Skałoskoczek
| Chaetops frenatus | |||
| (Temminck, 1826) | |||
 Samiec C. f. frenatus | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
skałoskoczek | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Skałoskoczek[5] (Chaetops frenatus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny skałoskoczków[5] (Chaetopidae) której jest jedynym przedstawicielem. Zasiedla Republikę Południowej Afryki i Lesotho. Bliski zagrożenia wyginięciem. Środowisko to skaliste tereny.
Podgatunki
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Wyróżniono dwa podgatunki C. frenatus[5]:
- C. frenatus frenatus – skałoskoczek duży – zachodnia RPA
- C. frenatus aurantius – skałoskoczek mały – wschodnia RPA, Lesotho. Takson o niepewnej pozycji systematycznej, przez niektórych autorów wyodrębniany do rangi gatunku[6][7][8][9][10][11].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Samiec posiada białą brew na szarej głowie, samica nie. Poza tym obie płcie identyczne. Czerwone tęczówki. Wierzch ciała szary w ciemniejsze plamki, lotki już czarne. Na skrzydle, przy lotkach, trzy białe plamki. Brązowe spód ciała i kuper, ogon szary z białymi kropkami na końcu.
- Wymiary
- Mierzy 24 cm i osiąga masę 48 g[12].
Środowisko
[edytuj | edytuj kod]Skałoskoczek duży występuje głównie w skalistych górskich formacjach fynbos, choć zasięg jego występowania rozciąga się aż po poziom morza[4]. Skałoskoczek mały występuje na stromych trawiastych i skalistych obszarach generalnie powyżej 2250 m n.p.m., niekiedy niżej – do 1800 m n.p.m.[11]
Zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Zjada owady i jaszczurki. Gniazdo znajduje się w trawie rosnącej na skałach[12]. Jest monogamiczny, gniazduje kooperatywnie. Składa 2 białe jaja, wysiadują oboje rodzice przez 19–21 dni. Opuszczają gniazdo po 18–21 dniach, po 3 tygodniach są już niezależne od rodziców[13].
Status
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) traktuje podgatunki skałoskoczka jako osobne gatunki i oba zalicza do kategorii „bliski zagrożenia” (NT – near threatened). Liczebność populacji skałoskoczka dużego, według szacunków z 2015 roku, zawierała się w przedziale 32 551 – 59 289 osobników. Liczebność skałoskoczka małego w 2007 roku szacowano na 100–500 tysięcy osobników. Trend liczebności populacji obu tych taksonów uznawany jest za spadkowy[4][11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J. Fjeldså, P.G.P. Ericson, U. Johansson & D. Zuccon: Three new bird family names. W: D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette (redaktorzy): Bird Families of the World: An Invitation to the Spectacular Diversity of Birds. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 33–34. ISBN 978-84-941892-0-3. (ang.).
- ↑ W. Swainson: Appendix, No. I. Characters of genera and sub-genera hitherto undefined. W: J. Richardson & W. Swainson: Fauna boreali-americana, or, The zoology of the northern parts of British America: containing descriptions of the objects of natural history collected on the late northern land expeditions under command of Captain Sir John Franklin, R.N.. Cz. 2: The Birds. London: John Murray, 1831, s. 486. (ang.).
- ↑ C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l’Imprimerie royale, 1770. Paris: F.G. Levrault, 1838, s. ryc. 385. (fr.).
- ↑ a b c BirdLife International, Chaetops frenatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2020-12-18] (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Chaetopidae Fjeldså, Ericson, Johansson & Zuccon, 2015 - skałoskoczki - Rockjumper (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-22].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Australasian robins, rockfowl, rockjumpers, Rail-babbler. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-18]. (ang.).
- ↑ Charles G. Sibley, Burt L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 0-300-04969-2.
- ↑ Ian Sinclair, Peter Ryan: Birds of Africa south of the Sahara. A comprehensive illustrated field guide. Kapsztad: Random House Struik, 2003. ISBN 1-86872-857-9. (ang.).
- ↑ Austin Roberts, P. A. R. Hockey, William Richard John Dean, Peter Ryan: Roberts Birds of Southern Africa. Wyd. 7. Kapsztad: Trustees of the J. Voelcker Bird Book Fund, 2005. ISBN 0-620-34053-3. (ang.).
- ↑ Nigel Collar, Craig Robson: Family Timaliidae (Babblers). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 12: Picathartes to Tits and Chickadees. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 291. ISBN 84-96553-42-6. (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Chaetops aurantius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2020-12-18] (ang.).
- ↑ a b Cape Rockjumper - Chaetops frenatus. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-22)].
- ↑ Chaetops frenatus (Cape rock-jumper). [w:] Biodiversity Explorer [on-line]. [dostęp 2020-12-18]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i materiały audiowizualne – skałoskoczek duży. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia i materiały audiowizualne – skałoskoczek mały. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).