Polska jest także ich ojczyzną. 18 sierpnia 1926 minister spraw wewnętrznych Kazimierz Młodzianowski przedstawił projekt „Wytycznych w sprawie stosunku władz rządowych do mniejszości narodowych”. Młodzianowski proponował przeprowadzenie reformy rolnej z uwzględnieniem interesów ludności białoruskiej i ukraińskiej, umożliwienie rozwoju oświaty w językach narodowych tych mniejszości, szybkie unormowanie stanu prawnego Kościoła prawosławnego.

2 października 1926 odwołany ze stanowiska ministra spraw wewnętrznych z uwagi na swe stanowisko w kwestiach polityki mniejszościowej i reformy rolnej po porozumieniu Piłsudskiego z konserwatystami (zjazdy w Dzikowie i Nieświeżu) i włączeniu ich do obozu rządowego piłsudczyków. Na swego następcę wskazał Felicjana Sławoja Składkowskiego.

Przyjaciel Stefana Żeromskiego, jako minister spraw wewnętrznych nie zrezygnował z działalności artystycznej: w tym samym roku 1926 został współzałożycielem słynnej Spółdzielni Artystów „Ład” – i pierwszym prezesem jej Rady Nadzorczej. Dla „Ładu”, którego wytwory stały się w dwudziestoleciu międzywojennym szkołą gustu, projektował estetyzujące kilimy. Zimą 1915/1916 w Karasinie na Wołyniu, gdzie stacjonowały pułki I Brygady Legionów, był autorem obowiązującego przez całe dwudziestolecie międzywojenne wzoru szabli bojowej oficerów piechoty. Pierwszy datowany egzemplarz szabli tego wzoru pochodzi z 27 czerwca 1916 (został wykonany w Zakładach Zieleniewskiego w Krakowie) – jest to szabla pamiątkowa generała (wtedy podpułkownika) Władysława Sikorskiego.

Zmarł 4 lipca 1928 w Krynicy[13]. Głównym powodem śmierci generała była choroba, ale także przepracowanie[14]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim[15] (kwatera M-4-10)[16].

W 2022 roku z inicjatywy premiera Mateusza Morawieckiego grób pułkownika został poddany konserwacji. Cały projekt został realizowany przez Fundację Stare Powązki[17] we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]
Grób Kazimierza Młodzianowskiego po konserwacji

Na przełomie marca i kwietnia 1902 wybrał się na Giewont w Tatrach. Schodząc ze szczytu zgubił drogę i wszedł w żleb Kirkora między dużym i Małym Giewontem. Schodząc trafił na miejsce bardzo strome i śliskie, gdzie spadł i po upadku stracił przytomność. Szczęśliwie upadł na zalegający grubą warstwą śnieg, pozbierał się i trafił do domu, gdzie potłuczony przeleżał kilka dni. O tym wydarzeniu napisał Stanisław Witkiewicz w liście do swojego syna Stanisława Ignacego Witkiewicza[18].

Awanse

[edytuj | edytuj kod]
  • podporucznik – 29 września 1914
  • porucznik – 5 marca 1915
  • podpułkownik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 54. lokatą w korpusie oficerów piechoty
  • pułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 11. lokatą w korpusie oficerów piechoty
  • tytularny generał brygady – 4 października 1924

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
  1. W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Kazimierz I Młodzianowski”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie kpt. piech. Kazimierza II Młodzianowskiego (ur. 10 marca 1885)[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 245, 397.
  2. Mariusz Patelski, Między sztuką, wojskiem i polityką – szkic do biografii gen. Kazimierza Młodzianowskiego (1880–1928), w: In servitute scientarium. Biografistyka, Galicja, Druga Rzeczpospolita. Księga pamiątkowa w 10. Rocznice śmierci Profesora Leszka Kuberskiego, pod red. Antoniego Maziarza.
  3. Mariusz Patelski, Między sztuką, wojskiem i polityką - szkic do biografii gen. Kazimierza Młodzianowskiego (1880-1928), w: In servitute scientiarum: biografistyka, Galicja, Druga Rzeczpospolita: księga pamiątkowa w 10. rocznicę śmierci Profesora Leszka Kuberskiego, red. Antoni Maziarz, Opole 2017, s. 115-142 https://repo.uni.opole.pl/info/article/UO19b28f4ec93743aa8718e6a233cda4a4/
  4. Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 304, 308.
  5. Stawecki 1997 ↓, s. 60.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 23 czerwca 1920 roku, s. 500.
  7. Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 310.
  8. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 245, 397, 1505.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 166.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 106 z 9 października 1924 roku, s. 581–582.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 124 z 25 listopada 1924 roku, s. 693.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 137 z 28 grudnia 1925 roku, s. 741.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 22 lutego 1932 roku, s. 171.
  14. Mariusz Patelski, 70. Między sztuką, wojskiem i polityką – szkic do biografii gen. Kazimierza Młodzianowskiego (1880–1928), w: In servitute scientarium. Biografistyka, Galicja, Druga Rzeczpospolita. Księga pamiątkowa w 10. Rocznicę śmierci Profesora Leszka Kuberskiego, pod red. Antoniego Maziarza, 2017, ISBN 978-83-7395-767-1.
  15. Śmierć generała Młodzianowskiego. „Żołnierz Polski”, s. 619, nr 29 z 15 lipca 1928. 
  16. Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERZ DĄBROWA MŁODZIANOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-20].
  17. Nagrobki ministrów II RP – odnowione – Fundacja Stare Powązki [online], 3 kwietnia 2023 [dostęp 2023-07-12] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-11] (pol.).
  18. Michał Jagiełło, Wołanie w górach (Wydawnictwo „Sport i Turystyka” Warszawa 1987, wyd. 2) s. 16.
  19. M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 706 „za wyjątkowo owocną dla Państwa działalność w dziedzinie administracji”.
  20. M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  21. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 27.
  22. Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 4597/22 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 314).
  23. Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych L. 6087/22 G.M.I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 13, s. 386).
  24. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]