Złotniki (Wrocław)
51°08′21″N 16°53′07″E/51,139278 16,885333| Osiedle Wrocławia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
| 51°08′21″N 16°53′07″E/51,139278 16,885333
| |
Złotniki – osiedle Wrocławia w zachodniej części miasta, nad rzeką Bystrzycą i jej dopływem - Ryńką. Administracyjnie część osiedla Leśnica. W granicach miasta od 1928.
W przeszłości dwie wsie (Małe i Wielkie Złotniki, niem. Klein oraz Groß Goldschmieden). Graniczy z Leśnicą (na zachodzie) i Stabłowicami (od północy), a od południa (wzdłuż linii kolejowej z Wrocławia przez Leśnicę do Legnicy) z Jerzmanowem, Osińcem i Żernikami. Na wschód i północny wschód od Złotnik znajduje się prawie niezamieszkany teren osiedla Gajowa nad strumieniem Ługowina, a dalej na wschód - Kuźniki. W zachodniej części osiedla, pomiędzy Ryńką a Bystrzycą, znajduje się Park Złotnicki, a na jego południowo-zachodnim skraju - Zakłady Chemiczne "Złotniki", jedna z najstarszych fabryk chemicznych na Dolnym Śląsku, produkująca dziś m.in. azotan i siarczan magnezu oraz inne nawozy na potrzeby rolnictwa.
W XIII wieku wieś służebna z folwarkiem złotnika Hermana z dymarkami i warsztatami złotniczymi[1], na początku wieku XVI połączona z sąsiednią niewielką wsią i folwarkiem (Małe Złotniki). Według zapisków z 1795 roku we wsi znajdował się dwór, folwark, cegielnia i młyn wodny, zamieszkana była przez 165 osób. W połowie XIX wieku znajdowała się tu gorzelnia i browar, a mieszkało 14 osób. W 1865 wybudowano tu zakłady chemiczne, produkujące wówczas sodę i tlenek glinu[2]. Wysokie zapotrzebowanie na wytwarzane tu produkty spowodowało szybką rozbudowę fabryki; w 1927 zatrudnienie sięgało tu 800 osób. Złotniki od końca XVIII wieku były też celem wycieczek mieszkańców Wrocławia, chwalących sobie miejscowe piwo zwane warszawskim.
W latach 20. XX wieku rozpoczęto budowę podmiejskiego osiedla mieszkaniowego, zaprojektowanego w 1919 przez architekta Ernsta Maya. Według założeń autorskich Maya zrealizowano jednak tylko skromną część osiedla w jego północno-zachodniej części (dzisiejsza ulica Rajska oraz plac Kaliski i plac Ciesielski). Park Złotnicki utworzony został na terenie dawnego parku dworskiego. W 1928 Złotniki przyłączono - wraz z kilkoma okolicznymi wsiami i miasteczkiem Deutsch Lissa (Leśnicą) - do Wrocławia, a założenia Maya uproszczono, realizując je w latach 30. według planów H. Knippinga. Zbudowana w latach 1934–1938 szkoła (dziś Szkoła Podstawowa nr 24) przy obecnej ulicy Częstochowskiej 42 powstała według projektu Maxa Schirmera.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zygmunt Antkowiak: Wrocław od A do Z. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1991. ISBN 83-04-03723-8. s. 388 "Złotniki, osiedle w dzielnicy Fabrycznej. Wieś wzmiankowana jest już 1288 r., kiedy to Henryk Probus nadał kolegiacie Św. Krzyża dziesięcinę z folwarku znajdującego się w owej miejscowości. Nazwę Złotniki osada wzięła najpewniej stąd, że jej właścicielem był wówczas złotnik Herman. W 1353 r. we wsi znajdowały się dwa folwarki. W l. 1502 i 1513 król Władysław zezwolił na utworzenie z obu folwarków jednej wsi i osadzenie w niej chłopów. Tradycje złotnicze nie zanikły tu jeszcze w 1528 r., gdy słyszymy, iż we wsi znajdował się warsztat złotniczy - jakkolwiek miejscowi złotnicy wyrabiali już tylko przedmioty z miedzi. Pod koniec XVIII w. osadę licznie odwiedzali wycieczkowicze z Wrocławia, którzy szczególnie chwalili miejscowe piwo zwane warszawskim. Do Wrocławia należą Złotniki od 1928 r., a Rosjanie zajęli je 17 II 1945 r. W osiedlu dominuje zabudowa z przełomu XIX i XX w., a po części małe gospodarstwa rolne."
- ↑ wykorzystywany wówczas do produkcji aluminium
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Harasimowicz (red.): Encyklopedia Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2000. ISBN 83-7023-749-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
