Kamienica przy ulicy 3 Maja 36 w Katowicach
 Kamienica od strony ulicy 3 Maja (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. 3 Maja 36, |
| Typ budynku |
kamienica mieszkalno-handlowo-biurowa |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
5+1 |
| Powierzchnia użytkowa |
1 958,46 m² |
| Ukończenie budowy |
1900 |
| Właściciel |
miasto Katowice |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′34,3″N 19°01′00,3″E/50,259528 19,016750
| |
Kamienica przy ulicy 3 Maja 36 w Katowicach – kamienica handlowo-biurowa Katowicach, znajdująca się przy ulicy 3 Maja 36 w dzielnicy Śródmieście; wybudowana w 1900 roku w stylu eklektycznym.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kamienica została wzniesiona w 1900 roku[1]. Jeszcze w okresie przedwojennym w kamienicy działał pośrednik w obrocie nieruchomościami Siegmunt Kornblum[2].
W 1924 roku przy ulicy 3 Maja 36 swoją placówkę miało m.in. Towarzystwo Ubezpieczeniowe „Vesta” i sklep z artykułami papierowymi „Pap”[3]. W 1935 roku właścicielem kamienicy był Bank Wzajemnych Ubezpieczeń „Vesta”. Budynek wówczas zamieszkiwali ludzie różnej profesji, a także miało tu swoją siedzibę kilka przedsiębiorstw, w tym centrala papieru „Pap” oraz fabryka kaw i herbaty[4]. W latach 1935–1938 w działającym już wówczas w kamienicy zakładzie „Foto-Korekt” pracował Wilhelm Brasse. Zakład ten wyspecjalizował się w zdjęciach portretowych[5].
Po II wojnie światowej w oficynie kamienicy funkcjonowało wydawnictwo „Śląsk”[6]. W latach 70. XX wieku siedzibę miała tutaj Redakcja Wojewódzka w Katowicach Wydawnictw Artystyczno Graficznych „Prasa-Książka-Ruch”[7]
W latach 2006–2007 przeprowadzono remont elewacji kamienicy, a prace te sfinansowano z budżetu miasta Katowice[8]. W 2011 roku z uwagi na budowę w sąsiedztwie Galerii Katowickiej i nowego dworca kolejowego stacji Katowice pogorszył się stan techniczny budynku. Ściany mieszkań uległy popękaniu, a także zostały przekrzywione i w związku z tym budynek został zabezpieczony ankrami[9]. Ostatecznie podjęto decyzję o wyprowadzce wszystkich mieszkańców niszczejącej części kamienicy, a budynek został przeznaczony do kapitalnego remontu[10].
W podobnej sytuacji znalazło się pod koniec grudnia tego samego roku katowickie stowarzyszenie „Szansa Dla Każdego”, które wyremontowało swoją siedzibę znajdującą się przy ulicy 3 Maja 36, lecz z uwagi na szkody budowlane pracownicy powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego stwierdzili, iż przebywanie w tym miejscu może stanowić zagrożenie i świetlica została zamknięta[11]. Generalny wykonawca Galerii Katowickiej – firma Strabag – zadeklarował remont oficyny, w którym znajdowała się placówka stowarzyszenia, a do czasu zakończenia remontu stowarzyszenie działało w pawilonie obok oficyny[12].
Pod koniec października 2017 roku zakończył się remont oficyny kamienicy. W ramach tych prac budynek został spięty specjalnymi prętami i klamrami, wyremontowano cztery lokale mieszkalne (w największym z nich zachowały się zdobienia sufitu i oryginalne drewniane drzwi) i świetlicę środowiskową oraz odnowiono drewniane schody na klatce schodowej. Prace te kosztowały około 1,5 mln złotych, z czego 10% kosztów to zakup zewnętrznej, panoramicznej windy[10].
W połowie 2020 roku, w ramach prowadzonej przez Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach akcji „Łapiemy deszczówkę”, przy ulicy 3 Maja 36 postawiono zbiorniki na wodę deszczową[13], a w związku ze wspólną akcją KZGM-u oraz Zakładu Zieleni Miejskiej w Katowicach w czerwcu 2023 roku podwórko kamienicy zostało ozdobione donicami wypełnionymi odmianą petunii kaskadowych[14].
W 2018 roku na parterze kamienicy mieściły się lokale usługowe, a powyżej prywatnie mieszkania[6]. Pod koniec lipca 2023 roku w systemie REGON zarejestrowanych było 22 podmiotów gospodarczych z siedzibą przy ulicy 3 Maja 36, w tym m.in.: Oddział Okręgowy Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Katowicach, Stowarzyszenie „Bez Granic”, Stowarzyszenie „Szansa Dla Każdego”, wojewódzkie biuro poselsko-senatorskie Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości w Katowicach, placówka opiekuńczo-wychowawcza DOM nr 8, gabinet psychologiczny, zakład fryzjerski[15] czy studio fotografii[16].
Kamienica według stanu z września 2016 roku jest własnością miasta Katowice, a zarządza nią Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach[17].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Kamienica handlowo-biurowa położona jest przy ulicy 3 Maja 36 w Katowicach, na obszarze dzielnicy Śródmieście[1], w pierzei zwartej zabudowy ulicy[18]. Jest to budynek murowany z cegły, wzniesiony na planie zbliżonym do litery „U”[19], zwieńczony dachem mansardowym, z trzema facjatami na osiach bocznych i w osi środkowej[18]. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 1 958,46 m², a powierzchnia zabudowy 584 m². Liczy 5 kondygnacji nadziemnych i 1 podziemną[1].
Kamienica reprezentuje styl eklektyczny[19] (bądź historyzm[18]) i posiada bogate zdobienia architektoniczne w postaci stiukowych półkolumn, pilastrów, naczółków i dekoracji roślinnych, a w wejściu do sieni wbudowany jest tynkowy, oryginalny portal[18]. Fasada na wtórnie przebudowanym parterze jest pięcioosiowa, a na wyższych kondygnacjach dwunastoosiowa i symetryczna. Jest ona oblicowana cegłą. Na osiach bocznych została ona nieznacznie zryzalitowana. Ryzality te zostały ujęte w tynkowane lizeny, które na drugiej i trzeciej kondygnacji są boniowane, a na czwartej kondygnacji i nad wykuszem są gładkie i zdobione dekoracją roślinną. Sam zaś wykusz znajduje się w środkowej osi i sięga od drugiej do trzeciej kondygnacji[18].
Okna kamienicy są prostokątne, a na czwartej kondygnacji zostały zakończone półkoliście[18]. Okna na dwuosiowych ryzalitach nakryte są wspólnymi naczółkami – na drugiej kondygnacji łukowymi wypełnionymi dekoracjami roślinnymi, a na trzeciej trójkątnymi z wyobrażeniem głowy ludzkiej. Są one wsparte na pilastrach. Okna drugiej kondygnacji poza ryzalitami i wykuszem wieńczą gzymsy i łukowe naczółki utworzone z dekoracyjnie ułożonych cegieł i wypełnione są dekoracjami sztukatorskimi, a na trzeciej kondygnacji znajdują się podobne naczółki, ale są pozbawione dekoracji[19].
Brama przejazdowa zakończona jest sklepieniem krzyżowym na gurtach, wspartym na pilastrach, a po obydwu stronach sieni przejazdowej znajdują się dwie analogiczne klatki schodowe. Schody są drewniane, dwubiegowe, z tralkową drewnianą balustradą, a podesty schodów są kamienne[18].
Kamienica wpisana jest do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ Jerzy Abramski, Ulice Katowic, Zawiercie: Graf-Mar, 2000, s. 31, ISBN 83-913341-0-4 (pol.).
- ↑ „Przemysł i Handel Górnośląski”, V (6 (16/1924)), Katowice, wrzesień 1924, s. 26 [dostęp 2023-07-28] (pol.).
- ↑ Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik, s. 82 (pol.).
- ↑ Anna Dobrowolska, Byłem fotografem w Auschwitz: prawdziwa historia Wilhelma Brassego, Wydanie I, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2022, s. 20-25, ISBN 978-83-240-6413-7.
- ↑ a b Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, s. 41, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
- ↑ Wydawnictwo Artystyczno Graficzne Prasa-Książka-Ruch Redakcja Wojewódzka w Katowicach. www.firma.egospodarka.pl. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ PROGRAM GOSPODAROWANIA MIESZKANIOWYM ZASOBEM MIASTA KATOWICE NA LATA 2007 - 2011 [online], Załącznik do uchwały nr XII/208/07 Rady Miasta Katowice z dnia 25.06.2007r., bip.katowice.eu, 2007, s. 8 [dostęp 2023-07-28] (pol.).
- ↑ Kamienice walą się przez budowę dworca. www.fakt.pl, 2011-09-19. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ a b Grzegorz Żądło: Kolejna miejska kamienica z panoramiczną windą zewnętrzną. katowice24.info, 2017-10-25. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ Opuszczona świetlica w popękanej kamienicy. katowice.wyborcza.pl, 2011-12-19. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ Justyna Przybytek: Katowice: Żuraw blokuje sygnał TV, a ściany pękają - to życie przy pl. Szewczyka. katowice.naszemiasto.pl, 2011-09-08. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ Katowice zamontowały przydomowe zbiorniki na deszczówkę. www.sadyogrody.pl, 2020-06-01. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ Supertunie opanują Katowice. Ozdobionych zostanie ponad 20 podwórek. www.wkatowicach.eu, 2023-06-17. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ Foto Korekt: Kontakt. www.foto-korekt.pl. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach: Wykaz budynków – powierzchnia dachu. Stan na 19.09.2016 r.. kzgm.katowice.pl, 2016-09-19. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g J. Laskownicka, Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych. Katowice, ul. 3 Maja 36, Opublikowano w: Miejski System Zarządzania – Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki, Kraków: Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. z o.o. Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 1993, s. 1 (pol.).
- ↑ a b c Barbara Klajmon, Katowicka kamienica mieszczańska. 1840–1918. Śródmieście, wyd. 1., Katowice: Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, 1997, s. 114, ISBN 83-85871-09-8 (pol.).
