Klasyfikacja dinozaurów: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Okazuje się, że to niekoniecznie był brachiozaur: http://www.bioone.org/doi/abs/10.1206/3700.2 |
Oznaczenia skopiowane z Theropod Database + IMHO to wymieniane tych samych taksonów w dwóch różnych miejscach czyniło artykuł strasznie nieczytelnych - zwłaszcza przy bazalnych zauropodomorfach + drobne merytoryczne |
||
Linia 7: | Linia 7: | ||
== Klasyfikacja == |
== Klasyfikacja == |
||
Taksony oznaczone znakiem * są przedstawicielami większych kladów, do których zostały zaliczone poniżej, ale o niepewnej pozycji filogenetycznej w obrębie tych kladów. Taksony oznaczone znakiem zapytania są uznawane za przedstawicieli większych kladów, do których zostały zaliczone poniżej, jedynie przez część autorów. |
|||
* Nadrząd: dinozaury |
* Nadrząd: dinozaury |
||
** Rząd: dinozaury [[dinozaury gadziomiedniczne|gadziomiedniczne]] (Saurischia) |
** Rząd: dinozaury [[dinozaury gadziomiedniczne|gadziomiedniczne]] (Saurischia) |
||
*** * rodzaj ''[[agnosfityz|Agnosphitys]]'' |
|||
*** ?infrarząd [[herrerazaury|Herrerasauria]] ''sensu'' Langer, 2004<ref>Langer, M. C. (2004) "Basal Saurischia." Pp. 25–46 in Weishampel, D.B., Dodson, P., and Osmólska, H. (eds.). ''The Dinosauria'', Second Edition. University of California Press, Berkeley, 861 pp.</ref> (pozycja systematyczna wg Ezcurra, 2006<ref name="Ezcurra, 2006">Ezcurra, M. D. (2006) "A review of the systematic position of the dinosauriform archosaur ''Eucoelophysis baldwini'' Sullivan & Lucas, 1999 from the Upper Triassic of New Mexico, USA." ''Geodiversitas'' 28 (4):649-684</ref>, Langer & Benton, 2006<ref name="Langer & Benton, 2006">Langer, M. C. & Benton, M. J. (2006) "Early dinosaurs: a phylogenetic study." ''Journal of Systematic Palaeontology'' 4(4):309-358 {{doi|10.1017/S1477201906001970}} {{lang|en}}</ref>) |
|||
*** |
*** * rodzaj ''[[Eoraptor]]'' |
||
*** * rodzaj ''[[guajbazaur|Guaibasaurus]]'' |
|||
*** * infrarząd [[herrerazaury|Herrerasauria]] ''sensu'' Langer, 2004 |
|||
**** rodzaj [[czindezaur]] |
|||
**** rodzaj [[herrerazaur]] |
|||
**** rodzaj [[kaseozaur]] |
|||
**** rodzaj ''[[Sanjuansaurus]]'' |
|||
**** rodzaj [[staurikozaur]] |
|||
*** (bez rangi) [[Eusaurischia]] |
*** (bez rangi) [[Eusaurischia]] |
||
**** podrząd [[teropody]] (Theropoda) |
**** podrząd [[teropody]] (Theropoda) |
||
***** |
***** * rodzaj ''[[Tawa]]'' |
||
***** rodzaj ''[[Eodromaeus]]'' |
|||
***** ?infrarząd [[herrerazaury|Herrerasauria]] ''sensu'' Langer, 2004 |
|||
****** rodzina [[Herrerazaury (rodzina)|herrerazaury]] |
|||
******* rodzaj [[czindezaur]] |
|||
******* rodzaj [[herrerazaur]] |
|||
******* rodzaj [[kaseozaur]] |
|||
******* rodzaj [[staurikozaur]] |
|||
***** [[neoteropody]] (Neotheropoda) |
***** [[neoteropody]] (Neotheropoda) |
||
****** nadrodzina [[celofyzoidy|Coelophysoidea]] |
****** nadrodzina [[celofyzoidy|Coelophysoidea]] |
||
******* rodzina [[celofyzy|Coelophysidae]] |
******* rodzina [[celofyzy|Coelophysidae]] |
||
******** rodzaj [[celofyz]] |
******** rodzaj [[celofyz]] |
||
******* rodzaj [[ |
******** rodzaj [[megapnozaur]] |
||
******* |
******** rodzaj [[segizaur]] |
||
******* ?rodzaj [[dilofozaur]] |
|||
****** [[awerostry]] (Averostra) ''sensu'' Ezcurra, 2006<ref name="Ezcurra, 2006"/> |
|||
****** * rodzaj [[kriolofozaur]] |
|||
****** * rodzaj [[zupajzaur]] |
|||
****** [[awerostry]] (Averostra) |
|||
******* [[ceratozaury]] (Ceratosauria) |
******* [[ceratozaury]] (Ceratosauria) |
||
******** |
******** * rodzaj ''[[Berberozaur|Berberosaurus]]'' |
||
********* rodzaj [[ |
******** * rodzaj ''[[Elafrozaur|Elaphrosaurus]]'' |
||
******** |
******** * rodzaj ''[[Spinostrof|Spinostropheus]]'' |
||
******** [[neoceratozaury]] (Neoceratosauria) |
|||
********* rodzina [[ |
********* rodzina [[ceratozaury (rodzina)|Ceratosauridae]] |
||
********** rodzaj [[ |
********** rodzaj [[ceratozaur]] |
||
********* nadrodzina: [[abelizauroidy|Abelisauroidea]] |
|||
********** rodzina [[noazaury|Noasauridae]] |
|||
********** rodzina [[abelizaury|Abelisauridae]] |
|||
*********** rodzaj [[abelizaur]] |
|||
*********** rodzaj [[karnotaur]] |
|||
******* [[tetanury]] (Tetanurae) |
******* [[tetanury]] (Tetanurae) |
||
******** ?[[kriolofozaur]] |
|||
******** nadrodzina [[Megalosauroidea]] |
******** nadrodzina [[Megalosauroidea]] |
||
********* rodzina [[Megalosauridae]] |
********* rodzina [[Megalosauridae]] |
||
Linia 52: | Linia 62: | ||
********** rodzina [[allozaury|Allosauridae]] |
********** rodzina [[allozaury|Allosauridae]] |
||
*********** rodzaj [[allozaur]] |
*********** rodzaj [[allozaur]] |
||
********** |
********** [[Carcharodontosauria]] |
||
*********** |
*********** rodzina [[Neovenatoridae]] |
||
************ rodzaj [[ |
************ rodzaj [[neowenator]] |
||
*********** |
************ rodzaj [[czilantajzaur]] |
||
************ |
************ ?[[Megaraptora]] |
||
************ rodzaj [[ |
************* rodzaj [[megaraptor]] |
||
************ rodzaj [[ |
************* rodzaj ''[[Aerosteon]]'' |
||
************* rodzaj ''[[Fukuiraptor]]'' |
|||
************* rodzaj ''[[Australovenator]]'' |
|||
************* rodzaj ''[[Orkoraptor]]'' |
|||
************* ?rodzaj ''[[Rapator]]'' |
|||
*********** rodzina [[karcharodontozaury|Carcharodontosauridae]] |
|||
************* rodzaj [[giganotozaur]] |
|||
************* rodzaj [[karcharodontozaur]] |
|||
************* rodzaj [[mapuzaur]] |
|||
************* rodzaj ''[[Shaochilong]]'' |
|||
************* rodzaj [[tyranotytan]] |
|||
********* [[celurozaury]] (Coelurosauria) |
********* [[celurozaury]] (Coelurosauria) |
||
********** |
********** * rodzaj [[jurawenator]] |
||
*********** |
********** * rodzaj [[kompsognat]] |
||
********** |
********** * rodzaj [[celur]] |
||
********** [[Tyrannoraptora]] |
|||
*********** |
*********** nadrodzina [[tyranozauroidy]] |
||
************ |
************ ?rodzina [[Proceratosauridae]] |
||
********** |
************* rodzaj ''[[Guanlong]]'' |
||
*********** rodzaj ''[[ |
************* rodzaj ''[[Kileskus]]'' |
||
*********** rodzaj [[ |
************* rodzaj ''[[proceratozaur|Proceratosaurus]]'' |
||
*********** |
************* rodzaj ''[[Sinotyrannus]]'' |
||
************ rodzaj [[ |
************ rodzaj [[eotyran]] |
||
************ |
************ rodzina [[tyranozaury|Tyrannosauridae]] |
||
************* rodzaj [[ |
************* rodzaj [[daspletozaur]] |
||
************* |
************* podrodzina [[Albertosaurinae]] |
||
************ |
************** rodzaj [[albertozaur]] |
||
************* rodzaj [[ |
************** rodzaj [[gorgozaur]] |
||
************* |
************* podrodzina [[Tyrannosaurinae]] |
||
********** |
************** rodzaj [[tarbozaur]] |
||
************ rodzaj [[ |
************** rodzaj [[tyranozaur]] |
||
*********** |
*********** [[maniraptorokształtne]] (Maniraptoriformes) |
||
************ |
************ * rodzina [[alwarezaury]] |
||
************ rodzaj [[ |
************* rodzaj [[mononyk]] |
||
*********** |
************* rodzaj [[alwarezaur]] |
||
************ |
************ [[ornitomimozaury]] |
||
************ rodzaj [[ |
************* rodzaj [[deinocheir]] |
||
********** [[ |
************* rodzina [[ornitomimy]] |
||
*********** |
************** rodzaj [[archeornitomim]] |
||
*********** [[ |
************** rodzaj [[gallimim]] |
||
************ |
************ [[maniraptory]] |
||
************* |
************* [[owiraptorokształtne]] (Oviraptoriformes) |
||
************* |
************** podrząd [[owiraptorozaury]] |
||
************* |
*************** ?rodzaj [[protarcheopteryks]] |
||
************** rodzaj [[ |
*************** rodzaj ''[[Incisivosaurus]]'' |
||
************** |
*************** rodzina [[kaudipteryksy]] |
||
************* |
**************** rodzaj [[kaudipteryks]] |
||
************** rodzaj [[ |
**************** rodzaj [[awimim]] |
||
************** |
*************** rodzina [[cenagnaty]] |
||
************* |
**************** rodzaj [[cenagnatazja]] |
||
************** |
**************** rodzaj [[elmizaur]] |
||
*************** |
*************** rodzina [[owiraptory]] |
||
*************** |
**************** podrodzina owiraptory (Oviraptorinae) |
||
************** |
***************** rodzaj [[owiraptor]] |
||
*************** rodzaj [[ |
***************** rodzaj [[nemegtomaja]] |
||
*************** |
**************** podrodzina [[ingenie]] (Ingeniinae) |
||
***************** rodzaj [[ingenia]] |
|||
************ ?terizinozaury (Therizinosauria) ''sensu'' Sereno, 2005<ref>{{TS |id=307 |nazwa=Therizinosauria |data=27 sierpnia 2009}}</ref> ([[terizinozauroidy]] ''sensu'' Zhang i in., 2001<ref>Zhang, X.-H.; Xu, X.; Zhao, X.-J.; Sereno, P. C.; Kuang, X.-W. & Tan, L. (2001) "A long-necked therizinosauroid dinosaur from the Upper Cretaceous Iren Dabasu Formation of Nei Mongol, People's Republic of China." ''Vertebrata PalAsiatica'' 39 (4): 282-290.</ref>) |
|||
************* |
***************** rodzaj [[konchoraptor]] |
||
************** ?terizinozaury (Therizinosauria) ''sensu'' Sereno, 2005<ref>{{TS |id=307 |nazwa=Therizinosauria |data=27 sierpnia 2009}}</ref> ([[terizinozauroidy]] ''sensu'' Zhang i in., 2001<ref>Zhang, X.-H.; Xu, X.; Zhao, X.-J.; Sereno, P. C.; Kuang, X.-W. & Tan, L. (2001) "A long-necked therizinosauroid dinosaur from the Upper Cretaceous Iren Dabasu Formation of Nei Mongol, People's Republic of China." ''Vertebrata PalAsiatica'' 39 (4): 282-290.</ref>) |
|||
************* rodzaj [[falkarius]] |
|||
*************** ?rodzaj [[eszanozaur]] |
|||
************* nadrodzina [[terizinozauroidy]] (Therizinosauroidea) ''sensu'' Clark, Maryańska & Barsbold, 2004<ref>Clark, J.M., Maryańska, T., & Barsbold, R. (2004). "Therizinosauroidea." Pp. 151– 164 in Weishampel, D.B., Dodson, P., and Osmólska, H. (eds.). ''The Dinosauria'', Second Edition. University of California Press, Berkeley, 861 pp.</ref> |
|||
************** rodzaj [[ |
*************** rodzaj [[falkarius]] |
||
*************** nadrodzina [[terizinozauroidy]] (Therizinosauroidea) ''sensu'' Clark, Maryańska & Barsbold, 2004<ref>Clark, J.M., Maryańska, T., & Barsbold, R. (2004). "Therizinosauroidea." Pp. 151– 164 in Weishampel, D.B., Dodson, P., and Osmólska, H. (eds.). ''The Dinosauria'', Second Edition. University of California Press, Berkeley, 861 pp.</ref> |
|||
************** rodzina [[terizinozaury]] |
|||
*************** rodzaj [[ |
**************** rodzaj [[beipiaozaur]] |
||
*************** |
**************** rodzina [[terizinozaury]] |
||
************** |
***************** rodzaj [[terizinozaur]] |
||
*************** rodzaj [[ |
***************** rodzaj [[segnozaur]] |
||
*********** |
**************** rodzina Alxasauridae |
||
************ |
***************** rodzaj [[alśazaur]] |
||
************* |
************* (bez rangi): [[Paraves]] |
||
************** |
************** * podrodzina [[unenlagie]] (Unenlaginae) |
||
************* |
*************** rodzaj ''[[Austroraptor]]'' |
||
************** podrodzina [[unenlagie]] (Unenlaginae) |
|||
*************** rodzaj ''[[Buitreraptor]]'' |
*************** rodzaj ''[[Buitreraptor]]'' |
||
*************** rodzaj ''[[Unenlagia]]'' |
*************** rodzaj ''[[Unenlagia]]'' |
||
************** |
*************** ?rodzaj ''[[Rahonawis|Rahonavis]]'' |
||
************** podrząd [[deinonychozaury]] |
|||
*************** |
*************** ?rodzina [[troodony]] |
||
************** |
**************** ?rodzaj ''[[Anchiornis]]'' |
||
*************** rodzaj [[ |
**************** rodzaj ''[[Troodon]]'' |
||
*************** |
*************** rodzina [[dromeozaury]] |
||
************** podrodzina [[ |
**************** podrodzina [[Microraptorinae]] |
||
*************** rodzaj [[ |
***************** rodzaj ''[[Bambiraptor]]'' |
||
************ |
***************** rodzaj [[mikroraptor]] |
||
**************** podrodzina [[welociraptory]] (Velociraptorinae) |
|||
************* ?terizinozaury (Therizinosauria) ''sensu'' Sereno, 2005<ref name="Maryańska, Osmólska & Wolsan">Pozycja systematyczna wg Maryańska, T., Osmólska, H. & Wolsan, M. (2002) "Avialan status for Oviraptorosauria." ''Acta Palaeontologica Polonica'' 47 (1): 97-116</ref> |
|||
************* |
***************** rodzaj [[deinonych]] |
||
************** rodzaj [[ |
***************** rodzaj [[welociraptor]] |
||
************** |
**************** podrodzina [[dromeozaury]] (Dromaeosaurinae) |
||
************** rodzaj |
***************** rodzaj [[dromeozaur]] |
||
************* [[ |
************** (bez rangi): [[Avialae]] |
||
************** [[ |
*************** rodzina [[skansoriopteryksy]] (Scansoriopterygidae) |
||
*************** |
**************** rodzaj [[skansoriopteryks]] |
||
*************** |
**************** rodzaj [[epidendrozaur]] |
||
**************** rodzaj ''[[ |
**************** rodzaj ''[[Epidexipteryx]]'' |
||
************** |
*************** [[ptaki]] (Aves) |
||
**************** rodzina [[archeopteryksy]] (Archaeopterygidae) |
|||
**** Podrząd: [[zauropodomorfy]] (Sauropodomorpha) |
|||
***************** rodzaj ''[[Archaeopteryx]]'' |
|||
***** Rodzaj ''[[saturnalia (dinozaur)|Saturnalia]]'' (pozycja systematyczna wg Yates & Kitching, 2003<ref>Yates, Adam M. & Kitching, James W. (2003). "The earliest known sauropod dinosaur and the first steps towards sauropod locomotion" ''Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences'' Vol. 270, no. 1525. Pp. 1753–1758. {{doi|10.1098/rspb.2003.2417}} {{lang|en}}</ref>; Yates, 2007<ref>Yates, Adam M. (2007). "Solving a dinosaurian puzzle: the identity of ''Aliwalia rex'' Galton" ''Historical Biology'' 19(1): 93–123. {{doi|10.1080/08912960600866953}} {{lang|en}}</ref>) |
|||
**** Podrząd: [[zauropodomorfy]] (Sauropodomorpha)<ref>Klasyfikacja bazalnych zauropodomorfów głównie za: {{Cytuj pismo |nazwisko=Yates |imię=Adam M. |tytuł=Solving a dinosaurian puzzle: the identity of ''Aliwalia rex'' Galton |czasopismo=Historical Biology |wolumin=19 |wydanie=1 |strony=93–123 |rok=2007 |doi=10.1080/08912960600866953 |język=en}}, oraz: {{Cytuj pismo |autor=Adam M. Yates, Matthew F. Bonnan, Johann Neveling, Anusuya Chinsamy i Marc G. Blackbeard |tytuł=A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism |czasopismo=Proceedings of the Royal Society B |wolumin=277 |wydanie=1682 |strony=787–794 |rok=2010 |doi=10.1098/rspb.2009.1440 |język=en}}</ref> |
|||
***** Rodzaj [[tekodontozaur]] (''Thecodontosaurus'') (pozycja systematyczna wg Yates & Kitching, 2003; Yates, 2007) |
|||
***** Rodzaj ''[[ |
***** Rodzaj ''[[Panphagia]]'' |
||
***** Rodzaj ''[[ |
***** Rodzaj ''[[Chromogisaurus]]'' |
||
***** Rodzaj ''[[saturnalia (dinozaur)|Saturnalia]]'' |
|||
***** Rodzaj [[rueleja]] (''Ruehleia'') (pozycja systematyczna wg Yates, 2007) |
|||
***** Rodzaj ''[[Pantydrako|Pantydraco]]'' |
|||
***** (bez rangi): [[Plateosauria]] ''sensu'' Yates, 2007 |
|||
***** Rodzaj [[tekodontozaur]] (''Thecodontosaurus'') |
|||
****** Infrarząd: [[prozauropody]] (Prosauropoda) ''sensu'' Galton & Upchurch, 2004<ref>Galton, P. M. & Upchurch, P. (2004) "Prosauropoda." Pp. 232-258 in Weishampel, D.B., Dodson, P., and Osmólska, H. (eds.). ''The Dinosauria'', Second Edition. University of California Press, Berkeley, 861 pp.</ref> |
|||
***** ?Rodzaj ''[[Muszaur|Mussaurus]]''<ref>Pozycja filogenetyczna wg: {{Cytuj pismo |autor=Paul Upchurch |autor2=Paul M. Barrett |autor3=Peter M. Galton |tytuł=A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs |czasopismo=Special Papers in Palaeontology |wolumin=77 |strony=57–90 |rok=2007 |język=en}}</ref> |
|||
******* ?Rodzaj [[tekodontozaur]] (pozycja systematyczna wg Galton & Upchurch, 2004) |
|||
***** Rodzaj ''[[efraazja|Efraasia]]'' |
|||
******* ?Rodzaj [[saturnalia (dinozaur)|saturnalia]] (pozycja systematyczna wg Galton & Upchurch, 2004) |
|||
***** * Rodzaj ''[[Sarahsaurus]]'' |
|||
******* ?(bez rangi) [[anchizaury]] (Anchisauria) ''sensu'' Galton & Upchurch, 2004 |
|||
***** * Rodzaj ''[[Plateosauravus]]'' |
|||
******** ?Rodzina: [[anchizaury (rodzina)|anchizaury]] (Anchisauridae) (pozycja systematyczna wg Galton & Upchurch, 2004) |
|||
***** |
***** * Rodzaj [[rueleja]] (''Ruehleia'') |
||
***** (bez rangi): [[Plateosauria]] ''sensu'' Galton i Upchurch (2004)<ref>Tj. klad obejmujący ''Jingshanosaurus'' i ''Plateosaurus'', ich ostatniego wspólnego przodka i wszystkich jego potomków, za: {{Cytuj książkę |nazwisko=Weishampel |imię=David B. |nazwisko2=Dodson |imię2=Peter |nazwisko3=Osmólska (red.) |imię3=Halszka |tytuł=The Dinosauria |wydanie=drugie |wydawca=University of California Press |miejsce=Berkeley |rok=2004 |rozdział=Prosauropoda |nazwisko r=Galton |imię r=Peter M. |nazwisko2 r=Upchurch |imię2 r=Paul |strony=232-258 |isbn=0-520-24209-2}}</ref> |
|||
********* Rodzaj [[ammozaur]] |
|||
****** * Rodzaj ''[[Seitaad]]'' |
|||
******** ?Rodzina: [[melanorozaury]] (pozycja systematyczna wg Galtona & Upchurcha, 2004) |
|||
****** Infrarząd: [[prozauropody]] (Prosauropoda) ''sensu'' Galton i Upchurch (2004)<ref>Tj. ''Plateosaurus'' i wszystkie taksony bliżej spokrewnione z nim niż z zauropodami, za: {{Cytuj książkę |nazwisko=Weishampel |imię=David B. |nazwisko2=Dodson |imię2=Peter |nazwisko3=Osmólska (red.) |imię3=Halszka |tytuł=The Dinosauria |wydanie=drugie |wydawca=University of California Press |miejsce=Berkeley |rok=2004 |rozdział=Prosauropoda |nazwisko r=Galton |imię r=Peter M. |nazwisko2 r=Upchurch |imię2 r=Paul |strony=232-258 |isbn=0-520-24209-2}}</ref> |
|||
********* ?Rodzaj [[riochazaur]] (pozycja systematyczna wg Galtona & Upchurcha, 2004) |
|||
******* Rodzina: [[plateozaury]] (Plateosauridae) |
|||
******** Rodzaj [[sellozaur]] |
|||
******** Rodzaj [[plateozaur]] |
|||
********* ?Rodzaj [[lessemzaur]] (''Lessemsaurus'') (pozycja systematyczna wg Galtona & Upchurcha, 2004) |
|||
******** Rodzaj [[unajzaur]] |
|||
******* Infrarząd: [[prozauropody]] ''sensu'' Yates & Kitching, 2003 |
|||
****** (bez rangi): [[Massopoda]] |
|||
******** ?Rodzaj [[riochazaur]] (pozycja systematyczna wg Yatesa & Kitchinga, 2003) |
|||
******* ?Rodzina: [[Riojasauridae]]<ref>Pozycja filogenetyczna wg: {{Cytuj pismo |nazwisko=Yates |imię=Adam M. |tytuł=Solving a dinosaurian puzzle: the identity of ''Aliwalia rex'' Galton |czasopismo=Historical Biology |wolumin=19 |wydanie=1 |strony=93–123 |rok=2007 |doi=10.1080/08912960600866953 |język=en}}. Z innych analiz kladystycznych wynika ich przynależność do Prosauropoda - tak np: {{Cytuj pismo |autor=Paul Upchurch |autor2=Paul M. Barrett |autor3=Peter M. Galton |tytuł=A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs |czasopismo=Special Papers in Palaeontology |wolumin=77 |strony=57–90 |rok=2007 |język=en}}</ref> |
|||
******** (bez rangi): Plateosauria ''sensu'' Yates & Kitching, 2003; Galton & Upchurch, 2004 |
|||
******** ?Rodzaj [[riochazaur]] |
|||
********* ?Rodzaj [[dzingszanozaur]] (''Jingshanosaurus'') (pozycja systematyczna wg Galton & Upchurch, 2004) |
|||
******** ?Rodzaj [[euknemezaur]] |
|||
******* ?Rodzina: [[Masospondyle|Massospondylidae]]<ref>Pozycja filogenetyczna wg: {{Cytuj pismo |nazwisko=Yates |imię=Adam M. |tytuł=Solving a dinosaurian puzzle: the identity of ''Aliwalia rex'' Galton |czasopismo=Historical Biology |wolumin=19 |wydanie=1 |strony=93–123 |rok=2007 |doi=10.1080/08912960600866953 |język=en}}. Z innych analiz kladystycznych wynika ich przynależność do Prosauropoda - tak np: {{Cytuj pismo |autor=Paul Upchurch |autor2=Paul M. Barrett |autor3=Peter M. Galton |tytuł=A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs |czasopismo=Special Papers in Palaeontology |wolumin=77 |strony=57–90 |rok=2007 |język=en}}</ref> |
|||
********* ?Rodzina: [[masospondyle|Massospondylidae]] (pozycja systematyczna wg Yates & Kitching, 2003) |
|||
******** Rodzaj [[masospondyl]] |
|||
******** ?Rodzaj ''[[Adeopapposaurus]]'' |
|||
********** Rodzaj [[masospondyl]] (pozycja systematyczna wg Yates & Kitching, 2003; Galton & Upchurch, 2004) |
|||
******** ?Rodzaj [[glacjalizaur]] |
|||
******** ?Rodzaj ''[[Gryponyx]]'' |
|||
******** ?Rodzaj [[koloradizaur]] |
|||
********** Rodzaj [[muszaur]] (''Mussaurus'') (pozycja systematyczna wg Galton & Upchurch, 2004) |
|||
******** ?Rodzaj [[lufengozaur]] |
|||
******* ?Rodzaj [[dzingszanozaur]] |
|||
******* (bez rangi): [[anchizaury]] (Anchisauria) ''sensu'' Galton i Upchurch, 2004<ref>Tj. klad obejmujący ''Anchisaurus'' i ''Melanorosaurus'', ich ostatniego wspólnego przodka i wszystkich jego potomków, za: {{Cytuj książkę |nazwisko=Weishampel |imię=David B. |nazwisko2=Dodson |imię2=Peter |nazwisko3=Osmólska (red.) |imię3=Halszka |tytuł=The Dinosauria |wydanie=drugie |wydawca=University of California Press |miejsce=Berkeley |rok=2004 |rozdział=Prosauropoda |nazwisko r=Galton |imię r=Peter M. |nazwisko2 r=Upchurch |imię2 r=Paul |strony=232-258 |isbn=0-520-24209-2}}</ref> |
|||
********** Rodzaj [[euskelozaur]] (pozycja systematyczna wg Galton & Upchurch, 2004) |
|||
******** ?Rodzaj [[anchizaur]] (''Anchisaurus'')<ref>Pozycja filogenetyczna wg: {{Cytuj pismo |nazwisko=Yates |imię=Adam M. |tytuł=Solving a dinosaurian puzzle: the identity of ''Aliwalia rex'' Galton |czasopismo=Historical Biology |wolumin=19 |wydanie=1 |strony=93–123 |rok=2007 |doi=10.1080/08912960600866953 |język=en}}. Z innych analiz kladystycznych wynika jego przynależność do Prosauropoda - tak np: {{Cytuj pismo |autor=Paul Upchurch |autor2=Paul M. Barrett |autor3=Peter M. Galton |tytuł=A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs |czasopismo=Special Papers in Palaeontology |wolumin=77 |strony=57–90 |rok=2007 |język=en}}</ref> |
|||
********** Rodzaj [[sellozaur]] (pozycja systematyczna wg Galton & Upchurch, 2004) |
|||
******** ?Rodzaj [[junnanozaur]] (''Yunnanosaurus'')<ref>Pozycja filogenetyczna wg: {{Cytuj pismo |nazwisko=Yates |imię=Adam M. |tytuł=Solving a dinosaurian puzzle: the identity of ''Aliwalia rex'' Galton |czasopismo=Historical Biology |wolumin=19 |wydanie=1 |strony=93–123 |rok=2007 |doi=10.1080/08912960600866953 |język=en}}. Z innych analiz kladystycznych wynika ich przynależność do Prosauropoda - tak np: {{Cytuj pismo |autor=Paul Upchurch |autor2=Paul M. Barrett |autor3=Peter M. Galton |tytuł=A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs |czasopismo=Special Papers in Palaeontology |wolumin=77 |strony=57–90 |rok=2007 |język=en}} - lub przynależność do Massopoda, ale nie do Anchisauria - tak np: {{Cytuj pismo |autor=Adam M. Yates, Matthew F. Bonnan, Johann Neveling, Anusuya Chinsamy i Marc G. Blackbeard |tytuł=A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism |czasopismo=Proceedings of the Royal Society B |wolumin=277 |wydanie=1682 |strony=787–794 |rok=2010 |doi=10.1098/rspb.2009.1440 |język=en}}</ref> |
|||
********** Rodzaj [[plateozaur]] |
|||
******** Rodzaj ''[[Aardonyx]]'' |
|||
****** |
******** * Rodzaj [[blikanazaur]] (''Blikanasaurus'') |
||
******* |
******** * Rodzaj [[kamelotia]] (''Camelotia'') |
||
******** |
******** * Rodzaj [[lessemzaur]] (''Lessemsaurus'') |
||
******** |
******** * Rodzaj ''[[Leonerasaurus]]'' |
||
******** Rodzaj [[melanorozaur]] (''Melanorosaurus'') |
|||
******* ?Rodzina: Massospondylidae (pozycja systematyczna wg Yates, 2007) |
|||
******** Infrarząd [[zauropody]] (Sauropoda) ''sensu'' Yates, 2007 <ref>Tj. najszerszy klad obejmujący ''Saltasaurus loricatus'', ale nie obejmujący ''Melanorosaurus readi'', za: {{Cytuj pismo |nazwisko=Yates |imię=Adam M. |tytuł=Solving a dinosaurian puzzle: the identity of ''Aliwalia rex'' Galton |czasopismo=Historical Biology |wolumin=19 |wydanie=1 |strony=93–123 |rok=2007 |doi=10.1080/08912960600866953 |język=en}}</ref> |
|||
******** Rodzaj [[masospondyl]] (pozycja systematyczna wg Yates, 2007) |
|||
******** |
********* Rodzaj ''[[Antetonitrus]]'' |
||
********* Rodzaj ''[[Czynszakiangozaur|Chinshakiangosaurus]]'' |
|||
******** ?Rodzaj [[lufengozaur]] (pozycja systematyczna wg Yates, 2007) |
|||
******* |
********* Rodzaj ''[[Isanozaur|Isanosaurus]]'' |
||
********* Rodzaj ''[[Kotazaur|Kotasaurus]]'' |
|||
******* (bez rangi): [[anchizaury]] (Anchisauria) ''sensu'' Yates, 2007 ([[zauropody]] ''sensu'' Yates & Kitching, 2003) |
|||
********* Rodzaj ''[[Gongxianosaurus]]'' |
|||
******** ?Rodzaj [[anchizaur]] (''Anchisaurus'') (pozycja systematyczna wg Yates & Kitching, 2003; Yates, 2007) |
|||
********* [[Gravisauria]] |
|||
******** ?Rodzaj [[junnanozaur]] (''Yunnanosaurus'') (pozycja systematyczna wg Yates, 2007) |
|||
********** * Rodzaj ''[[tazoudazaur|Tazoudasaurus]]'' |
|||
******** ?Rodzaj [[melanorozaur]] (''Melanorosaurus'') (pozycja systematyczna wg Yates & Kitching, 2003; Yates, 2007) |
|||
******** Infrarząd [[zauropody]] (Sauropoda) ''sensu'' Yates, 2007 |
|||
********* Rodzaj [[blikanazaur]] (pozycja systematyczna wg Yates, 2007) |
|||
********* Rodzaj ''[[Antetonitrus]]'' (pozycja systematyczna wg Yates & Kitching, 2003; Yates, 2007) |
|||
********* ?Rodzaj [[lessemzaur]] (''Lessemsaurus'') (pozycja systematyczna wg Yates, 2007) |
|||
********* ?Rodzaj [[kamelotia]] (pozycja systematyczna wg Yates, 2007) |
|||
********* ?Rodzaj ''[[Gongxianosaurus]]'' (pozycja systematyczna wg Yates, 2007) |
|||
********* Rodzina [[wulkanodonty]] (Vulcanodontidae) |
|||
********** Rodzaj [[wulkanodon]] |
********** Rodzaj [[wulkanodon]] |
||
********* (bez rangi) [[euzauropody]] (Eusauropoda) |
********** (bez rangi) [[euzauropody]] (Eusauropoda) ''sensu'' Sereno 2005<ref>Tj. najszerszy klad obejmujący ''Saltasaurus loricatus'', ale nie obejmujący ''Vulcanodon karibaensis'', za: {{TS |id=141 |nazwa=Eusauropoda |data=23 marca 2011}}</ref> |
||
********** |
*********** * Rodzaj ''[[cetiozaur|Cetiosaurus]]'' |
||
*********** Rodzaj ''[[Spinophorosaurus]]'' |
|||
********** Rodzaj [[mamenchizaur]] (pozycja systematyczna wg Upchurch i in., 2004<ref>Upchurch, P.; Barrett, P. M. & Dodson, P. (2004) "Sauropoda." Pp. 259-322 in Weishampel, D.B., Dodson, P., and Osmólska, H. (eds.). ''The Dinosauria'', Second Edition. University of California Press, Berkeley, 861 pp.</ref>) |
|||
********** |
*********** Rodzaj ''[[szunozaur|Shunosaurus]]'' |
||
*********** ?Rodzaj ''[[Barapazaur|Barapasaurus]]''<ref>Z większości analiz kladystycznych wynika, był przedstawicielem Eusauropoda (tak np. {{Cytuj pismo |autor=Remes K, Ortega F, Fierro I, Joger U, Kosma R, ''et al''. |tytuł=A New Basal Sauropod Dinosaur from the Middle Jurassic of Niger and the Early Evolution of Sauropoda |czasopismo=PLoS ONE |wolumin=4 |wydanie=9 |strony=e6924 |rok=2009 |doi=10.1371/journal.pone.0006924 |język=en}}). Z analizy Bandyopadhyay i współpracowników (2010) wynika jednak, że był on bazalnym zauropodem nie należącym do Eusauropoda ({{Cytuj pismo |autor=Saswati Bandyopadhyay, David D. Gillette, Sanghamitra Ray, Dhurjati P. Sengupta |tytuł=Osteology of </em>Barapasaurus tagorei<em> (Dinosauria: Sauropoda) from the Early Jurassic of India |czasopismo=Palaeontology |wolumin=53 |wydanie=3 |strony=533–569 |rok=2010 |doi=10.1111/j.1475-4983.2010.00933.x |język=en}})</ref> |
|||
*********** Nadrodzina: [[diplodokokształtne]] (Diplodocoidea) |
|||
*********** * Rodzaj ''[[patagozaur|Patagosaurus]]'' |
|||
************ ?Rodzina [[nemegtozaury]] (pozycja systematyczna wg Upchurch i in., 2004) |
|||
*********** Rodzina [[Mamenchisauridae]] |
|||
************ |
************ Rodzaj [[mamenchizaur]] |
||
************ |
************ Rodzaj [[omeizaur]] |
||
*********** |
*********** * Rodzaj [[abrozaur]] |
||
*********** |
*********** * Rodzaj [[atlazaur]] |
||
*********** |
*********** * Rodzaj [[belluzaur]] |
||
*********** |
*********** * Rodzaj ''[[Jobaria]]'' |
||
*********** |
*********** * Rodzaj ''[[Haplokantozaur|Haplocanthosaurus]]'' |
||
************ |
*********** * Rodzaj ''[[Galweozaur|Galveosaurus]]'' |
||
************ |
*********** * Rodzaj ''[[Losillazaur|Losillasaurus]]'' |
||
*********** Rodzaj ''[[Turiazaur|Turiasaurus]]'' |
|||
*********** (bez rangi) [[neozauropody]] (Neosauropoda) |
|||
************ |
************ Nadrodzina: [[diplodokokształtne]] (Diplodocoidea) |
||
************* Rodzina [[ |
************* Rodzina [[rebbachizaury]] |
||
************* [[Flagellicaudata]] |
|||
************* |
************** * Rodzaj ''[[Suwasea|Suuwassea]]'' |
||
************** Rodzina [[ |
************** Rodzina [[dikreozaury]] |
||
************** Rodzina [[diplodoki]] (Diplodocidae) |
|||
*************** Rodzaj [[ |
*************** Rodzaj [[apatozaur]] |
||
*************** Rodzaj [[ |
*************** Rodzaj [[barozaur]] |
||
*************** Rodzaj [[ |
*************** Rodzaj [[diplodok]] |
||
*************** Rodzaj [[ |
*************** Rodzaj [[superzaur]] |
||
************ (bez rangi) [[Macronaria]] |
|||
************* (bez rangi) [[Camarasauromorpha]] |
|||
************** Rodzina [[kamarazaury]] (Camarasauridae) |
|||
*************** Rodzaj [[kamarazaur]] |
|||
************** [[Titanosauriformes]] |
|||
*************** Rodzina [[brachiozaury]] (Brachiosauridae) |
|||
**************** Rodzaj [[astrodon]] |
|||
**************** Rodzaj [[brachiozaur]] |
|||
**************** Rodzaj [[cedarozaur]] |
|||
**************** Rodzaj ''[[Giraffatitan]]'' |
|||
**************** Rodzaj [[laparentozaur]] |
|||
**************** Rodzaj [[pleurocel]] |
|||
**************** Rodzaj [[zauroposejdon]] |
|||
*************** [[Somphospondyli]] |
|||
**************** * Rodzaj [[czubutizaur]] |
|||
**************** Rodzaj ''[[Erketu]]'' |
|||
**************** Rodzaj ''[[Euhelop]]us'' |
|||
**************** [[tytanozaury]] (Titanosauria) |
|||
***************** Rodzina [[Tytanozaury (rodzina)|tytanozaury]] (Titanosauridae) |
|||
****************** Rodzaj [[tytanozaur]] |
|||
***************** Rodzina [[saltazaury]] |
|||
***************** Rodzina [[nemegtozaury]] |
|||
** Rząd: dinozaury [[dinozaury ptasiomiedniczne|ptasiomiedniczne]] (Ornithischia) |
** Rząd: dinozaury [[dinozaury ptasiomiedniczne|ptasiomiedniczne]] (Ornithischia) |
||
*** * Rodzaj [[pisanozaur]] |
|||
*** ?Rodzina [[heterodontozaury]] (Heterodontosauridae)<ref>Pozycja systematyczna wg Butler Richard J.,Smith Roger M. H., and Norman David B. (2007). "A primitive ornithischian dinosaur from the Late Triassic of South Africa, and the early evolution and diversification of Ornithischia". ''Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences.'' Vol. 274, no. 1621, pp. 2041-2046. DOI:[http://dx.doi.org/10.1098/rspb.2007.0367 10.1098/rspb.2007.0367]</ref> |
|||
*** * Rodzina [[heterodontozaury]] (Heterodontosauridae)<ref>Pozycja filogenetyczna wg: {{Cytuj pismo |nazwisko=Butler |imię=Richard J. |nazwisko2=Smith |imię2=Roger M. H. |nazwisko3=Norman |imię3=David B. |rok=2007 |tytuł=A primitive ornithischian dinosaur from the Late Triassic of South Africa, and the early evolution and diversification of Ornithischia |czasopismo=Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences |wolumin=274 |wydanie=1621 |strony=2041–2046 |doi=10.1098/rspb.2007.0367 |język=en}}. Z niektórych analiz kladystycznych wynika, że mogły one należeć do Neornithischia ({{Cytuj pismo |nazwisko=Butler |imię=Richard J. |rok=2005 |tytuł=The 'fabrosaurid' ornithischian dinosaurs of the Upper Elliot Formation (Lower Jurassic) of South Africa and Lesotho |czasopismo=Zoological Journal of the Linnean Society |wolumin=145 |strony=175–218 |doi=10.1111/j.1096-3642.2005.00182.x |język=en}}) lub być taksonem siostrzanym do Marginocephalia ({{Cytuj pismo |autor=Xing Xu |nazwisko2=Forster |imię2=Catherine A. |nazwisko3=Clark |imię3=James M. |autor4=Jinyou Mo |rok=2006 |tytuł=A basal ceratopsian with transitional features from the Late Jurassic of northwestern China |czasopismo=Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences |wolumin=273 |wydanie=1598 |strony=2135–2140 |doi=10.1098/rspb.2006.3566 |język=en}})</ref> |
|||
**** Rodzaj [[abriktozaur]] |
|||
**** Rodzaj ''[[Echinodon]]'' |
|||
**** Rodzaj ''[[Fruitadens]]'' |
|||
**** Rodzaj [[heterodontozaur]] |
|||
**** Rodzaj [[likorin]] |
|||
**** Rodzaj ''[[Tianyulong]]'' |
|||
*** * Rodzaj [[eokursor]] |
|||
*** * Rodzaj [[lesotozaur]] |
|||
*** (bez rangi): [[genazaury|Genasauria]] |
*** (bez rangi): [[genazaury|Genasauria]] |
||
**** Podrząd: [[tyreofory]] (Thyreophora) |
**** Podrząd: [[tyreofory]] (Thyreophora) |
||
Linia 254: | Linia 292: | ||
****** Rodzina [[scelidozaury]] (Scelidosauridae) |
****** Rodzina [[scelidozaury]] (Scelidosauridae) |
||
******* Rodzaj [[scelidozaur]] |
******* Rodzaj [[scelidozaur]] |
||
**** |
**** [[Neornithischia]][[Plik:Hypsilophodon.jpg|thumb|right|200px|[[Hipsylofodon]]]] |
||
***** Infrarząd: [[ornitopody]] (Ornithopoda) |
***** Infrarząd: [[ornitopody]] (Ornithopoda) |
||
****** Rodzina [[hipsylofodonty]] (Hypsilophodontidae) |
****** Rodzina [[hipsylofodonty]] (Hypsilophodontidae) |
||
Linia 294: | Linia 332: | ||
********* Rodzaj [[korytozaur]] |
********* Rodzaj [[korytozaur]] |
||
********* Rodzaj [[nipponozaur]] |
********* Rodzaj [[nipponozaur]] |
||
***** [[ |
***** [[marginocefale]] (Marginocephalia) |
||
****** Infrarząd [[pachycefalozaury]] [[Plik:Pachycephalosaurus RoyalOntarioMuseum.png|thumb|right|200px|[[Pachycefalozaur]]]] |
|||
****** ?Rodzina [[heterodontozaury]] (Heterodontosauridae)<ref>Pozycja systematyczna wg Xu X., Forster, C.A., Clark, J.M., & Mo J. 2006. "A basal ceratopsian with transitional features from the Late Jurassic of northwestern China." ''Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences.'' Vol. 273, no. 1598, pp. 2135-2140. DOI:[http://dx.doi.org/10.1098/rspb.2006.3566 10.1098/rspb.2006.3566]</ref> |
|||
******* |
******* Rodzina [[homalocefale]] (Homalocephalosauridae) |
||
****** [[ |
******** Rodzaj [[gojocefal]] |
||
******** Rodzaj [[homalocefal]] |
|||
******* Infrarząd [[pachycefalozaury]] [[Plik:Pachycephalosaurus RoyalOntarioMuseum.png|thumb|right|200px|[[Pachycefalozaur]]]] |
|||
******** |
******** Rodzaj [[wannanozaur]] |
||
******* Rodzina [[pachycefalozaury (rodzina)|pachycefalozaury]] (Pachycephalosauridae) |
|||
********* Rodzaj [[gojocefal]] |
|||
******** Rodzaj ''[[Stegoceras]]'' |
|||
******** Rodzaj [[mikrocefal]] |
|||
******** Rodzaj [[prenocefal]] |
|||
******** Rodzina [[pachycefalozaury (rodzina)|pachycefalozaury]] (Pachycephalosauridae) |
|||
******** Rodzaj [[pachycefalozaur]] |
|||
******** Rodzaj ''[[Stygimoloch]]'' |
|||
****** Infrarząd [[ceratopsy]] (Ceratopsia)[[Plik:Einiosaurus.jpg|thumb|right|200px|[[Einiozaur]]]] |
|||
********* Rodzaj [[prenocefal]] |
|||
******* Rodzaj [[jinlong]] |
|||
******* Rodzina [[psitakozaury]] (Psittacosauridae) |
|||
******** Rodzaj [[psitakozaur]] |
|||
******* Infrarząd [[ceratopsy]] (Ceratopsia)[[Plik:Einiosaurus.jpg|thumb|right|200px|[[Einiozaur]]]] |
|||
******** Rodzaj [[ |
******** Rodzaj [[hongszanozaur]] |
||
******* Rodzina [[Ceratopsy (rodzina)|ceratopsy]] (Ceratopsidae) |
|||
******** Podrodzina [[centrozaury]] (Centrosaurinae) |
|||
********* Rodzaj [[centrozaur]] |
|||
******** |
********* Rodzaj [[achelozaur]] |
||
********* |
********* Rodzaj [[pachyrinozaur]] |
||
********* Rodzaj [[styrakozaur]] |
|||
******** Podrodzina [[Ceratopsinae]] (syn. Chasmosaurinae) |
|||
********* Rodzaj ''[[Triceratops]]'' |
|||
********* Rodzaj [[torozaur]] |
|||
********* |
********* Rodzaj [[chasmozaur]] |
||
********* Rodzaj [[einiozaur]][[Plik:Leptoceratops Trusler.JPG|thumb|right|200px|[[Leptoceratops]]]] |
|||
********** Rodzaj ''[[Triceratops]]'' |
|||
******* Rodzina [[protoceratopsy]] (Protoceratopsidae) |
|||
******** Rodzaj ''[[Protoceratops]]'' |
|||
******* Rodzina [[czaojangzaury]] (Chaoyangsauridae) |
|||
********** Rodzaj [[einiozaur]][[Plik:Leptoceratops Trusler.JPG|thumb|right|200px|[[Leptoceratops]]]] |
|||
******** |
******** Rodzaj [[czaojangzaur]] |
||
******* Rodzina [[leptoceratopsy]] (Leptoceratopsidae) |
|||
******** |
******** Rodzaj ''[[Leptoceratops]]'' |
||
********* Rodzaj [[czaojangzaur]] |
|||
******** Rodzina [[leptoceratopsy]] (Leptoceratopsidae) |
|||
********* Rodzaj ''[[Leptoceratops]]'' |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
Wersja z 23:55, 23 mar 2011
Klasyfikacja dinozaurów – nadrząd dinozaury obejmuje dwa rzędy: Saurischia (gadziomiedniczne) oraz Ornithischia (ptasiomiedniczne).
Przez znaczną część XX wieku dinozaury nie były uważane za naturalną jednostkę systematyczną a nazwę tę stosowano jedynie dla zbiorczego określenia dwóch rzędów lądowych gadów z podgromady archozaurów – Saurischia i Ornithischia. Obecnie dinozaury uważa się za ważny (naturalny) takson – nadrząd w hierarchii linneuszowskiej, w skład którego włącza się zazwyczaj także ptaki, bo bez nich stają się grupą parafiletyczną, a więc sztuczną. Dlatego mówiąc o dinozaurach w tradycyjnym znaczeniu (wymarłych mezozoicznych nielatających gadach naczelnych) często używa się określenia non-avian dinosaurs, czyli "nieptasie dinozaury".
Klasyfikacja
Taksony oznaczone znakiem * są przedstawicielami większych kladów, do których zostały zaliczone poniżej, ale o niepewnej pozycji filogenetycznej w obrębie tych kladów. Taksony oznaczone znakiem zapytania są uznawane za przedstawicieli większych kladów, do których zostały zaliczone poniżej, jedynie przez część autorów.
- Nadrząd: dinozaury
- Rząd: dinozaury gadziomiedniczne (Saurischia)
- * rodzaj Agnosphitys
- * rodzaj Eoraptor
- * rodzaj Guaibasaurus
- * infrarząd Herrerasauria sensu Langer, 2004
- rodzaj czindezaur
- rodzaj herrerazaur
- rodzaj kaseozaur
- rodzaj Sanjuansaurus
- rodzaj staurikozaur
- (bez rangi) Eusaurischia
- podrząd teropody (Theropoda)
- * rodzaj Tawa
- rodzaj Eodromaeus
- neoteropody (Neotheropoda)
- nadrodzina Coelophysoidea
- rodzina Coelophysidae
- rodzaj celofyz
- rodzaj megapnozaur
- rodzaj segizaur
- ?rodzaj dilofozaur
- rodzina Coelophysidae
- * rodzaj kriolofozaur
- * rodzaj zupajzaur
- awerostry (Averostra)
- ceratozaury (Ceratosauria)
- * rodzaj Berberosaurus
- * rodzaj Elaphrosaurus
- * rodzaj Spinostropheus
- neoceratozaury (Neoceratosauria)
- rodzina Ceratosauridae
- rodzaj ceratozaur
- nadrodzina: Abelisauroidea
- rodzina Noasauridae
- rodzina Abelisauridae
- rodzina Ceratosauridae
- tetanury (Tetanurae)
- nadrodzina Megalosauroidea
- rodzina Megalosauridae
- rodzaj megalozaur
- rodzina Spinosauridae
- podrodzina Spinosaurinae
- podrodzina Baryonychinae
- rodzina Megalosauridae
- Avetheropoda
- karnozaury (Carnosauria)
- rodzina Sinraptoridae
- rodzina Allosauridae
- rodzaj allozaur
- Carcharodontosauria
- rodzina Neovenatoridae
- rodzaj neowenator
- rodzaj czilantajzaur
- ?Megaraptora
- rodzaj megaraptor
- rodzaj Aerosteon
- rodzaj Fukuiraptor
- rodzaj Australovenator
- rodzaj Orkoraptor
- ?rodzaj Rapator
- rodzina Carcharodontosauridae
- rodzaj giganotozaur
- rodzaj karcharodontozaur
- rodzaj mapuzaur
- rodzaj Shaochilong
- rodzaj tyranotytan
- rodzina Neovenatoridae
- celurozaury (Coelurosauria)
- * rodzaj jurawenator
- * rodzaj kompsognat
- * rodzaj celur
- Tyrannoraptora
- nadrodzina tyranozauroidy
- ?rodzina Proceratosauridae
- rodzaj Guanlong
- rodzaj Kileskus
- rodzaj Proceratosaurus
- rodzaj Sinotyrannus
- rodzaj eotyran
- rodzina Tyrannosauridae
- rodzaj daspletozaur
- podrodzina Albertosaurinae
- rodzaj albertozaur
- rodzaj gorgozaur
- podrodzina Tyrannosaurinae
- rodzaj tarbozaur
- rodzaj tyranozaur
- ?rodzina Proceratosauridae
- maniraptorokształtne (Maniraptoriformes)
- * rodzina alwarezaury
- rodzaj mononyk
- rodzaj alwarezaur
- ornitomimozaury
- rodzaj deinocheir
- rodzina ornitomimy
- rodzaj archeornitomim
- rodzaj gallimim
- maniraptory
- owiraptorokształtne (Oviraptoriformes)
- podrząd owiraptorozaury
- ?rodzaj protarcheopteryks
- rodzaj Incisivosaurus
- rodzina kaudipteryksy
- rodzaj kaudipteryks
- rodzaj awimim
- rodzina cenagnaty
- rodzaj cenagnatazja
- rodzaj elmizaur
- rodzina owiraptory
- podrodzina owiraptory (Oviraptorinae)
- rodzaj owiraptor
- rodzaj nemegtomaja
- podrodzina ingenie (Ingeniinae)
- rodzaj ingenia
- rodzaj konchoraptor
- podrodzina owiraptory (Oviraptorinae)
- ?terizinozaury (Therizinosauria) sensu Sereno, 2005[2] (terizinozauroidy sensu Zhang i in., 2001[3])
- ?rodzaj eszanozaur
- rodzaj falkarius
- nadrodzina terizinozauroidy (Therizinosauroidea) sensu Clark, Maryańska & Barsbold, 2004[4]
- rodzaj beipiaozaur
- rodzina terizinozaury
- rodzaj terizinozaur
- rodzaj segnozaur
- rodzina Alxasauridae
- rodzaj alśazaur
- podrząd owiraptorozaury
- (bez rangi): Paraves
- * podrodzina unenlagie (Unenlaginae)
- rodzaj Austroraptor
- rodzaj Buitreraptor
- rodzaj Unenlagia
- ?rodzaj Rahonavis
- podrząd deinonychozaury
- ?rodzina troodony
- ?rodzaj Anchiornis
- rodzaj Troodon
- rodzina dromeozaury
- podrodzina Microraptorinae
- rodzaj Bambiraptor
- rodzaj mikroraptor
- podrodzina welociraptory (Velociraptorinae)
- rodzaj deinonych
- rodzaj welociraptor
- podrodzina dromeozaury (Dromaeosaurinae)
- rodzaj dromeozaur
- podrodzina Microraptorinae
- ?rodzina troodony
- (bez rangi): Avialae
- rodzina skansoriopteryksy (Scansoriopterygidae)
- rodzaj skansoriopteryks
- rodzaj epidendrozaur
- rodzaj Epidexipteryx
- ptaki (Aves)
- rodzina archeopteryksy (Archaeopterygidae)
- rodzaj Archaeopteryx
- rodzina archeopteryksy (Archaeopterygidae)
- rodzina skansoriopteryksy (Scansoriopterygidae)
- * podrodzina unenlagie (Unenlaginae)
- owiraptorokształtne (Oviraptoriformes)
- * rodzina alwarezaury
- nadrodzina tyranozauroidy
- karnozaury (Carnosauria)
- nadrodzina Megalosauroidea
- ceratozaury (Ceratosauria)
- nadrodzina Coelophysoidea
- Podrząd: zauropodomorfy (Sauropodomorpha)[5]
- Rodzaj Panphagia
- Rodzaj Chromogisaurus
- Rodzaj Saturnalia
- Rodzaj Pantydraco
- Rodzaj tekodontozaur (Thecodontosaurus)
- ?Rodzaj Mussaurus[6]
- Rodzaj Efraasia
- * Rodzaj Sarahsaurus
- * Rodzaj Plateosauravus
- * Rodzaj rueleja (Ruehleia)
- (bez rangi): Plateosauria sensu Galton i Upchurch (2004)[7]
- * Rodzaj Seitaad
- Infrarząd: prozauropody (Prosauropoda) sensu Galton i Upchurch (2004)[8]
- Rodzina: plateozaury (Plateosauridae)
- Rodzaj sellozaur
- Rodzaj plateozaur
- Rodzaj unajzaur
- Rodzina: plateozaury (Plateosauridae)
- (bez rangi): Massopoda
- ?Rodzina: Riojasauridae[9]
- ?Rodzaj riochazaur
- ?Rodzaj euknemezaur
- ?Rodzina: Massospondylidae[10]
- Rodzaj masospondyl
- ?Rodzaj Adeopapposaurus
- ?Rodzaj glacjalizaur
- ?Rodzaj Gryponyx
- ?Rodzaj koloradizaur
- ?Rodzaj lufengozaur
- ?Rodzaj dzingszanozaur
- (bez rangi): anchizaury (Anchisauria) sensu Galton i Upchurch, 2004[11]
- ?Rodzaj anchizaur (Anchisaurus)[12]
- ?Rodzaj junnanozaur (Yunnanosaurus)[13]
- Rodzaj Aardonyx
- * Rodzaj blikanazaur (Blikanasaurus)
- * Rodzaj kamelotia (Camelotia)
- * Rodzaj lessemzaur (Lessemsaurus)
- * Rodzaj Leonerasaurus
- Rodzaj melanorozaur (Melanorosaurus)
- Infrarząd zauropody (Sauropoda) sensu Yates, 2007 [14]
- Rodzaj Antetonitrus
- Rodzaj Chinshakiangosaurus
- Rodzaj Isanosaurus
- Rodzaj Kotasaurus
- Rodzaj Gongxianosaurus
- Gravisauria
- * Rodzaj Tazoudasaurus
- Rodzaj wulkanodon
- (bez rangi) euzauropody (Eusauropoda) sensu Sereno 2005[15]
- * Rodzaj Cetiosaurus
- Rodzaj Spinophorosaurus
- Rodzaj Shunosaurus
- ?Rodzaj Barapasaurus[16]
- * Rodzaj Patagosaurus
- Rodzina Mamenchisauridae
- Rodzaj mamenchizaur
- Rodzaj omeizaur
- * Rodzaj abrozaur
- * Rodzaj atlazaur
- * Rodzaj belluzaur
- * Rodzaj Jobaria
- * Rodzaj Haplocanthosaurus
- * Rodzaj Galveosaurus
- * Rodzaj Losillasaurus
- Rodzaj Turiasaurus
- (bez rangi) neozauropody (Neosauropoda)
- Nadrodzina: diplodokokształtne (Diplodocoidea)
- Rodzina rebbachizaury
- Flagellicaudata
- (bez rangi) Macronaria
- (bez rangi) Camarasauromorpha
- Rodzina kamarazaury (Camarasauridae)
- Rodzaj kamarazaur
- Titanosauriformes
- Rodzina brachiozaury (Brachiosauridae)
- Rodzaj astrodon
- Rodzaj brachiozaur
- Rodzaj cedarozaur
- Rodzaj Giraffatitan
- Rodzaj laparentozaur
- Rodzaj pleurocel
- Rodzaj zauroposejdon
- Somphospondyli
- * Rodzaj czubutizaur
- Rodzaj Erketu
- Rodzaj Euhelopus
- tytanozaury (Titanosauria)
- Rodzina tytanozaury (Titanosauridae)
- Rodzaj tytanozaur
- Rodzina saltazaury
- Rodzina nemegtozaury
- Rodzina tytanozaury (Titanosauridae)
- Rodzina brachiozaury (Brachiosauridae)
- Rodzina kamarazaury (Camarasauridae)
- (bez rangi) Camarasauromorpha
- Nadrodzina: diplodokokształtne (Diplodocoidea)
- ?Rodzina: Riojasauridae[9]
- podrząd teropody (Theropoda)
- Rząd: dinozaury gadziomiedniczne (Saurischia)
- Rząd: dinozaury ptasiomiedniczne (Ornithischia)
- * Rodzaj pisanozaur
- * Rodzina heterodontozaury (Heterodontosauridae)[17]
- Rodzaj abriktozaur
- Rodzaj Echinodon
- Rodzaj Fruitadens
- Rodzaj heterodontozaur
- Rodzaj likorin
- Rodzaj Tianyulong
- * Rodzaj eokursor
- * Rodzaj lesotozaur
- (bez rangi): Genasauria
- Podrząd: tyreofory (Thyreophora)
- Infrarząd: stegozaury (Stegosauria)
- Rodzina stegozaury (Stegosauridae)
- Rodzaj leksowizaur
- Rodzaj stegozaur
- Rodzaj kentrozaur
- Rodzaj tuodziengozaur
- Rodzina huajangozaury (Huayangosauridae)
- Rodzaj huajangozaur
- Rodzina stegozaury (Stegosauridae)
- Infrarząd: ankylozaury (Ankylosauria)
- Rodzina ankylozaury (Ankylosauridae)
- Rodzaj euoplocefal
- Rodzaj ankylozaur
- Rodzina nodozaury (Nodosauridae)
- Rodzaj edmontonia
- Rodzaj zauropelta
- Rodzina scelidozaury (Scelidosauridae)
- Rodzaj scelidozaur
- Rodzina ankylozaury (Ankylosauridae)
- Infrarząd: stegozaury (Stegosauria)
- Neornithischia
- Infrarząd: ornitopody (Ornithopoda)
- Rodzina hipsylofodonty (Hypsilophodontidae)
- Rodzaj hipsylofodon
- Rodzaj parksozaur
- Rodzina driozaury (Dryosauridae)
- Rodzaj driozaur
- Rodzina kamptozaury (Camptosauridae)
- Rodzaj kamptozaur
- Rodzina rabdodonty (Rhabdodontidae)
- Rodzaj rabdodon
- Rodzaj mutaburazaur
- Rodzina iguanodonty (Iguanodontidae)
- Rodzina hadrozaury (Hadrosauridae)
- Podrodzina hadrozaury (Hadrosaurinae)
- Rodzaj anatotytan
- Rodzaj prozaurolof
- Rodzaj zaurolof
- Rodzaj brachylofozaur
- Rodzaj edmontozaur
- Rodzaj kritozaur
- Rodzaj majazaura
- Rodzaj hadrozaur
- Rodzaj aralozaur
- Rodzaj kerberozaur
- Rodzaj klaozaur
- Rodzaj telmatozaur
- Podrodzina lambeozaury (Lambeosaurinae)
- Rodzaj tsintaozaur
- Rodzaj amurozaur
- Rodzaj trachodon
- Plemię parazaurolofy (Parasaurolophini)
- Rodzaj parazaurolof
- Rodzaj charonozaur
- Plemię korytozaury (Corythosaurini)
- Rodzaj lambeozaur
- Rodzaj korytozaur
- Rodzaj nipponozaur
- Podrodzina hadrozaury (Hadrosaurinae)
- Rodzina hipsylofodonty (Hypsilophodontidae)
- marginocefale (Marginocephalia)
- Infrarząd pachycefalozaury
- Rodzina homalocefale (Homalocephalosauridae)
- Rodzaj gojocefal
- Rodzaj homalocefal
- Rodzaj wannanozaur
- Rodzina pachycefalozaury (Pachycephalosauridae)
- Rodzaj Stegoceras
- Rodzaj mikrocefal
- Rodzaj prenocefal
- Rodzaj pachycefalozaur
- Rodzaj Stygimoloch
- Rodzina homalocefale (Homalocephalosauridae)
- Infrarząd ceratopsy (Ceratopsia)
- Rodzaj jinlong
- Rodzina psitakozaury (Psittacosauridae)
- Rodzaj psitakozaur
- Rodzaj hongszanozaur
- Rodzina ceratopsy (Ceratopsidae)
- Podrodzina centrozaury (Centrosaurinae)
- Rodzaj centrozaur
- Rodzaj achelozaur
- Rodzaj pachyrinozaur
- Rodzaj styrakozaur
- Podrodzina Ceratopsinae (syn. Chasmosaurinae)
- Rodzaj Triceratops
- Rodzaj torozaur
- Rodzaj chasmozaur
- Rodzaj einiozaur
- Podrodzina centrozaury (Centrosaurinae)
- Rodzina protoceratopsy (Protoceratopsidae)
- Rodzaj Protoceratops
- Rodzina czaojangzaury (Chaoyangsauridae)
- Rodzaj czaojangzaur
- Rodzina leptoceratopsy (Leptoceratopsidae)
- Rodzaj Leptoceratops
- Infrarząd pachycefalozaury
- Infrarząd: ornitopody (Ornithopoda)
- Podrząd: tyreofory (Thyreophora)
- Rząd: dinozaury ptasiomiedniczne (Ornithischia)
- ↑ Na podstawie: Wielka Encyklopedia PWN, tom 7, str. 190, wydanie 2001-2005
- ↑ Sereno, P. C. 2005. Therizinosauria. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 27 sierpnia 2009]
- ↑ Zhang, X.-H.; Xu, X.; Zhao, X.-J.; Sereno, P. C.; Kuang, X.-W. & Tan, L. (2001) "A long-necked therizinosauroid dinosaur from the Upper Cretaceous Iren Dabasu Formation of Nei Mongol, People's Republic of China." Vertebrata PalAsiatica 39 (4): 282-290.
- ↑ Clark, J.M., Maryańska, T., & Barsbold, R. (2004). "Therizinosauroidea." Pp. 151– 164 in Weishampel, D.B., Dodson, P., and Osmólska, H. (eds.). The Dinosauria, Second Edition. University of California Press, Berkeley, 861 pp.
- ↑ Klasyfikacja bazalnych zauropodomorfów głównie za: Adam M. Yates. Solving a dinosaurian puzzle: the identity of Aliwalia rex Galton. „Historical Biology”. 19 (1), s. 93–123, 2007. DOI: 10.1080/08912960600866953. (ang.)., oraz: Adam M. Yates, Matthew F. Bonnan, Johann Neveling, Anusuya Chinsamy i Marc G. Blackbeard. A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism. „Proceedings of the Royal Society B”. 277 (1682), s. 787–794, 2010. DOI: 10.1098/rspb.2009.1440. (ang.).
- ↑ Pozycja filogenetyczna wg: Paul Upchurch, Paul M. Barrett, Peter M. Galton. A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 77, s. 57–90, 2007. (ang.).
- ↑ Tj. klad obejmujący Jingshanosaurus i Plateosaurus, ich ostatniego wspólnego przodka i wszystkich jego potomków, za: Peter M. Galton, Paul Upchurch: Prosauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 232-258. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Tj. Plateosaurus i wszystkie taksony bliżej spokrewnione z nim niż z zauropodami, za: Peter M. Galton, Paul Upchurch: Prosauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 232-258. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Pozycja filogenetyczna wg: Adam M. Yates. Solving a dinosaurian puzzle: the identity of Aliwalia rex Galton. „Historical Biology”. 19 (1), s. 93–123, 2007. DOI: 10.1080/08912960600866953. (ang.).. Z innych analiz kladystycznych wynika ich przynależność do Prosauropoda - tak np: Paul Upchurch, Paul M. Barrett, Peter M. Galton. A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 77, s. 57–90, 2007. (ang.).
- ↑ Pozycja filogenetyczna wg: Adam M. Yates. Solving a dinosaurian puzzle: the identity of Aliwalia rex Galton. „Historical Biology”. 19 (1), s. 93–123, 2007. DOI: 10.1080/08912960600866953. (ang.).. Z innych analiz kladystycznych wynika ich przynależność do Prosauropoda - tak np: Paul Upchurch, Paul M. Barrett, Peter M. Galton. A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 77, s. 57–90, 2007. (ang.).
- ↑ Tj. klad obejmujący Anchisaurus i Melanorosaurus, ich ostatniego wspólnego przodka i wszystkich jego potomków, za: Peter M. Galton, Paul Upchurch: Prosauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 232-258. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Pozycja filogenetyczna wg: Adam M. Yates. Solving a dinosaurian puzzle: the identity of Aliwalia rex Galton. „Historical Biology”. 19 (1), s. 93–123, 2007. DOI: 10.1080/08912960600866953. (ang.).. Z innych analiz kladystycznych wynika jego przynależność do Prosauropoda - tak np: Paul Upchurch, Paul M. Barrett, Peter M. Galton. A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 77, s. 57–90, 2007. (ang.).
- ↑ Pozycja filogenetyczna wg: Adam M. Yates. Solving a dinosaurian puzzle: the identity of Aliwalia rex Galton. „Historical Biology”. 19 (1), s. 93–123, 2007. DOI: 10.1080/08912960600866953. (ang.).. Z innych analiz kladystycznych wynika ich przynależność do Prosauropoda - tak np: Paul Upchurch, Paul M. Barrett, Peter M. Galton. A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: implications for the origin of sauropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 77, s. 57–90, 2007. (ang.). - lub przynależność do Massopoda, ale nie do Anchisauria - tak np: Adam M. Yates, Matthew F. Bonnan, Johann Neveling, Anusuya Chinsamy i Marc G. Blackbeard. A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism. „Proceedings of the Royal Society B”. 277 (1682), s. 787–794, 2010. DOI: 10.1098/rspb.2009.1440. (ang.).
- ↑ Tj. najszerszy klad obejmujący Saltasaurus loricatus, ale nie obejmujący Melanorosaurus readi, za: Adam M. Yates. Solving a dinosaurian puzzle: the identity of Aliwalia rex Galton. „Historical Biology”. 19 (1), s. 93–123, 2007. DOI: 10.1080/08912960600866953. (ang.).
- ↑ Tj. najszerszy klad obejmujący Saltasaurus loricatus, ale nie obejmujący Vulcanodon karibaensis, za: Sereno, P. C. 2005. Eusauropoda. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 23 marca 2011]
- ↑ Z większości analiz kladystycznych wynika, był przedstawicielem Eusauropoda (tak np. Remes K, Ortega F, Fierro I, Joger U, Kosma R, et al.. A New Basal Sauropod Dinosaur from the Middle Jurassic of Niger and the Early Evolution of Sauropoda. „PLoS ONE”. 4 (9), s. e6924, 2009. DOI: 10.1371/journal.pone.0006924. (ang.).). Z analizy Bandyopadhyay i współpracowników (2010) wynika jednak, że był on bazalnym zauropodem nie należącym do Eusauropoda (Saswati Bandyopadhyay, David D. Gillette, Sanghamitra Ray, Dhurjati P. Sengupta. Osteology of Barapasaurus tagorei (Dinosauria: Sauropoda) from the Early Jurassic of India. „Palaeontology”. 53 (3), s. 533–569, 2010. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2010.00933.x. (ang.).)
- ↑ Pozycja filogenetyczna wg: Richard J. Butler, Roger M. H. Smith, David B. Norman. A primitive ornithischian dinosaur from the Late Triassic of South Africa, and the early evolution and diversification of Ornithischia. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 274 (1621), s. 2041–2046, 2007. DOI: 10.1098/rspb.2007.0367. (ang.).. Z niektórych analiz kladystycznych wynika, że mogły one należeć do Neornithischia (Richard J. Butler. The 'fabrosaurid' ornithischian dinosaurs of the Upper Elliot Formation (Lower Jurassic) of South Africa and Lesotho. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 145, s. 175–218, 2005. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2005.00182.x. (ang.).) lub być taksonem siostrzanym do Marginocephalia (Xing Xu, Catherine A. Forster, James M. Clark, Jinyou Mo. A basal ceratopsian with transitional features from the Late Jurassic of northwestern China. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 273 (1598), s. 2135–2140, 2006. DOI: 10.1098/rspb.2006.3566. (ang.).)