Carcharhinus sorrah: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
następna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
nowe hasło (nieoszlifowane) :-)
(Brak różnic)

Wersja z 01:24, 30 lis 2012
Carcharhinus sorrah
Carcharhinus sorrah[1]
(Müller i Henle, 1839)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

chrzęstnoszkieletowe

Podgromada

spodouste

Rząd

żarłaczokształtne

Rodzina

żarłaczowate

Rodzaj

Carcharhinus

Gatunek

Carcharhinus sorrah

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Mapa przedstawiająca obszary występowania Carcharhinus sorrah
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Carcharhinus sorrah - gatunek rekina z rodziny żarłaczowatych (Carcharhinidae). Występuje w tropikalnych wodach Oceanu Indyjskiego i południowo-zachodniego Oceanu Spokojnego, od wschodnich wybrzeży Afryki po Wyspy Cooka. Zamieszkuje płytkie przybrzeżne wody na głębokości zazwyczaj około 20-50 m, w tym wody wokół raf koralowych. Posiada wrzecionowaty korpus, wydłużoną głowę z V-kształtnym otworem gębowym oraz długą heterocerkiczną płetwę ogonową z wolnym fałdem skórnym na końcu górnego jej łuku. Dorosłe osobniki mierzą maksymalnie 170 cm przy wadze około 30 kg.

Głównym pożywieniem tego rekina są małe ryby kostnoszkieletowe, rzadziej poluje na głowonogi, skorupiaki i ryby chrzęstnoszkieletowe. Wśród licznych pasożytów C. sorrah wyróżnia się tasiemce, przywry i widłonogi. Podobnie jak inne żarłaczowate, jest żyworodny. Samica po trwającej 10 miesięcy ciąży rodzi zazwyczaj od 2 do 6 młodych, mierzących około 40-50 cm. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) uznała, że jest to gatunek bliski zagrożenia (NT).

Taksonomia i filogenetyka

W 1839 roku Johannes Peter Müller i Jakob Henle opisali nowy gatunek rekina, Carcharias sorrah. Późniejsi autorzy przenieśli ten gatunek do rodzaju Carcharhinus. Typowym okazem (holotypem) był młody samiec mierzący 93,7 cm, wyłowiony w 1829 w wodach u wybrzeży północnego Madagaskaru, przechowywany obecnie w Museo Nacional de Historia Natural w Montevideo (Urugwaj)[3].

W pracy dotyczącej badań filogenetycznych żarłaczowatych na podstawie cech morfologicznych, opublikowanej w 1982 roku, Jack Garrick za najbliższego krewnego C. sorrah uznał żarłacza jedwabistego (C. falciformis), z którym tworzy wspólny klad[4]. W 1988 roku Leonard Compagno opierając się na fenetycznych badaniach, umieścił C. sorrah w grupie razem z C. bornensis, C. dussumeri, C. fitzroyensis, C. hemiodon, C. macloti, C. porosus i C. sealei[5]. Analiza filogenetyczna na podstawie danych allozymowych, opublikowanych przez Gavina Naylora w 1992 roku, wskazuje, że gatunek ten jest taksonem siostrzanym do kladu, który tworzą żarłacz miedziany (C. brachyurus) i C. brevipinna[6]. W 2012 roku Tillett i inni za jego najbliższych krewnych uznali C. fitzeroyensis i C. amboinensis[7].

Występowanie i środowisko

Carcharhinus sorrah zamieszkuje tropikalne wody Oceanu Indyjskiego i południowo-zachodniego Oceanu Spokojnego[4]. Na zachodzie spotykany jest u wschodnich wybrzeży Afryki od północnych krańców Republiki Południowej Afryki na południu po Dżibuti na północy, w Morzu Czerwonym, Zatoce Adeńskiej, Zatoce Perskiej, Zatoce Omańskiej, w wodach wokół Madagaskaru, Wyspy Sokotra i Archipelagu Czagos, na Komorach, Seszelach, Maskarenach i Amirantach. Na północy zamieszkuje wybrzeża Iranu, Pakistanu, Indii (od Mumbaju po Kolkatę), Morze Arabskie, Zatokę Bengalską oraz wody wokół Lakszadiwów, Malediwów, Andamanów, Nikobarów oraz Sri Lanki[8][9]. Na wschodnich obszarach Oceanu Indyjskiego rozpowszechniony w Morzu Andamańskim, Morzu Południowochińskim, Morzu Wschodniochińskim, na południowych krańcach Morza Żółtego oraz indonezyjskich morzach Celebes, Banda, Arafura, Jawajskim, Flores, Timor, Seram i Sulu[10]. U wybrzeży Australii spotykany na całej północy, od Perth na zachodzie po Brisbane na wschodzie[11]. W wodach Oceanu Spokojnego zamieszkuje Wyspy Vanuatu, Wyspy Palau, Wyspy Salomona, Wyspy Fidżi, Wyspy Gilberta, Wyspy Lagunowe, Wyspy Cooka, Wyspy Marshalla, Mikronezję, wybrzeża Nowej Kaledonii oraz wody Morza Koralowego i Morza Filipińskiego[12]. Podobnie jak inne rekiny z rodzaju Carcharhinus preferuje płytkie przybrzeżne wody wzdłuż górnych półek szelfów kontynentalnych o piaszczystym dnie do głębokości 140 m[13] (zwykle 20-50 m[2]). Jest spotykany widywany w okolicach zewnętrznych krawędzi raf koralowych[13]. Najczęściej spotykany w toni wodnej lub przy powierzchni, rzadziej przy dnie[14]. Występuje maksymalnie do 50 km od brzegu, choć obserwowano już pojedyncze osobniki pływające na otwartych wodach ponad 1100 km od najbliższego lądu[15].

Cechy morfologiczne

Rekin ten posiada typowy dla rodzaju Carcharhinus wydłużony wrzecionowaty korpus z długim wąskim ostro zakończonym pyskiem. Na końcach małych podłużnych nozdrzy występują niewielkie trójkątne płaty skórne. Wąski otwór gębowy w kształcie litery V, wyposażony w kilkanaście rzędów ostrych zębów w obu szczękach. Górne zęby mają kształt zakrzywionych (w kierunku zewnętrznej krawędzi szczęk) trójkątów o ząbkowanych wewnętrznych krawędziach, dolne zaś są mniejsze i węższe, posiadają ostre równe krawędzie, wewnętrzną chropowatą powierzchnię i stosunkowo szeroką postawę[3]. W razie utraty zęba, na wolne miejsce przesuwa się kolejny z następnego rzędu[5]. Duże oczy wyposażone są w fałdy półksiężycowate spojówek (ochraniające migotkę). Nad nimi znajdują się małe owalne tryskawki. C. sorrah ma małe lekko szczeliny skrzelowe, o końcach zagiętych ku tyłowi[12][16].

Szeroka pierwsza płetwa grzbietowa jest stosunkowo niska, w kształcie lekko zagiętego ku tyłowi sierpa. Posiada długą wolną tylną końcówkę. Podstawa płetwy grzbietowej usadowiona za tylnymi krawędziami płetw piersiowych. Wyciągnięta mocno ku tyłowi druga płetwa grzbietowa ma romboidalny kształt i wąską podstawę. Umiejscowiona jest nieco za przednią krawędzią płetwy odbytowej. Pomiędzy płetwami grzbietowymi występuje międzygrzbietowy łuk. Równe płetwy piersiowe są krótkie, ale za to stosunkowo szerokie, w kształcie trójkątów o prostej dystalnej krawędzi. Płetwy brzuszne są mniejsze od płetwy odbytowej. U samca z części płetw brzusznych wykształcił się narząd kopulacyjny zwany pterygopodium. Płetwa odbytowa ma charakterystyczny kształt mocno zagiętego zaokrąglonego na końcu sierpa z długą ostrą wolną dalszą końcówką. Na końcu ogona ryba posiada dużą szeroką heterocerkiczną płetwę ogonową. Jej dolny łuk jest kilkukrotnie krótszy od górnego, na którego końcu mieści się szeroki wydłużony fałd skórny poprzedzony wąskim księżycowatym wcięciem[5]. Skórę pokrywają romboidalne połyskujące łuski plakoidalne zwane "skórnymi zębami"[4]. Grzbiet rekina cechuje się ciemnym ubarwieniem, niekiedy koloru grafitowego lub brunatnego. Spód, boki oraz płetwy (z wyjątkiem pierwszej płetwy grzbietowej) są jaśniejsze, barwy srebrnej lub białej. Na końcach drugiej płetwy grzbietowej, płetw piersiowych i dolnego łuku płetwy ogonowej widoczne są czarne plamy[16]. Samica jest zazwyczaj nieco większa od samca. Rekin ten osiąga zazwyczaj 150-160[2][12] cm (maksymalnie 170 cm[8]) długości, przy wadze 28-32 kg[17].

Ekologia i zachowanie

Jeden z składników diety C. sorrah - bonito (Katsuwonus pelamis)

Głównym pożywieniem tego rekina są małe ryby kostnoszkieletowe takie jak makrelowate (w tym Katsuwonus pelamis[18]), ostrobokowate, ptaszorowate, śledziowate i wiciakowate[19]. Żywi się również głowonogami, skorupiakami (krewetkami i krabami) oraz mniejszymi rybami kostnoszkieletowymi (w tym Dasyatis pastinaca, Dasyatis zugei i Gymnura micrura)[20]. Młode osobniki żywią się głównie krewetkami z rodzaju Squilla i kałamarnicami[8]. Pasożytami C. sorrah są tasiemce (Cathetocephalus australis[21], Callitetrarhynchus gracilis[22], Discocephalum pileatus[23], Mixonybelinia edwinlintoni[24] i Otobothrium carcharidis[22]), widłonogi (Kroyeria elongata, Kroyeria spatulata, Pandarus carcharini[25], Pandarus niger[26] i Perissopus dentatus[27]) oraz przywry z gatunku Staphylorchis cymatodes[28].

Cykl życiowy

Podobnie jak inne żarłaczowate, jest żyworodny. U wybrzeży północnej Australii samce osiągają dojrzałość płciową przy długości 90 cm, samice zaś przy po osiągnięciu 95 cm[29], w wodach Indonezji obie płcie osiągają wiek reprodukcyjny przy długości 110-115 cm[30]. U wybrzeży Indii kopulacja ma miejsce od maja do czerwca, w Zatoce Karpentaria od czerwca do lipca[31]. W tym okresie pobudzone samce uporczywie próbują doprowadzić do kopulacji, często w sposób agresywny, gryząc samicę w okolicy płetwy grzbietowej. Jest to typowe zachowanie dla żarłaczowatych. Kopulacja odbywa się za pomocą pterygopodium, narządu wykształconego z dystalnych fragmentów płetw brzusznych u samców. Ciąża trwa zazwyczaj 10 miesięcy[2][32]. Embriony w ciele matki zużywają zapasy żółtka z pęcherzyka żółtkowego, który później łączy się z ścianą macicy tworząc tzw. łożysko żółciowe, dzięki któremu dostarczane jest pożywianie z organizmu matki. W zależności od położenia geograficznego młode rodzą się od marca do kwietnia (na północy Oceanu Indyjskiego) lub od kwietnia do maja (u wybrzeży Australii i Indonezji)[30]. Samica wydaje na świat od 2 do 6[8] (8[2]) młodych, mierzących około 40-55 cm. Liczba młodych zależy od wielkości matki, czym większa samica tym większy miot. Przez pierwsze kilka lat młodociane osobniki pozostają w płytkich przybrzeżnych wodach, dużo bezpieczniejszych od otwartej toni głębszych wód. Dzięki temu chronione są lepiej przed atakami drapieżników. W pierwszym roku młode rosną około 20 cm, zwiększając swoją masę dwukrotnie[33]. Samice zachodzą w ciążę co rok lub dwa[5]. Rekin ten żyje zazwyczaj do 8 lat[17]

Relacje z ludźmi

Wielkość przybrzeżnych połowów tego gatunku różni się na poszczególnych obszarach. Poławiany jest za pomocą sieci skrzelowych i specjalnych lin z haczykami[2]. Jest to jeden z najliczniej poławianych gatunków rekinów w wodach północnej Australii, choć ilość wyławianych osobników maleje z roku na rok od lat 80. XX wieku[29]. Na Tajwanie C. sorrah stanowi 20% rekinich połowów[34]. W Zatoce Karpenteria oraz w wodach Indonezji od 1991 roku wzrosła ilość nielegalnych nieudokumentowanych połowów[35]. Pomimo dużego wpływu rybołówstwa, największym zagrożeniem dla C. sorrah jest zanieczyszczanie i degradacja naturalnych siedlisk, w szczególności płytkich przybrzeżnych obszarów na których dorastają młode osobniki. U wybrzeży Chin, duży wpływ ma śródlądowe zanieczyszczanie wód rzecznych zasilających Morze Wschodniochińskie i Południowochińskie (w szczególności Jangcy i Xi Jiang). Gatunek ten chroniony jest prawnie u wybrzeży Omanu (w tym w Zatoce Omańskiej) oraz w Zatoce Perskiej, z uwagi na niską liczebność miejscowych populacji[36]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) uznała, że jest to gatunek bliski zagrożenia (NT)[2].

  1. ↑ Carcharhinus sorrah, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g Carcharhinus sorrah, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. ↑ a b Müller, J. i Henle, F.G.J.: Systematische Beschreibung der Plagiostomen. Berlin: Veit, 1941, s. 211.
  4. ↑ a b c Garrick, J.A.f. (1982). Sharks of the genus Carcharhinus. NOAA Technical Report, NMFS Circ. 445-194.
  5. ↑ a b c d Compagno, L.J.V.: Sharks of the Order Carcharhiniformes. Princeton University Press, 1988, s. 319-320. ISBN 0-691-08453-X.
  6. ↑ Naylor, G.J.P.. The phylogenetic relationships among requiem and hammerhead sharks: inferring phylogeny when thousands of equally most parsimonious trees result. „Cladistics”. 8 (4), s. 295-318, 1992. DOI: 10.1111/j.1096-0031.1992.tb00073.x. 
  7. ↑ Tillett, B.J., Field, I.C., Bradshawd, C.J.A., Johnson, G., Buckworthf, R.C., Meekanb, M.G., Ovendenh, J.R.. Accuracy of species identification by fisheries observers in a north Australian shark fishery. „Fisheries Research”. 127, s. 109-115, 2012. Elsevier. DOI: 10.1016/j.fishres.2012.04.007. 
  8. ↑ a b c d Raje, S.G., Sivakami, S., Mohan G., Manoj Kumar, P.P., Raju, A. i Joshi, K.K.. An Atlas on the Elasmobranch fishery resources of India. „CMFRI”. 95 (Special Publication), s. 29-31, 2007. 
  9. ↑ Raje, S.G., Mathew, G., Joshi, K.K., Nair, R.J., Mohan Raj, G., Srinath, M., Gomathy, S., Rudramurthy, N.. Elasmobranch fisheries of India- An appraisal. „CMFRI”. 71 (Special Publication), s. 76, 2002. 
  10. ↑ White, W.T.. Catch composition and reproductive biology of whaler sharks (Carcharhiniformes: Carcharhinidae) caught by fisheries in Indonesia. „Journal of Fish Biology”. 71 (5), s. 1512-1540, 2007. DOI: 10.1111/j.1095-8649.2007.01623.x. 
  11. ↑ Salini, J.P., McAuley, R.B., Blaber, S.J.M., Buckworth, R.C., Chidlow, J.A., Gribble, N., Ovenden, J.R., Peverell, S.C., Pillans, R., Stevens, J.D., Stobutzki, I., Tarca, C. i Walker, T.: Northern Australian sharks and rays: the sustainability of target and bycatch species. Wyd. 2. FRDC Project, 2006, s. 183.
  12. ↑ a b c Carpenter, K.E. i Niem, V.H.: FAOspecies identification guide for fishery purposes.The living marine resources of the Western Central Pacific. Volume 2. Cephalopods, crustaceans, holothurians and sharks.. Wyd. 1. Rzym: Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), 1998, s. 687-1396.
  13. ↑ a b Knip, D.M., Heupel, M.R., Simpfendorfer, C.A.. Habitat use and spatial segregation of adult spottail sharks Carcharhinus sorrah in tropical nearshore waters. „Journal of Fish Biology”. 80 (4), s. 767-784, 2012. DOI: 10.1111/j.1095-8649.2012.03223.x. 
  14. ↑ Last, P.R. and Stevens, J.D.: Sharks and Rays of Australia. 2009, s. 269–270. ISBN 0-674-03411-2.
  15. ↑ Stevens, J.D., West, G.J., McLoughlin, K.J.. Movement, recapture patterns, and factors affecting the return rate of carcharhinid and other sharks tagged off northern Australia. „Marine and Freshwater Research”. 51, s. 127-141, 2000. 
  16. ↑ a b McAuley, R.B., Newbound, D.R., Ashworth, R.. Field identification guide to Western Australian Sharks and Shark-like Rays. „Fisheries Occasional Publications”. 1, s. 17, 2002. 
  17. ↑ a b Kailola, P.J., Williams, M.J., Stewart, P.C., Reichelt, R.E., McNee, A., Grieve, C.: Australian fisheries resources. Canberra, Australia: Bureau of Resource Sciences, 1993, s. 422.
  18. ↑ Stevens, J.D., McLoughlin, K.J. Distribution, size and sex composition, reproductive biology and diet of sharks from northern Australia. „Australian Journal of Marine and Freshwater Research”. 42, s. 151-199, 1991. 
  19. ↑ Brewer, D.T., Blaber, S.J.M., Salini, J.P., Farmer, M.J.. Feeding ecology of predatory fishes from Groote Eylandrt in the Gulf of Carpentaria, Australia, with special reference to predation on penaeid prawns. „Estuarine, Coastal and Shelf Science”. 40, s. 577-600, 1995. 
  20. ↑ Salini, J.P., Blaber, S.J., Brewer, D.T.. Diets of sharks from estuaries and adjacent waters of the north-eastern Gulf of Carpentaria, Australia. „Australian Journal of Marine and Freshwater Research”. 43 (1), s. 87-96, 1992. 
  21. ↑ Schmidt, G.D., Beveridge, I.. Cathetocephalus australis n. sp. (Cestoidea: Cathetocephalidae) from Australia, with a proposal for Cathetocephalidea. „Journal of Parasitology”. 76 (3), s. 337-339, 1990. 
  22. ↑ a b Haseli, M., Malek, M., Palm, H.W.. Trypanorhynch cestodes from the Persian Gulf. „Zootaxa”. 2492, s. 28-48, 2010. 
  23. ↑ Butler, S.A.. Taxonomy of some Tetraphyllidean Cestodes from Elasmobranch fishes. „Australian Journal of Zoology”. 35 (4), s. 343-371, 1987. 
  24. ↑ Palm, H.W.: The Trypanorhyncha Diesing, 1863. Bogor: 2004, s. 216-219. ISBN 979-9336-39-2.
  25. ↑ Dippenaar, S.M.. Reported siphonostomatoid copepods parasitic on marine fishes of southern Africa. „Crustaceana”. 77 (11), s. 1281-1328, 2004. 
  26. ↑ Cressey, R.F.. Caligoid copepods parasitic on sharks in the Indian Ocean. „Proceedings of the United States National Museum”. 121 (3572), s. 13-21, 1967. 
  27. ↑ Simpfendorfer, C.A.. Pandarid copepods parasitic on sharks from north Queensland waters. „Memoirs of the Queensland Museum”. 33 (1), s. 290, 1992. 
  28. ↑ Cutmore, S.C., Bennett, M.B., Cribb, T.H.. Staphylorchis cymatodes (Gorgoderidae: Anaporrhutinae) from carcharhiniform, orectolobiform and myliobatiform elasmobranchs of Australasia: Low host specificity, wide distribution and morphological plasticity. „Parasitology International”. 59 (4), s. 579-586, 2010. DOI: 10.1016/j.parint.2010.08.003. 
  29. ↑ a b Davenport, S., Stevens, J.D.. PAge and growth of two commercially important sharks (Carcharhinus tilstoni and C. sorrah) from Northern Australia. „Australian Journal Marine Freshwater Research”. 39, s. 417-433, 1988. 
  30. ↑ a b White, W.T.. Aspects of the biology of carcharhiniform sharks in Indonesian waters. „Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom”. 87, s. 1269-1276, 2007. 
  31. ↑ Stevens, J.D., Wiley, P.D.. Biology of two commercially important carcharhinid sharks from northern Australia. „Australian Journal of Marine and Freshwater Research”. 37, s. 671-688, 1986. 
  32. ↑ Jürgen Pollerspöck: Carcharhinus sorrah (MÜLLER & HENLE, 1839) Spottail shark. Bavarian State Collection of Zoology, Munich (shark-references.com), 2012. [dostęp 2012-11-29]. (ang.).
  33. ↑ Henderson, A.C., McIlwain, J.L., Al-Oufi, H.S., Al-Sheile, S.,Al-Abri, N.. Size distributions and sex ratios of sharks caught by Oman's artisanal fishery. „African Journal of Marine Science”. 31 (2), s. 233-239, 2009. 
  34. ↑ Stevens, J.D., Davenport, S.R.: Analysis of catch data from the Taiwanese gillnet fishery off northern Australia. Australian CSIRO Marine Laboratories, 1991.
  35. ↑ Vince, J.. Policy responses to IUU fishing in Northern Australian waters. „Ocean & Coastal Management”. 50, s. 683-698, 2007. 
  36. ↑ SEAFDEC: Report on the Study on Shark Production, Utilization and Management in the ASEAN Region 2003-2004. Bankok, Tajlandia: Southeast Asian Fisheries Development Center, 2006.
Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Carcharhinus_sorrah&oldid=33644838”