50°18′15″N 17°34′01″E/50,304167 17,566944Lipno (Prudnik)
| ||||
| ||||
_(cropped).jpg) Lipno (2019) | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  opolskie
| |||
| Powiat | prudnicki | |||
| Miasto | Prudnik | |||
| Data założenia | XVIII wiek | |||
| SIMC | 0965890 | |||
| Powierzchnia | 1,62 km² | |||
| Wysokość | 260 m n.p.m. | |||
Położenie na mapie Prudnika   Lipno | ||||
Położenie na mapie Polski  Lipno | ||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  Lipno | ||||
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  Lipno | ||||
Położenie na mapie gminy Prudnik  Lipno | ||||
| 50°18′15″N 17°34′01″E/50,304167 17,566944
| ||||
Portal  Polska
| ||||
Lipno (Lipy[1], niem. Lindenvorwerk) – część miasta Prudnik[2], leżąca na prawym brzegu rzeki Prudnik, na południe od centrum miasta.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Lipno znajduje się około 1,8 km na południe od centrum Prudnika i około 3,2 km od granicy z Czechami, wzdłuż ulicy Józefa Poniatowskiego, w dolinie rzeki Prudnik, w północno-wschodniej części Gór Opawskich. Zajmuje Klasztorne Wzgórze[3] i Kapliczną Górę. Na wschód od Lipna znajduje się Młyn Czyżyka.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Czasy niemieckie[edytuj | edytuj kod]
W XVIII wieku na południe od centrum Prudnika wybudowany został folwark. Liczył on 1,62 km²[4]. W najstarszych przekazach kartograficznych występuje pod nazwą Piltz Vorwerk lub Buchen Vorwerk. Później nazywany był Lindenvorwerk, czyli Lipowy Folwark. Około 1780 roku w jego okolicy wybudowano kapliczkę poświęconą św. Antoniemu[5].
W 1751 na szczycie Kaplicznej Góry Paweł Weidinger, wybudował murowaną kaplicę pw.św. Onufrego. W 1753 postawiono murowaną pustelnię, stanowiąca zalążek klasztoru Kapucynów. Wzgórze zyskiwało religijną popularność wśród wiernych z okolicznych miejscowości. Sława pustelni rosła, jeszcze w XVIII wieku powstało tu sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, odwiedzanej licznie przez okoliczną ludność z Prus i Austrii był tu m.in. biskup wrocławski Filip Schaffgotsch. Po sekularyzacji zakonów w państwie pruskim w 1819 roku władze kościelne urządziły w byłym klasztorze zakład karno-poprawczy dla księży. Inspektorem w nim był Bonawentura Menzel[6].
Z czasem właścicielami folwarku została mieszczańska rodzina Fipperów, która wybudowała cegielnię w jego okolicy[7]. W 1899 wybudowali okazały pałac[5]. W 1896 na terenie Lipna oddano do użytku oczyszczalnię ścieków[8].
W 1927 Lipno zamieszkiwały 64 osoby[9].
Czasy polskie[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu II wojny światowej do Lipna przyjechała komisja rewindykacyjna Ministerstwa Kultury i Sztuki w poszukiwaniu dóbr kultury ukrytych przez Günthera Grundmanna[10]. Zabudowania sanktuarium Matki Bożej Bolesnej doprowadzono do całkowitej ruiny. Zabudowania zostały uszkodzone wskutek ostrzału artyleryjskiego w 1945 roku, a następnie dewastowane przez wojsko z pobliskiego poligonu i okolicznych mieszkańców. W obecnym czasie na obszarze wzniesienia można znaleźć resztki murów budynków i dawnych kapliczek.
Po wojnie do dworu w Lipnie przyjeżdżała na żniwa młodzież z Komornik i Łowkowic[11].
W czasach PRL-u w Lipnie wybudowane zostały bloki mieszkalne[5]. Nazwa Lipno ma charakter martwy. Mieszkańcy Prudnika używają wyłącznie nazwy Lipy. Taka też nazwa dominuje w literaturze krajoznawczej i turystycznej[12].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[13]:
- ruina klasztoru, z XVIII w.
- kapliczka przydrożna pod wezwaniem św. Antoniego, ul. Poniatowskiego 17 (d. Wiejska), z XVIII w.
inne zabytki:
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
.jpg)
W Lipnie działało państwowe gospodarstwo rolne – Stadnina Koni Prudnik[14]. Od 1994 działa jako Stadnina Koni Prudnik Sp. z o.o.[15]
Przy ul. Poniatowskiego 1 swoją siedzibę ma Zakład Wodociągów i Kanalizacji Jednoosobowa Spółka Gminy Prudnik z o.o.[16]
Kultura[edytuj | edytuj kod]
W Lipnie organizowane są imprezy o charakterze regionalnym i krajowym, między innymi:
- Zlot Motocyklowy[17]
- Mistrzostwa Ziemi Opolskiej Nordic Walking[18]
- Maraton MTB[19]
- Międzynarodowe Mistrzostwa Polski w Półmaratonie Górskim Nordic Walking[20]
Religia[edytuj | edytuj kod]
W południowej części Lipna znajduje się zespół klasztorny franciszkanów wraz z kościołem pod wezwaniem św. Józefa.
Przy ul. Poniatowskiego znajduje się zabytkowa kapliczka przydrożna św. Antoniego z ok. 1780. Posługę duszpasterską nad nią pełnią zakonnicy z Klasztoru Zakonu Braci Mniejszych[21].
W latach 1743–1945 na Kaplicznej Górze znajdowało się sanktuarium Matki Bożej Bolesnej.
Kościół św. Józefa (2018)
Kapliczka przydrożna pod wezwaniem św. Antoniego (2018)
Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej (1904)
.jpg)
.jpg)
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez Lipno prowadzą szlaki turystyczne[22][23]:
Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza (440 km): Prudnik – Świeradów-Zdrój
„Szlak Historyczny Lasów Królewskiego Miasta Prudnik” (17,5 km): Park Miejski w Prudniku – stare dęby w Prudniku – Kapliczna Góra – Kobylica – Dębowiec – rozdroże pod Trzebiną – Sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – Lipno – Park Miejski w Prudniku
Ludzie związani z Lipnem[edytuj | edytuj kod]
- Anna Myszyńska (1931–2019), pisarka i poetka tworząca w śląskiej gwarze
- Stanisław Szozda (1950–2013), kolarz szosowy, dwukrotny wicemistrz olimpijski
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG.
- ↑ Obwieszczenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia – Dziennik Ustaw, dziennikustaw.gov.pl [dostęp 2018-12-20].
- ↑ Andrzej Dereń, Tygodnik Prudnicki – Kozia Góra – święta i militarna, www.tygodnikprudnicki.pl, 18 kwietnia 2007 [dostęp 2020-03-07].
- ↑ Eksploratorzy • Zobacz wątek – Prudnik Lipy – dwór, eksploratorzy.com.pl [dostęp 2020-01-18].
- ↑ a b c Andrzej Dereń, Ulica ks. Józefa Poniatowskiego: Do sanktuarium [dostęp 2020-01-18] (pol.).
- ↑ Andrzej Dereń, Tygodnik Prudnicki – Kapliczna Góra – pierwsze wzgórze Prudnika, www.tygodnikprudnicki.pl, 30 maja 2007 [dostęp 2020-03-07].
- ↑ Tygodnik Prudnicki – Kozia Góra – święta i militarna, www.tygodnikprudnicki.pl [dostęp 2020-01-18].
- ↑ Radio Opole, Miejskie wodociągi w Prudniku mają wiekowe tradycje – Radio Opole, radio.opole.pl [dostęp 2020-01-18] (pol.).
- ↑ Neustadt 23) OSchles., www.meyersgaz.org [dostęp 2020-01-29].
- ↑ Skarby z listy Grundmanna w powiecie prudnickim. Regiopedia, Opolskie, encyklopedia regionów, web.archive.org, 25 sierpnia 2016 [dostęp 2020-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-25].
- ↑ http://gckbiala.pl/download/attachment/11240/pb-lipiec-sierpien.pdf.
- ↑ Andrzej Dereń, Prudnik i okolice, Prudnik: Spółka Wydawnicza Aneks w Prudniku, 2009, ISBN 978-83-917915-3-0.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 110–113. [dostęp 2020-03-10].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie celów, zasad i trybu udzielania oraz wysokości stawek dotacji dla rolnictwa w 1990..., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2020-06-11] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 24 czerwca 1994 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz szczegółowych zasad i trybu ich udz..., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2020-06-11] (pol.).
- ↑ ZWiK – Zakład Wodociągów i Kanalizacji Jednoosobowa Spółka Gminy Prudnik z o.o., zwikprudnik.pl [dostęp 2020-06-11].
- ↑ Grzegorz Weigt, Motocykle i muzyka, 29 lipca 2018 [dostęp 2020-04-21] (pol.).
- ↑ Andrzej Dereń, Niechwiejczyk i Kołodziej najszybsi w Prudniku, 23 czerwca 2018 [dostęp 2020-04-21] (pol.).
- ↑ VI Prudnicki Maraton MTB, DO:ST:AR:TU [dostęp 2020-04-21].
- ↑ Andrzej Dereń, W Prudniku odbędą się Mistrzostwa Polski w Półmaratonie Górskim Nordic Walking!, 17 grudnia 2018 [dostęp 2020-04-21] (pol.).
- ↑ kapliczka, Prudnik – Zabytek.pl, zabytek.pl [dostęp 2020-03-07] (pol.).
- ↑ Szlaki turystyczne – Urząd Miejski w Prudniku, prudnik.pl [dostęp 2020-01-18] (pol.).
- ↑ Ścieżki piesze – Starostwo Powiatowe w Prudniku, www.powiatprudnicki.pl [dostęp 2020-01-18].
| ||||||||
