Ferrara

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ferrara
gmina
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Włochy

Region

 Emilia-Romania

Prowincja

Ferrara

Kod ISTAT

038008

Powierzchnia

404 km²

Populacja (01.06.2023)
• liczba ludności


129 126[1][a]

• gęstość

320 os./km²

Numer kierunkowy

0532

Kod pocztowy

44100

Położenie na mapie Emilii-Romanii
Mapa konturowa Emilii-Romanii, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ferrara”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, u góry znajduje się punkt z opisem „Ferrara”
Ziemia44°50′N 11°37′E/44,833333 11,616667
Strona internetowa
Ferrara, miasto renesansu i jego delta Po[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo

 Włochy

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, III, IV, V, VI

Numer ref.

733

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1995
na 19. sesji

Dokonane zmiany

1999

Późnoromańska katedra pod wezwaniem świętego Jerzego

Ferrara – miasto w północnych Włoszech, w regionie Emilia-Romania, w prowincji Ferrara, ok. 50 km na NNE od Bolonii, nad rzeką Pad, która płynie 5 km na północ od centrum. Według danych na rok 2023 gminę zamieszkiwało 129 126[1] osób (320 os./km²).

Przemysł spożywczy, chemiczny, maszynowy, metalowy, włókienniczy, ośrodek handlu rolnego, węzeł kolejowy (stacja Ferrara) i drogowy, ośrodek uniwersytecki. Liczne zabytki i muzea. Wśród nich ogromny zamek d’Estów i monumentalna katedra gotycka, typowa dla miast Emilii-Romanii (Parmy, Modeny czy Fidenzy)

Historia[edytuj | edytuj kod]

Podobno założona jako rzymska kolonia Forum Alieni. Ślady osadnictwa znaleziono wokół katedry[2] oraz w pobliżu tzw. castrum bizantino. Pierwsze źródła pisane odnotowują Ferrarę w 754 roku jako miasto wchodzące wcześniej w skład egzarchatu Rawenny. W 984 weszła w skład księstwa Modeny (lenna cesarza Ottona I). Pierwszym władcą był Tedald z Kanossy, kuzyn Ottona I. Potem weszła w skład posiadłości papieskich, uzyskała niezależność w 1101 jako komuna miejska, należąca jako wolne miasto do Ligi Lombardzkiej. Od 1240 we władaniu rodu d’Este jako księstwo, za panowania tego rodu miasto przeżywało rozkwit. W 1385 rozpoczęła się budowa zamku św. Michała, a w 1391 został założony uniwersytet. Na dwór d’Este przybywało wielu artystów, malarzy poetów i muzyków, wśród nich Petrarka, Ludovico Ariosto czy Torquato Tasso. Ferrara jest miejscem narodzin renesansowego kaznodziei Girolama Savonaroli w 1452.
O potędze rodu d’Este świadczy to, iż udało się zawrzeć w 1501 roku małżeństwo między Alfonsem d’Este, a córką papieża Aleksandra VILukrecją Borgia. W późniejszych okresach dochodziło do mariaży pomiędzy potomkami d’Este a dziećmi ważnych monarchów europejskich, np. córka króla Francji Ludwika XII – Renée Francuska poślubiła Alfonsa II d’Este.

Do 1597 Ferrara była lennem, a od 1598 prowincją Państwa Kościelnego[3], w okresie 1794–1814 pod okupacją francuską, 1832–1859 pod kontrolą (okupacją) austriacką, przeszła pod zarząd Królestwa Sardynii, a w 1861 włączona do Królestwa Włoch.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Starówka w Ferrarze otoczona jest fortyfikacjami bastionowymi z XV-XVI w. o długości 9 km. Są to, obok Lukki, najlepiej zachowane umocnienia renesansowe we Włoszech.

Do najbardziej znanych budowli należy zamek d’Este (Castello Estense) usytuowany w centrum miasta. Jest to ceglany budynek z masywnymi bastionami, otoczony fosą. Jego budowę rozpoczęto w 1385. Został przebudowany po pożarze w 1554, a jego wnętrza jeszcze wielokrotnie przekształcane.

Katedra konsekrowana w 1135 w stylu romańskim i dokończona w XIII w., z renesansową kampanilą z lat 1451–1493 i barokowym wystrojem wnętrza.

Ratusz przebudowany w XVIII w., wcześniej rezydencja rodu d’Este.

Średniowieczny uniwersytet z wydziałami prawa, architektury, medycyny, farmacji i nauk przyrodniczych, z ogrodem botanicznym.

Renesansowe pałace, m.in.: Palazzo dei Diamanti, Casa Romei, Palazzo Schifanoia.

Klasztor dominikanów z grobowcami członków rodu d’Este: Alfonsa I, Alfonsa II, Ercole I, Ercole II, Lukrecji Borgia, Eleonory Aragońskiej i in.

Synagoga pierwotnie z 1421, odnowiona i przebudowana w 1820 oraz Muzeum Żydowskie w obrębie dawnego getta z lat 1627–1859.

Opera (Teatro Comunale) z lat 1786–1797.

Klasztor kartuzów z cmentarzem z XIX w.

Kościoły: NMP, św. Benedykta, św. Karola, św. Krzysztofa, św. Dominika, św. Franciszka, św. Jerzego, św. Pawła, św. Romana.

Dom poety Ludovico Ariosto, w którym tenże zmarł w 1532.

Pałac Ludovico il Moro.

Inne informacje[edytuj | edytuj kod]

31 maja 1503 roku Mikołaj Kopernik uzyskał na uniwersytecie w Ferrarze tytuł doktora prawa kanonicznego[4]. 25 grudnia 1815 roku urodził się tutaj Temistocle Solera, kompozytor i librecista znany przede wszystkim ze współpracy z Giuseppe Verdim. Ferrara jest także rodzinnym miastem wybitnego włoskiego reżysera Michelangelo Antonioniego, gdzie urodził się 29 września 1912 roku. Miasto to często pojawia się w jego filmach. Dwie damy, siostry z Ferrary, Dorabella i Fiordiligi pojawiają się również w operze Wolfganga Amadeusa MozartaCosì fan tutte (KV 588).

W mieście znajdują się stacje kolejowe Ferrara oraz Pontelagoscuro.

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. W celu wyszukania liczby mieszkańców należy na stronie źródła [1] wybrać Ripartizione: Nord-est, Regione: Emilia-Romagna, Provincia: Ferrara, Comune: Ferrara i kliknąć Cerca.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Bilancio demografico mensile, demo.istat.it [dostęp 2023-08-06].
  2. Ferrara / Ferraria (new name, see moved from Voghenza) - Italy in 624 (Chronology of Catholic dioceses: Italy).
  3. Jarosław Swajdo, Ferrara Delikatna i subtelna, piękna i racjonalna, [w:] Otwarty Przewodnik Krajoznawczy [online] [dostęp 2021-08-19].
  4. Karol Górski, Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne i samotność, Toruń: Wydawnictwo UMK, 2012, s. 118, ISBN 978-83-231-2777-2.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]