Meloe brevicollis
Meloe brevicollis | |||
Panzer, 1793 | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Gromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | |||
Podrodzaj |
Meloe (Eurymeloe) | ||
Gatunek |
Meloe brevicollis | ||
Synonimy | |||
|
Meloe brevicollis – gatunek chrząszcza z rodziny oleicowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Rosyjski Daleki Wschód i Półwysep Koreański.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1793 roku przez Georga W.F. Panzera. W 1911 roku Edmund Reitter włączył go do nowego podrodzaju Meloe (Eurymeloe)[1]. W 1970 roku John D. Pinto i Richard Brent Selander wyznaczyli omawiany gatunek typowym tego podrodzaju[2]. Selander w pracach z 1985 i 1991 roku na podstawie badań morfologii stadiów larwalnych proponował wyniesienie kilku podrodzajów Meloe, w tym Eurymeloe, do rangi odrębnych rodzajów[3][4]. Taka klasyfikacja jednak się nie przyjęła[5][6][7]. W 2021 roku Alberto Sánchez-Vialas i współpracownicy opublikowali wyniki molekularnej analizy filogenetycznej Meloini, na podstawie których znów zaproponowano wyniesienie licznych podrodzajów Meloe, w tym Eurymeloe, do rangi odrębnych rodzajów. W wynikach tych M. brevicollis zajęła pozycję siostrzaną dla M. ibericus[5].
W obrębie tego gatunku wyróżnia się cztery podgatunki[5]:
- Meloe brevicollis algiricus Escherich, 1890
- Meloe brevicollis brevicollis Brandt & Erichson, 1832
- Meloe brevicollis curticornis Martínez de la Escalera, 1914
- Meloe brevicollis mistaniensis Aksentjev, 1985
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 8 do 22 mm. Ubarwienie ma czarne z połyskiem niebieskim, granatowym lub fioletowym o zmiennej intensywności. Czułki mają wszystkie człony kulistawe, zwiększające stopniowo rozmiary ku ich wierzchołkom[8]. U samca czułki są nieco masywniejsze niż u samicy[9]. Głowa jest duża[8], wyraźnie szersza niż przedplecze[10], o nagiej i gęsto punktowanej powierzchni. Oczy złożone są stosunkowo małe i płaskie, a leżące za nimi skronie długie. Ciemię silnie uwypuklone. Przedplecze jest szersze niż dłuższe[8], w obrysie prostokątne[10] z szeroko zaokrąglonymi i nabrzmiałymi kątami tylnymi. Jego powierzchnia jest bezwłosa i ma słabsze lub silniejsze punkty, a czasem także słabe zmarszczki. Tylnym brzegiem przedplecza biegnie wąska listewka krawędziowa. Pokrywy są skrócone, drobno i płytko pomarszczone oraz delikatnie mikrorzeźbione, pozbawione guzków czy wyraźnych punktów. Odnóża ostatniej pary mają biodra tak szerokie jak długie, a golenie o ostrodze wierzchołkowej zewnętrznej dłuższej i grubszej od wewnętrznej. Odwłok jest duży, zwłaszcza u samic silnie rozdęty[8]. Tergity odwłoka są matowoczarne i gładkie, każdy ma w pośrodku szerokości, w pobliżu tylnej krawędzi owalne, koncentrycznie pomarszczone, niebieskawo połyskujące znamię[9][8].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla stanowiska suche i otwarte[10], zwłaszcza o piaszczystym podłożu[11]. Bytuje m.in. na skrajach lasów, wrzosowiskach, miedzach, pastwiskach i kamienistych ugorach[8]. Osobniki dorosłe spotyka się od kwietnia do czerwca[11][8]. Są fitofagami i żerują na soczystych, zielonych częściach roślin[10]. Jaja składają do gleby[8]. Wylęgają się z nich larwy pierwszego stadium zwane trójpazurkowcami, które wchodzą na kwiaty i tam przyczepiają się do dzikich pszczół. Larwa w czasie przebywania na pszczole żeruje na jej hemolimfie jako pasożyt zewnętrzny, a następnie zostaje pasożytem gniazdowym, najpierw zjadając jajo gospodarza, a potem liniejąc do formy pędrakowatej, żerującej na pyłku i nektarze zgromadzonym przez pszczołę[10][8].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek palearktyczny, o rozmieszczeniu eurosyberyjskim[8]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii (z południowej Anglii[11]), Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji[6][12]. Północna granica jego zasięgu na tym kontynencie biegnie przez Fennoskandię i Karelię[11].
W Azji stwierdzono jego występowanie w Gruzji, Azerbejdżanie, Armenii, Turcji, Jordanii, na Syberii Zachodniej i Wschodniej, w Kazachstanie, Turkmenistanie, Uzbekistanie, Tadżykistanie, Kirgistanie, Iranie, Afganistanie, Mongolii, Chinach, Rosyjskim Dalekim Wschodzie i Korei Północnej[12].
W Polsce gatunek ten podawany jest ze stanowisk rozproszonych w prawie całym kraju, od nizin po przedgórza, jednak spotykany jest rzadko i pojedynczo[11][10], a jego obserwacje współczesne są nieliczne[7]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek krytycznie zagrożony wymarciem (CR)[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Edmund Reitter: Fauna Germanica. Die Käfer des Deutschen Reiches. Nach der analytischen Methode bearbeitet. III Band. Stuttgart: Lutz, 1911, s. 389.
- ↑ J.D. Pinto, R.B. Selander. The bionomics of blister beetles of the genus Meloe and a classification of the New World species III. „Biological Monographies”. 42, s. 109, 1970.
- ↑ Richard B. Selander. Spastomeloe, a New Genus of Meloini from Peru (Coleoptera: Meloidae). „Journal of the Kansas Entomological Society”. 58 (4), s. 668-685, 1985. Kansas (Central States) Entomological Society.
- ↑ Richard B. Selander. On the Nomenclature and Classification of the Meloidae (Coleoptera). „Insecta Mundi”. 55 (2), 1991. Center for Systematic Entomology, Gainesville.
- ↑ a b c Alberto Sánchez-Vialas, Ernesto Recuero, Yolanda Jiménez-Ruiz, José L. Ruiz, Neus Marí-Mena, Mario García-París. Phylogeny of Meloini blister beetles (Coleoptera, Meloidae) and patterns of island colonization in the Western Palaearctic. „Zoologica Scripta”, s. 1-18, 2021. Royal Swedish Academy of Sciences. DOI: 10.1111/zsc.12474.
- ↑ a b Meloe (Eurymeloe) brevicollis Panzer, 1793. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-08-31].
- ↑ a b Meloe (Eurymeloe) brevicollis brevicollis Panzer, 1793. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2022-08-31].
- ↑ a b c d e f g h i j Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 84 Majkowate – Meloidae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1987.
- ↑ a b Meloe (Eurymeloe) brevicollis Panzer, 1793. [w:] Przyroda Świętokrzyska [on-line]. [dostęp 2022-08-31].
- ↑ a b c d e f Meloe brevicollis. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-08-31].
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 14. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3.. Warszawa: 1987.
- ↑ a b Hassan Ghahari, María Paula Campos-Soldini. An annotated catalogue of blister-beetles (Coleoptera: Tenebrionoidea: Meloidae) of Iran. „Entomofauna”. 40/1 (5), s. 59-138, 2019.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.