Mariss Jansons

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Mariss Jansons
Ilustracja
Mariss Jansons (2015)
Imię i nazwisko Mariss Ivars Georgs Jansons
Data i miejsce urodzenia 14 stycznia 1943
Ryga
Data i miejsce śmierci 30 listopada 2019
Petersburg
Przyczyna śmierci choroba serca
Instrumenty fortepian, skrzypce
Gatunki muzyka poważna
Zawód dyrygent
Powiązania Oslo Filharmoniske Orkester
LPO
LSO
Pittsburgh Symphony Orchestra
Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks
Koninklijk Concertgebouworkest
Odznaczenia
Order Trzech Gwiazd II klasy (Łotwa) Komandor Królewskiego Norweskiego Orderu Zasługi Order Bawarski Zasługi Order Bawarski Maksymiliana za Naukę i Sztukę Krzyż Wielkiego Oficera Orderu Zasługi RFN Kawaler Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja)
Multimedia w Wikimedia Commons

Mariss Ivars Georgs Jansons (ur. 14 stycznia 1943 w Rydze, zm. 30 listopada 2019 w Petersburgu[1][2]) – łotewski dyrygent.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn dyrygenta Arvida Jansonsa, urodził się w czasie II wojny światowej, kiedy jego matka – jako Żydówka – musiała się ukrywać. Krótko po wojnie ojciec przeniósł się do Leningradu, gdzie został asystentem Jewgienija Mrawińskiego, dyrektora zespołu Filharmonii Leningradzkiej; rodzina dołączyła do niego w 1956. Mariss Jansons studiował w miejscowym konserwatorium grę na fortepianie i skrzypcach oraz dyrygenturę. Od 1969 kontynuował studia w Austrii (Salzburg, Wiedeń), m.in. u Herberta von Karajana i Hansa Swarowsky'ego.

W 1973 został drugim dyrygentem filharmoników leningradzkich. W latach 1979–2000 był głównym dyrygentem orkiestry filharmonii w Oslo. Intensywną pracę przypłacił zawałem serca w 1996 w czasie dyrygowania Cyganerią Pucciniego w Oslo, tym samym o mało nie podzielił losu ojca, który wskutek zawału zmarł w czasie dyrygowania. Poza Oslo Jansons pracował m.in. z orkiestrą Filharmonii Londyńskiej, orkiestrą symfoniczną w Pittsburghu, orkiestrą symfoniczną rozgłośni Bayerischer Rundfunk. Od września 2004 do 2016 roku kierował holenderską Koninklijk Concertgebouworkest w Amsterdamie.

W 2006, 2012 i 2016 dyrygował koncertem noworocznym Filharmonii Wiedeńskiej. Odznaczony wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, w tym łotewskim Orderem Trzech Gwiazd, norweskim Orderem Zasługi oraz bawarskim Orderem Maksymiliana. W roku 2013 otrzymał Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec oraz tytuły kawalera Orderu Lwa Niderlandzkiego i komandora francuskiego Orderu Sztuki i Literatury[3].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Rok Kategoria Tytułem Nagroda Nota Źródło
1981 Klassisk 3 plater med Grieg Spellemannprisen Laur [4]
1989 Klassisk/Samtidsmusikk Prokofjev: Romeo Og Julie – Suiter Nominacja
1990 Klassisk Musikk/Samtidsmusikk Verker Av Bartok Nominacja
Mahler Symfoni No. 2 Laur
1991 Orkester Og Kormusikk Sibelius: Symfoni No. 1, Finlandia, Karelia Nominacja
1992 Orkestermusikk Shostakovich/Symfoni No. 6 & 9 Nominacja
1993 Dvorak: Cellokonser/Tsjaikovskij; Rokokko-Variasjoner Laur
Stravinskij: Varofferet-Petrusjka (1947 Suite) Nominacja
Dvorak: Symfoni 7 & 8 Nominacja
1994 Klassisk Musikk/Samdtidsmusikk Saint-Saëns-Symfoni No. 3 Og Fiolinkonser No. 3 Nominacja
1995 Orkestermusikk Sjostakovitsj: Cellokonserter Laur
1996 Sibelius: Symfonier Nr. 3 Og 5 Nominacja

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Georg Leyrer: Stardirigent Mariss Jansons laut lettischem Rundfunk gestorben (niem.). kurier.at. [dostęp 2019-12-01].
  2. ↑ Zmarł łotewski dyrygent Mariss Jansons (pol.). dzieje.pl, 2019-12-01.
  3. ↑ Mariss Jansons (ang.). br-so.com. [dostęp 2020-01-17].
  4. ↑ Spellemannprisen (wyszukaj "Mariss Jansons" pod "SØK I ARKIVET") (norw.). spellemann.no. [dostęp 2016-01-16].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Laureaci Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning
1950.
1960.
1970.
1980.
1990.
2000.
2010.
2020.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mariss_Jansons&oldid=65209186”