Stanisław Okoniewski (duchowny)

Stanisław Wojciech Okoniewski

Data i miejsce urodzenia	21 kwietnia 1870 Popowo (powiat wągrowiecki)
Data i miejsce śmierci	1 maja 1944 Lizbona
biskup diecezjalny chełmiński
Okres sprawowania	1926 – 1944
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	23 czerwca 1895
Nominacja biskupia	16 marca 1926
Sakra biskupia	25 kwietnia 1926
Odznaczenia

{{Duchowny infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki = | faksymile = | imię i nazwisko org = | opis grafiki = | miejsce pochówku = | kraj działania = | opis faksymile = Nieznane pola: "imię przybrane oryginalne", "imię i nazwisko oryginalne" oraz "państwo".

Stanisław Wojciech Okoniewski (ur. 21 kwietnia 1870 w Popowie w powiecie wągrowieckim, zm. 1 maja 1944 w Lizbonie), duchowny katolicki, biskup chełmiński.

Życiorys

Najstarszy syn nauczyciela Jana i Stanisławy z Likowskich (siostry arcybiskupa Edwarda Likowskiego). 1882-1884 uczył się w progimnazjum w Trzemesznie, później w Gimnazjum im. Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie organizował konspiracyjne kółka Towarzystwa Tomasza Zana. Od 1891 studiował teologię w seminariach duchownych w Poznaniu i Gnieźnie. 23 czerwca 1895 przyjął w Poznaniu święcenia kapłańskie, pracował następnie jako duszpasterz w Bezdrowie. Był proboszczem w Bninie i Kościelcu, redagował „Przegląd Kościelny”. Przez 3 semestry słuchał wykładów filozofii i ekonomii w Królewskiej Akademii w Poznaniu. Od 20 lipca 1905 wiceprezes nowo założonego „Towarzystwa Kultury i Literatów Polskich na Rzeszę Niemiecką Celem Wzajemnej Pomocy” w Poznaniu, w 1906 wystąpił w obronie nauczania języka polskiego w nauczaniu religii podczas strajków szkolnych, za co 6 marca 1907 został skazany na 6 tygodni więzienia we Wronkach. Wziął udział w kongresach eucharystycznych w Kolonii (1909) i Wiedniu (1913) i w pielgrzymkach do Rzymu (1908 i 1913), gdzie uzyskał godność szambelana papieskiego. W czasopismach teologicznych opublikował kilkanaście artykułów i recenzji oraz oddzielne tłumaczenie encykliki Piusa X „O zasadach modernistów” (1908) i biografię ks. Augustyna Jaskulskiego i jego prace „O wychowaniu” (1909) i „Materiały do odczytów w Towarzystwach Robotników” (1909). W 1912, w 300 rocznicę śmierci ks. Piotra Skargi wydał w Poznaniu dzieło pt. „Pismo święte w dziełach X Piotra Skargi”. Napisał też kilka artykułów na temat działalności ks. Skargi. Członek Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i współzałożyciel (1916) jego Wydziału Teologicznego.

14 grudnia 1924 został mianowany biskupem tytularnym Podalia i koadiutorem (następcą) biskupa chełmińskiego Augustyna Rosentretera. W 1926 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Sakrę biskupią otrzymał 25 kwietnia 1926, przejął zwierzchnictwo nad diecezją (ze stolicą w Pelplinie) po śmierci Rosentretera 4 października 1926. Był pierwszym polskim biskupem chełmińskim od czasu zaborów (biskup Rosentreter był pochodzenia niemieckiego). Zaangażował się w odnowienie życia religijnego, przeprowadził w 1928 synod diecezjalny, zreorganizował urzędy kościelne a także założył Muzeum Diecezjalne w Pelplinie. Wspierał działalność charytatywną i duszpasterstwo ludzi morza (w 1930 poświęcił „Dar Pomorza”). W związku z uczestnictwem w wielu uroczystościach poświęcenia okrętów i statków polskich lubił nazywać się „biskupem morskim”. Propagował w diecezji kult eucharystyczny i Najświętszego Serca Jezusowego.

Po wybuchu wojny wyjechał do Rumunii, następnie do Włoch, Francji i Portugalii. Zmarł w Lizbonie w 17 rocznicę ingresu na tron biskupi – 1 maja 1944. Pochowany w grobowcu rodziny da Silva Belo na cmentarzu Prazeres, a stamtąd jego prochy zostały przewiezione do Polski i uroczyście pochowane w podziemiach katedry w Pelplinie 6 listopada 1972. Zwierzchnictwo nad diecezją – po wyjeździe Okoniewskiego – od września do grudnia 1939 sprawował biskup Konstantyn Dominik, a następnie przejął jako administrator apostolski w grudniu 1939 niemiecki biskup gdański Karol Maria Splett. Od roku 1945 diecezją administrował biskup Andrzej Wronka.

Komandor Orderu Krzyża Południa III klasy (Brazylia) od 1934. „Za wybitne zasługi na polu pracy społecznej” został 27 czerwca 1936 roku odznaczony przez Prezydenta Ignacego Mościckiego Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski. Wcześniej, w 1928, otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą tego orderu i w 1934 Krzyż Niepodległości. 13 grudnia 1938 w Pelplinie został odznaczony „Białym Krukiem” i Wielką Wstęgą Inkunabułu in Folio z cymeliami za zasługi na polu bibliofilskim, bibliotekarskim i naukowym.

Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny t. XXIII, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978.
• Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965 – 1999, ISBN 83-211-1311-7, Warszawa 2000;
• Kazimierz Małkowski, Bedeker Gdyński, ISBN 83-86181-18-4, Gdańsk 1995.