Konstal 105Na
 |
Ten artykuł od 2016-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| ||
 Skład wagonów 105Na w Zabrzu | ||
| Dane ogólne | ||
| Producent | Konstal | |
| Lata produkcji | 1979–1992 | |
| Miejsce produkcji |  Polska
| |
| Dane techniczne | ||
| Liczba członów | 1 | |
| Długość | 13500 mm | |
| Szerokość | 2400 mm | |
| Wysokość | 3060 mm | |
| Masa | 17000 kg | |
| Rozstaw wózków | 1435 mm | |
| Rozstaw osi w wózkach | 1900 mm | |
| Liczba i moc silników | 4 × 41,5 kW | |
| Prędkość maksymalna | 72 km/h | |
| Wnętrze | ||
| Liczba miejsc siedzących | 20 | |
| Liczba miejsc ogółem | 125 | |
| Wysokość podłogi | 890 mm | |
Portal  Transport szynowy
| ||
.jpg)
.jpg)
Konstal 105Na – tramwaj wytwarzany w latach 1979–1992 przez zakłady Konstal w Chorzowie. Obecnie[kiedy?] jest to najliczniej eksploatowany tramwaj w Polsce. Pierwsze egzemplarze wąskotorowe oznaczono typem 105NaW, a następne 805Na.
Spis treści
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
105Na to jednoczłonowy, jednokierunkowy wagon silnikowy, wyposażony w czworo drzwi.
Stanowi on rozwinięcie konstrukcyjne tramwaju 105N w stosunku do którego zmieniono lokalizację elementów wyposażenia elektrycznego, które przeniesiono spod schodów do szafki na tylnej ścianie kabiny motorniczego, wprowadzono wydzieloną kabinę motorniczego oraz usunięto niewielkie szybki pod szybą czołową i bocznymi szybami przednimi[a]. Z punktu widzenia eksploatacji, najważniejszą wprowadzoną zmianą było wprowadzenie przełączania silników. Podczas rozruchu 4 silniki były połączone szeregowo, podczas pracy normalnej w szereg połączone były 2 silniki (co zmniejszyło zużycie energii elektrycznej o około 12%) oraz nowy typ wózków jezdnych. Zmieniono także łącza międzywagonowe i umożliwiono jazdę ukrotnioną nawet trzech wagonów. Wagony 105Na w KZK GOP są modernizowane przez Zakład Usług Remontowych w Chorzowie.
W trakcie eksploatacji wozy 105Na poddawane były rozmaitym modyfikacjom i modernizacjom (m.in. modyfikacje układu elektrycznego, nowe czoła z tworzywa, zmiana mechanizmu otwierania drzwi, a nawet przebudowa na tramwaj dwukierunkowy jak w poznańskim 105NaDK). Przeprowadzano także modernizacje wagonów 105N do typu 105Na.
Instalacja elektryczna[edytuj | edytuj kod]
Napięcie stałe z sieci trakcyjnej 600 V zasila silniki trakcyjne pojazdu, jest też przetwarzane w przetwornicy napięcia na napięcie stałe 40 V zasilając akumulatory i większość urządzeń elektrycznych wyposażenia, takich jak: tablice kierunkowe, hamulce szczękowe i szynowe, maszyny drzwiowe. W początkowych modelach stosowano przetwornicę elektromechaniczną składającą się z silnika prądu stałego i prądnicy prądu stałego sprzężonych wałem. W nowszych konstrukcjach (wersje: 105Ng, 105N1k, 105N2k, 105Nz i 105Mz) stosowano elektroniczną przetwornicę napięcia zwaną przetwornicą statyczną. Podczas remontów i modernizacji starszych modeli wymieniano przetwornicę wirową na statyczną[1].
Do zasilania niektórych urządzeń, takich jak lampki sygnalizacyjne, oświetlenie zewnętrzne, oświetlenie drzwiowe, kasowniki, sterowniki kasowników, sterowniki informacji trasowej, dzwonki itd., stosuje się napięcie 24 V uzyskiwane z przekształtnika tranzystorowego przekształcającego napięcie 40 V na 24 V[1].
Wersje[edytuj | edytuj kod]
Wersja normalnotorowa 105Na wyprodukowana została w liczbie 1443 sztuk, zaś wąskotorowa 805Na w liczbie 691 egzemplarzy. Tramwaje 105Na i 805Na były bazą dla produkcji szeregu odmian:
| Nazwa tramwaju | Modernizacja |
|---|---|
| 105NT | model z rozruchem tyrystorowym |
| 105Nb | nowe drzwi i wózki |
| 805Nb | wąskotorowa wersja 105Nb, powstała z przebudowy ex-warszawskich 105Nb |
| 805NS | wąskotorowa wersja stycznikowa |
| 105Ne | pudło z grubszej blachy, nowy pulpit i szafa bezpiecznikowa |
| 105Nb/e | wagony 105Nb odesłane przez Tramwaje Warszawskie do producenta w celu zabudowy elektryki ze 105Ne; wagony opuściły Chorzów jako fabrycznie nowe |
| 105Ng | troje drzwi, przetwornica statyczna, pantograf połówkowy |
| 105Np | wersja 105Ne z przetwornicą statyczną |
| 105Nf | nowe hamulce szczękowe i pulpit motorniczego, pantograf połówkowy OTK-2 |
| 105N1k | troje drzwi, rozruch tyrystorowy, przetwornica statyczna |
| 105N2k | jak 105N1k, ale inny producent elektroniki |
| 105N3k | jak wyżej, nowa elektronika, system wizualnej i dźwiękowej informacji pasażerskiej BUSE, w inwentarzu
TW występuje jako 105N2k |
| 105Nm | wersja 105Nf z przetwornicą statyczną |
| 105Nz | tyrystorowy rozruch impulsowy, silniki asynchroniczne |
| 105N2k/2000 | nowe czoło i tył wozu z tworzywa, zakryte wózki, nowy pulpit motorniczego (eksploatowane w Warszawie i Szczecinie) |
Eksploatacja[edytuj | edytuj kod]
Tramwaje były eksploatowane w ruchu liniowym przez wszystkie polskie miasta z komunikacją tramwajową z wyjątkiem Olsztyna i w wielu miastach stanowią najliczniejszą grupę taboru. Pierwszym miastem, które wycofały wagony z ruchu liniowego był Gorzów Wielkopolski. Najczęściej wagony łączone są w składy podwójne. W Bydgoszczy, Łodzi, Pabianicach, Częstochowie (od 01.04.2011 do 30.04.2016), Elblągu, Metropolii Górnośląskiej, Gdańsku (od 29.01.2010), Grudziądzu, Szczecinie, Toruniu i Warszawie spotkamy także składy jednowagonowe. Ze względu na brak możliwości hamowania pojedynczym wagonem w przypadku usterki w Krakowie nie spotyka się już pojedynczych wagonów zwanych „solówkami”, ponieważ stwarzały one zagrożenie. Składy potrójne 105Na kursują jedynie w Gdańsku na jednej brygadzie szczytowej linii 8 (od 24 maja 2017 r.). W Warszawie kursowały one na niektórych kursach linii 31. Ich eksploatację zakończono 19 sierpnia 2016 r. W Krakowie ich eksploatację zakończono tydzień później - 26 sierpnia. W okresie święta Wszystkich Świętych trójskłady są nadal spotykane: tworzy się je w Szczecinie, Krakowie i Łodzi. 1 stycznia 1992 w Poznaniu, a 22 lutego 2010 r. w Gdańsku została zakończona eksploatacja zestawów potrójnych[2] (lecz 24 maja 2017 r. w Gdańsku ponownie wprowadzono do ruchu taki skład). Zakazano ich tworzenia także w Szczecinie od czasu katastrofy tramwajowej w 1967 roku. W czasie remontu torowiska we Wrocławiu jeździły wahadłowe składy 105Na (wagony były złączone tyłami). Analogiczne rozwiązanie zastosowano w Łodzi podczas remontu Trasy WZ. Podejmowano także próby uruchomienia na czas remontu jednego z wiaduktów takich składów w Warszawie. Z powodu małego zainteresowania przyszłą linią nie wprowadzono ich do ruchu liniowego. Od 2 stycznia 2014 roku wagony serii 105N nie były ustalane w planowym ruchu w Gorzowie Wielkopolskim, ostatecznie wagony skreślono ze stanu w 2017 roku i skasowano na przełomie 2017 i 2018 roku, pozostawiając jeden wagon z przeznaczeniem na historyczny, jeden skład dwuwagonowy jako szkoleniowy oraz jeden wagon imprezowy. 24 maja 2017 w Gdańsku ponownie spięto skład trójwagonowy (1349+1350+1346), który kursuje w dni powszednie na linii nr 8 (Stogi Plaża - Jelitkowo) oraz w wakacyjne soboty i niedziele. 24 stycznia 2019 spięto kolejny skład trójwagonowy tzw. "trzysetę" (nazwa pochodzi od wagonu prowadzącego w składzie 1300+1299+1309) i od tego dnia możliwe są dwa składy trójwagonowe na linii 8. 28 maja 2019 roku "trzysetę" przemalowano w barwy historyczne z okresu PRL-u.
Liczba eksploatowanych w Polsce wagonów typów 105Na i 805Na (24 marca 2019)[potrzebny przypis]:
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze bydgoskiego tramwaju 805Na
Szafa aparatowa i kabina motorniczego w łódzkim 805Na
Tablica wewnętrzna z przebiegiem trasy toruńskiego 805Na
Wnętrze warszawskeigo 105Nm
Tradycyjne wnętrze wagonu 105Na
(ZKM Gdańsk)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według konstruktora tramwaju, z niewielkich szybek na wysokości nóg motorniczego, poprawiających możliwość zauważenia małych obiektów przed tramwajem, zrezygnowano z powodu protestów kobiet motorniczych, prowadzących tramwaj w spódnicy. Henryk Ciosiński: Tramwaj typu 105N - i tak to się zaczęło!, "Świat Kolei" nr 5/2013, s.50-51
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Transport szynowy. [dostęp 2009-09-25].
- ↑ Tramwaje w Gdańsku.
- ↑ Account Suspended, gdanskietramwaje.psstm.prohost.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Tramwaje Śląskie S.A. » Wagony liniowe (pol.). tram-silesia.pl. [dostęp 2015-01-23].
- ↑ http://www.projekt-tramwajowy.torun.pl
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Szczegółowy opis tramwaju 105Na i pokrewnych typów
- Zdjęcia i opisy tramwajów polskich i zagranicznych
- Zdjęcia i opisy taboru Tramwajów Warszawskich (model 105Na)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||
