Rataje (Poznań)

Rataje

Część i obszar SIM Poznania
Zdjęcie lotnicze osiedli Bohaterów II Wojny Światowej, Rzeczypospolitej, Oświecenia i Powstań Narodowych oraz ulic Piłsudskiego, Śremskiej i Mieszkowskiej na Ratajach (2010)
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miasto	Poznań
Dzielnica	Osiedle Rataje Osiedle Żegrze
SIMC	0970081
Strefa numeracyjna	(+48) 61
Tablice rejestracyjne	PO
Położenie na mapie Poznania Rataje
Położenie na mapie Polski Rataje
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Rataje
52°23′12,1200″N 16°56′54,9600″E

Rataje – część miasta Poznania a zarazem jednostka obszarowa Systemu Informacji Miejskiej, leżąca na prawym brzegu Warty, położona w dwóch jednostkach pomocniczych Osiedle Rataje i Osiedle Żegrze.

Na Ratajach według pierwotnych planów miało mieszkać 110-120 tys. (obliczenia oparte były na zasadzie jednostek mieszkaniowych obsługujących szkołę 7-klasową, 27 jednostek po 4700 mieszkańców).

Położenie

Charakteryzuje się gęstą zabudową wielorodzinną, skupioną na wyszczególnionych osiedlach mieszkaniowych:

• Osiedle Armii Krajowej
• Osiedle Bohaterów II Wojny Światowej
• Osiedle Jagiellońskie
• Osiedle Oświecenia
• Osiedle Piastowskie
• Osiedle Powstań Narodowych
• Osiedle Rzeczypospolitej

Granice i podział

Jednostkę obszarową Systemu Informacji Miejskiej Rataje wytyczają ulice (od zachodu ogranicza go rzeka Warta, a od środkowego wschodu osiedle Polan):

• Bolesława Krzywoustego (od mostu Królowej Jadwigi do Inflanckiej),
• Inflancka (na północy: od Krzywoustego do Piłsudskiego; na południu: od Pawiej do Żegrze),
• Żegrze (od ronda Żegrze do skrzyżowania z Inflancką i Kurlandzką),
• Hetmańska (od mostu Przemysła I do ronda Żegrze),

Jednostka obszarowa SIM Rataje podzielona jest na pomniejsze obszary, którymi są:

• Osiedle Armii Krajowej
• Osiedle Bohaterów II Wojny Światowej
• Osiedle Jagiellońskie
• Osiedle Oświecenia
• Osiedle Piastowskie
• Osiedle Powstań Narodowych
• Osiedle Rzeczypospolitej
• Osiedle Stare Żegrze Osiedle Stare Żegrze
• Osiedle Orła Białego Osiedle Orła Białego (Poznań)

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi Rataje pochodzi z przywileju lokacyjnego Poznania z 1253 roku. Leżała ona w miejscu dzisiejszego osiedla Piastowskiego. Poznań w XVI wieku korzystał zwyczajowo z lasku ratajskiego, który rósł w okolicy młyna Topolnego, celem pozyskiwania chrustu i gałęzi do umacniania grobli miejskich. W 1561 doszło nawet do sporu sądowego o korzystanie z tego lasu między miastem, a właścicielami terenu. Wieś szlachecka Rataie położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego. Według danych ze spisu powszechnego w 1789 (pierwszego w Polsce) Rataje zamieszkiwało 131 osób, a w 1819 było ich już 196.

Teren Rataj oraz wsi Chartowo i Żegrze, stanowiących część dzielnicy Nowe Miasto, włączono w granice Poznania w 1925 roku. Idea przekształcenia, zachowującej do tego czasu swój wiejski charakter części miasta zrodziła się w latach 1950-1952, gdy rozpisano konkurs urbanistyczny na zagospodarowanie tych terenów o powierzchni około 2100 ha. W latach 1954–1990 teren ten należał do wielkiej dzielnicy administracyjnej Nowe Miasto. Plan zagospodarowania przestrzennego został w 1962 roku zatwierdzony przez Radę Narodową Poznania. Pracami nad kształtem nowego kompleksu osiedli zajmować się miała specjalna pracownia „Rataje” w obrębie poznańskiego „Miastoprojektu” kierowana przez J. Wellengera.

23 sierpnia 1977 osiedla ratajskie, jako przykład nowoczesnego budownictwa mieszkaniowego, zwiedzał Mohammad Reza Pahlawi – szach Iranu.

Rataje w latach 1954–1990 należały do dzielnicy Nowe Miasto.

• 
  Jan Olbracht król polski poleca Ambrożemu Pampowskiemu, wojewodzie sieradzkiemu i staroście generalnemu Wielkopolski, wykupienie wsi królewskich Żegrze i Rataje z rąk Jana Ostroroga kasztelana poznańskiego.
• 
  Zygmunt I Stary król polski, poleca Łukaszowi Górce staroście generalnemu Wielkopolski, wykupienie wsi królewskich Żegrze i Rataje z rąk Ambrożego Pampowskiego wojewody sieradzkiego i starosty malborskiego.
• 
  Zygmunt I Stary król polski przekazuje na okres pięciu lat wsie królewskie Zegrze (Szgierzs) i Rataje Grzegorzowi Lubrańskiemu, w uznaniu zasług jego zmarłego ojca Mikołaja Lubrańskiego, wojewody poznańskiego.
• 
  Plan ogólny zagospodarowania Rataj z 1960 (R. Pawulanka, Z. Piwowarczyk, J. Schmidt)
• 
  Tereny obecnych Rataj, Żegrza i Starołęki sfotografowane przez amerykańskiego satelitę wywiadowczego w dniu 23 sierpnia 1965 roku

Architektura

Widok na osiedla: Armii Krajowej, Bohaterów II Wojny Światowej na Ratajach i Orła Białego, Stare Żegrze na Żegrzu. Widoczne ulice: Żegrze, Inlfancka, Pawia, Redarowska (2009)

Całość Rataj podzielono na dwie części, tzw. tarasy. Dolny taras stanowić miały osiedla Piastowskie, Jagiellońskie, Rzeczypospolitej, Manifestu Lipcowego (obecnie Armii Krajowej), Bohaterów II Wojny Światowej, Oświecenia, Powstań Narodowych i Związku Młodzieży Socjalistycznej (obecnie Polan). Na os. Piastowskim w grudniu 1967 roku ukończono pierwszy ratajski blok. Początkowo istniały jedynie dwa typy pięciokondygnacyjnych budynków. Zbudowano z nich całe os. Piastowskie oraz część os. Jagiellońskiego. W późniejszym okresie dodano dwa kolejne typy budynków pięciokondygnacyjnych o większej liczbie klatek schodowych oraz mieszkaniach o większej powierzchni. Uzupełnieniem tych podstawowych budynków były tzw. „deski”, czyli jedenastokondygnacyjne bloki o długości 220 m, szerokości 13 m, sześciu klatkach schodowych, 540 mieszkaniami z 1260 izbami na 1800 mieszkańców oraz osiemnastokondygnacyjne „punktowce” ze 128 mieszkaniami.

Edukacja

Wykaz placówek oświatowych znajdujących się na terenie Rataj:

• Szkoła podstawowa nr 3 im. Bolesława Krzywoustego, os. Piastowskie 27
• Sportowa Szkoła Podstawowa nr 14 im. Władysława Łokietka, os. Piastowskie 65,
• Liceum Ogólnokształcące nr 14 im. Kazimierza Wielkiego, dawna Szkoła Podstawowa nr 31, os. Piastowskie 106
• Szkoła podstawowa nr 20 im. Stefana Batorego, os. Rzeczypospolitej 44
• Liceum Ogólnokształcące nr 10 im. Przemysła II, os. Rzeczypospolitej 111
• Zespół Szkół Salezjańskich w Poznaniu, Publiczna Salezjańska Szkoła Podstawowa, Publiczne Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące im. bł. Piątki Poznańskiej, os. Bohaterów II Wojny Światowej 29
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. „Szarych Szeregów”, os. Jagiellońskie 128
• Społeczna Szkoła Podstawowa nr 4 STO, os. Oświecenienia 64
• Szkoła podstawowa nr 19 im. Stanisława Staszica, os. Oświecenia 1
• Szkoła podstawowa nr 18 im. Zofii Nałkowskiej, os. Armii Krajowej 100
• Zespół Szkół Samochodowych im. inż. Tadeusza Tańskiego, ul. Zamenhofa 142

• 
  Sportowa Szkoła Podstawowa nr 14 (grudzień 2017)
• 
  Szkoła podstawowa nr 20 (2015)
• 
  X Liceum Ogólnokształcące (2017)
• 
  Zespół Szkół Salezjańskich (2013)
• 
  Zespół Szkół Samochodowych (2018)

Transport

Tramwaj marki Beijnes na ulicy Zamenhofa (2010)

Autobus marki Solaris Urbino 12 na ulicy Piłsudskiego (2020)

Stacja Roweru Miejskiego na ulicy Piłsudskiego na wysokości osiedli Oświecenia i Powstań Narodowych (2018)

Przez Rataje biegną liczne linie tramwajowe oraz autobusowe.

Linie tramwajowe

• Linie dzienne

• 1 Junikowo - Franowo
• 5 Unii Lubelskiej - Górczyn
•  7 Ogrody - Junikowo
•  11 Unii Lubelskiej – Piątkowska
•  12 Osiedle Jana III Sobieskiego – Starołęka
•  17 Ogrody - Starołęka
•  18 Ogrody - Starołęka

• Linie nocne

•  201 Osiedle Jana III Sobieskiego – Górny Taras Rataj - Osiedle Jana III Sobieskiego (linia częściowo okrężna)

Linie autobusowe

• Linie dzienne MPK Poznań

•  152 Rondo Rataje – Darzybór
•  162 Rondo Rataje – Krzesiny – Rondo Rataje (linia okrężna)
•  165 Kórnicka – Starołęka
•  166 Rondo Rataje – Zieliniec
•  174 Osiedle Sobieskiego – Unii Lubelskiej
•  181 Rondo Rataje – Krzywoustego/Kinepolis
•  184 Rondo Rataje – Termy Maltańskie
•  196 Rondo Rataje – Krzesiny – Rondo Rataje (linia okrężna, przeciwna do trasy linii nr 162)

• Linie nocne MPK Poznań

•  231 Rondo Kaponiera – Górny Taras Rataj - Rondo Kaponiera
•  232 Rondo Kaponiera – Szwajcarska Szpital
•  237 Koziegłowy/Osiedle Leśne – Starołęka
•  238 Rondo Kaponiera – Szwajcarska Szpital (wybrane kursy do pętli Franowo)
•  244 Rondo Rataje – Pokrzywno – Krzesiny – Spławie – Szczepankowo – Rondo Rataje (linia okrężna)
•  247 Rondo Rataje – Sypniewo

Bezpieczeństwo

Na osiedlu Bohaterów II Wojny Światowej zlokalizowany jest Referat Straży Miejskiej Nowe Miasto.

Wspólnoty religijne

Na Ratajach założono dwie parafie Kościoła rzymskokatolickiego, które są zgrupowane w dekanacie Poznań-Rataje i są to:

• Parafia Nawiedzenia NMP
• Parafia Nawrócenia św. Pawła

• 
  Kościół Nawrócenia św. Pawła Apostoła na Osiedlu Piastowskim (2011)
• 
  Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny osiedlu Bohaterów II Wojny Światowej (2012)

Media

• Ratajska Telewizja Kablowa (od 1997),
• Bezpłatny miesięcznik lokalny: „Gazeta ratajska” (nakł. 5 000 egz.). Adresowany jest on do mieszkańców Rataj, Chartowa, Żegrza i Malty. Redaktorem naczelnym jest Jerzy Raube,
• Darmowy miesięcznik lokalny: „Oferta Rataj”,
• Kwartalnik Rady Osiedla Rataje „Głos Rataj”.

Rataje w kulturze popularnej

Tematykę budowy osiedli ratajskich i dynamicznych przemian społecznych na tym terenie poruszyli:

• Krzysztof Lis w opowiadaniu „Rataje” (publikowanym w almanachu Prosto z Młodości w 1980),
• Łucja Danielewska w wierszu „Rataje”,
• Waldemar Ciszak i Michał Larek w powieści pt. Mężczyzna w białych butach (2016) inspirowanej prawdziwymi wydarzeniami, fragment akcji rozgrywa się na osiedlu Piastowskim, na którym seryjny zabójca pozbawił życia dwunastoletniego chłopca w 1991 roku,
• Jerzy Milian w piosence Tramwajem na Rataje,
• Muchy w piosence Górny Taras.

Znane osoby związane z Ratajami

Tablica pamiątkowa poświęcona Krystynie Feldman na bloku w którym mieszkała

• Jerzy Bogdanowski – (1944-2010) dziennikarz radiowy i telewizyjny, współtwórca Ratajskiej Telewizji Kablowej, zamieszkiwał na osiedlu Oświecenia
• Krystyna Feldman – (1916-2007) aktorka, mieszkała na osiedlu Armii Krajowej
• Milan Kwiatkowski - (1938-1999) polonista, nauczyciel, dramatopisarz i kierownik literacki teatrów oraz teatroznawca zamieszkiwał na osiedlu Piastowskim
• Krystyna Łybacka - (1946-2020) polityk i doktor nauk matematycznych oraz wykładowca akademicki Politechniki Poznańskiej, mieszkała na osiedlu Oświecenia 93
• Mariusz Sabiniewicz – (1963-2007) aktor teatralny, telewizyjny i filmowy

Bibliografia

• WłodzimierzW. Łęcki WłodzimierzW., PiotrP. Maluśkiewicz PiotrP., Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 259, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412 .

Linki zewnętrzne

• Społeczny portal internetowy dzielnicy Rataje miasta Poznania
• Obszar Rataj na wikimapii
• Strona internetowa Spółdzielni Mieszkaniowej Osiedle Młodych w Poznaniu
• Stare neony – Poznań i region Wielkopolski