Peter Zumthor

Peter Zumthor
Data i miejsce urodzenia	26 kwietnia 1943 Bazylea
Narodowość	szwajcarska
Dziedzina sztuki	architektura
Ważne dzieła
Łaźnie w Vals kaplica Świętego Benedykta

Kaplica brata Klausa

Dom Sztuki w Bregencji

Widok na szklaną fasadę Domu Sztuki w Bregencji

Kaplica brata Klausa

Kaplica Świętego Benedykta

Muzeum w Kolonii

Peter Zumthor (ur. 26 kwietnia 1943 w Bazylei) – szwajcarski architekt nagrodzony w 2009 Nagrodą Pritzkera[1] wręczoną w Pałacu Prawa Miasta Buenos Aires w Argentynie.

Młodość

Zumthor urodził się w Bazylei, jako syn stolarza. Terminował w 1958 w zawodzie cieśli i w 1963 zaczął uczyć się w swoim rodzinnym mieście w Szkole Sztuki Użytkowej (Kunstgewerbeschule).

Studiował w Pratt Institute w Nowym Jorku w latach 1960. W 1968 zaczął pracę w Dziale Ochrony Zabytków w kantonie Graubünden. Jego praca nad projektami historycznych renowacji pozwoliła mu na lepsze zrozumienie konstrukcji i wartości różnych tradycyjnch budulców. Rozwijając swoje doświadczenie, Zumthor był w stanie to wcielić swoją wiedzę o materiałach w projektowanie modernistycznych konstrukcji i detalu. Jego budynki odkrywają namacalną i zmysłową jakość przestrzeni i materiałów zachowując minimalistyczne podejście.

Kariera

W 1998 r. Zumthor otrzymał Nagrodę Architektoniczną Carlsberga za swój projekt Domu Sztuki w Begrencji w Austrii oraz za łaźnie w Vals w Szwajcarii (patrz poniżej).

Zumthor miał kontakt z Southern California Institute of Architecture w Los Angeles, Uniwersytet Techniczny w Monachium, Academy of Architecture Mendrisio, Universita della Svizzera Italiana oraz Harvard Graduate School of Design.

W 1994 r. został nagrodzony przez Akademie der Künste w Berlinie. W 1996 został mianowany honorowym członkiem Bund Deutscher Architekten (BDA). Wygrał Nagrodę imienia Miesa van der Rohe dla architektury europejskiej w 1999.

Prace Zumthora są w dużej mierze nie opublikowane z powodu jego filozoficznej wiary, że architektura powinna być przede wszystkim doświadczana. Jego opublikowane dzieła są szczególnie narracyjne i fenomenalne.

Obecnie Zumthor pracuje w swojej małej pracowni założonej w 1979 w miasteczku Haldenstein, w Szwajcarii. Peter Zumthor jest profesorem na Akademii Architektury w Mendrisio, we włoskojęzycznej części Szwajcarii. Cieszy go gra w tenisa, dobre cygara, margarita i jazz.

Zumthor i Heidegger

Termy w Vals – sławne wśród architektów za poruszającą sekwencję miejsc i ich znakomitą konstrukcję prezentującą detal, pokazujące intrygującą zbieżność pomiędzy pisarstwem Heideggera i architekturą Zumthora. Pisząc w swoim architektonicznym manifeście, Myśląc Architekturą, Zumthor odzwierciedla widoczną u Heideggera celebrację doświadczenia i emocji jako mierzalnych narzędzi.

Literatura

„Thinking Architecture” (Myśleć architekturą)

W tej książce Peter Zumthor wyraża swoją motywację do projektowania budynków, które przemawiają do naszych uczuć i świadomości na wiele różnych sposobów i które posiadają potężną i niewątpliwą prezencję i osobowość. Tę książkę ilustrują kolorowe fotografie Laury Padgett nowego domu i pracowni Zumthora w Haldenstein.

„Atmospheres” (Atmosfery)

„Atmospheres” są poezją o architekturze oraz oknem do osobistego źródła inspiracji Zumthora. W dziewięciu krótkich, ilustrowanych rozdziałach uporządkowanych jako proces samoobserwacji, Peter Zumthor opisuje co miał na myśli tworząc armosferę w zaprojektowanych przez siebie domach.

„Peter Zumthor Therme Vals” (Łaźnie Piotra Zumthora w Vals)

Ta książka jest studium tego pojedynczego budynku, uwypuklona przez własne, oryginalne szkice architekta i plany jego projektu oraz uderzające fotografie konstrukcji Hélene Binet.

„Seeing Zumthor” (Widząc Zumthora)

„Seeing Zumthor” reprezentuje unikalną współpracę pomiędzy Zumthorem i szwajcarskim fotografem Hansem Danuserem, zawierający zdjęcia Danusera budynków zaprojektowanych przez Zumthora.

Główne dzieła

• 1983 Szkoła Podstawowa w Churwalden, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1983 Dom Räth, Haldenstein, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1986 Atelier Zumthora, Haldenstein, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1986 Ogrodzenie dla rzymskich wykopalisk archeologicznych, Chur, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1988 Kaplica Świętego Benedykta, Sumvitg, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1990 Museum Sztuki Chur, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1993 Dom dla osób starszych, Masans, Chur, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1994 Gugalun House Dom Truog, Versam, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1996 Osiedle w Spittelhof, Biel-Benken, w Bazylei, Szwajcaria.
• 1996 Kościół Serca Jezusowego w Monachium, Niemcy.
• 1996 Łaźnie w Vals, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1997 Dom Sztuki w Bregencji, Vorarlberg, Austria.
• 1997 Topografia Terroru, Międzynarodowa Wystawa i Centrum Dokumentacji, Berlin, Niemcy, częściowo zbudowane, porzucone, wyburzone w 2004.
• 1997 Libańskie Centrum Ruchu i Tańca w Londynie, Wielka Brytania.
• 1997 Willa nad jeziorem Zuryskim w Küsnacht, Szwajcaria.
• 1997 Lekka Forma Zespołu Zumtobela, Zurych, Szwajcaria.
• 1999 Rezydencja Cloud Rock na pustkowiu Moab.
• 1998-1999 Krajobraz Poetycki w Bad Salzuflen, Niemcy
• 1999-2002 Hotel Górski Tschlin Graubünden, Szwajcaria
• 2000 Pawilon Szwajcarii EXPO 2000, Hanower, Niemcy.
• 2000- Dom Annalisa w Leis, Gryzonia, Szwajcaria.
• 2001- Rozbudowa Pensjonatu Briol 2001- Barbian-Dreikirchen, Południowy Tirol, Szwajcaria.
• 2001-2004 Budynek Apartamentowy Harjunkulma Jyväskylä, Finlandia.
• 2001- Galeria I Ching Nowego Jorku, NY, USA.
• 2001- Letnia Restauracja wyspa Ufnau Jezioro Zuryskie, Szwajcaria.
• 2000- Centrum Sztuki Dia Nowego Jorku, NY, USA.
• 2002 Dom Luzi w Jenaz, Gryzonia, Szwajcaria.
• 2002- Przebudowa Fabryki w Leiden, Holandia.
• 2003 Galeria Sztuki za domem Giesa, Berlin, Niemcy.
• 2003- Muzeum Kopalni Cynku Almannajuvet Sauda, Norwegia.
• 2003- Centrum Nauki i Parku Krajobrazowego Risch, Zug, Szwajcaria.
• 2004 Winiarnia Pingus, Hiszpania.
• 2005 Valbuena del Duero, Hiszpania.
• 2005 Prywatny Dom Zumthora Haldenstein, Szwajcaria.
• 2005 Hotel w Termach w Vals, Renowacja i rozbudowa Vals, Szwajcaria
• 2006 Projekt eleganckiego życia dla miasta Lucerny, Lucerna, Szwajcaria
• 2007 Kaplica braci Klaus Mechernich, Niemcy.
• 2007 Muzeum Diecezjalne Sztuki Kolumba Kolonia (Köln), Niemcy.
• 2007 Miejsce Pamięci poświęcone palonym czarownicom w Finnmark, Vardø, Norwegia

Wystawy

• 1988 Galeria Architektury, Lucerna, Szwajcaria
• 1989 Graz, Linz, Innsbruck, Bolzano
• 1990 Federalny Instytut Technologiczny, Lozanna, Szwajcaria.
• 1991 group exhibition, “Tabula Rasa, 25 Künstler im Stadtraum von Biel”, Biel/Bienne, Szwajcaria.
• 1994 group exhibition, “Construction Intention Detail”, Uniwersytet Austin, Austin Texas,
• 1994 Izba i Stowarzyszenie Węgierskich Architektów, Budapeszt, Węgry.
• 1995 “Light Construction”, grupowa wystawa, Museum of Modern Art, Nowy Jork, USA.
• 1995 Galeria Zachodnia Aedes, Berlin, Niemcy.
• 1996 School of Architecture, Architectural Association, Londyn, Wielka Brytania.
• 1996 Galeria Dessa, Lublana, Słowenia.
• 1996 Architekturmuseum Schwaben, Augsburg, Niemcy.
• 1996 “Emerging Voices”, grupowa wystawa, VI Międzynarodowa Wystawa Architektury, Biennale, Wenecja Włochy.
• 1996 Forum Architektury, Zurych, Szwajcaria.
• 1997 Galeria Architektury Lucerna, Szwajcaria.
• 1998 “The Architecture of Peter Zumthor in Photographs by Hélène Binet”, wystawa przenośna, Muzeum Sztuki Bündner, Chur, Szwajcaria.
• 1999 “Peter Zumthor – Zdjęcia Hélène Binet”, Muzeum Architektury, Sztokholm, Szwecja.
• 2001 “Peter Zumthor – wystawa studia” w kościele diecezjalnym Diöz Kolumba w Kolonii, Niemcy.
• 2002 “Next”, grupowa wystawa, VIII Międzynarodowa Wystawa Architektury, Biennale, Wenecja Włochy.

Nagrody

• 1987 Wystawa najlepszych budowli kantonu Gryzonii, Szwajcaria.
• 1989 Medal Heinricha Tessenowa, Politechnika w Hanowerze, Niemcy.
• 1991 Gulam, Europejska Nagroda Wiid-Glue.
• 1992 Międzynarodowa Nagroda Architektoniczna dla Nowych Budowli w Alpach, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1993 Najlepszy Budynek 1993 '10 dla '10, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1994 Wystawa najlepszych budowli kantonu Gryzonii, Szwajcaria.
• 1995 Międzynarodowa Nagroda dla Architektury z Kamienia, Fiera di Verona, Włochy.
• 1995 Międzynarodowa Nagroda Architektoniczna dla Nowych Budowli w Alpach, Gryzonia, Szwajcaria.
• 1996 Nagroda Ericha Schellinga z Architektury, Niemcy.
• 1998 Nagroda Architektoniczna Carlsberga.
• 2006 Spirit of Nature Wood Architecture Award.
• 2006 Medal z Architektury Thomasa Jeffersona, Uniwersytet w Wirginii.
• 2008 Praemium Imperiale, Nagroda Stowarzyszenia Sztuki Japońskiej
• 2009 Nagroda Pritzkera

Filmy

• Pritzker-Preis für Peter Zumthor. Reportaż, Niemcy, 2009, Produkcja: ZDF, Premiera: 22 maja 2009, online-Video, 5:49 Min.

Linki zewnętrzne

• Nagroda Pritzkera
• Kunsthaus Bregenz
• „Slideshow: The Pritzker Prize Winner,” Sarah Williams Goldhagen, The New Republic, 16 April 2009
• Peter Zumthor Projects
• Strona Uniwersytetu w Mendriso