Powiat brzeziński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powiat brzeziński
powiat
Ilustracja
Stary budynek stacji wąskotorowej Jeżów
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

TERC

1021

Siedziba

Brzeziny

Starosta

Renata Kobiera

Powierzchnia

358,56 km²

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności


30 648[1]

• gęstość

86 os./km²

Urbanizacja

40,23%

Tablice rejestracyjne

EBR

Adres urzędu:
ul. Sienkiewicza 16
95-060 Brzeziny
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu brzezińskiego
Liczba gmin miejskich

1

Liczba gmin miejsko-wiejskich

1

Liczba gmin wiejskich

3

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Powiat brzezińskipowiat w Polsce (województwo łódzkie), utworzony z części powiatu łódzkiego wschodniego z dniem 1 stycznia 2002 roku na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. (Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 631)[2]. Jego siedzibą jest miasto Brzeziny.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[3] powiat zamieszkiwały 30 833 osoby.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Położenie i obszar[edytuj | edytuj kod]

Powiat brzeziński ma obszar[4] 358,56 km².

Powiat stanowi 1,97% powierzchni województwa łódzkiego.

Powiat brzeziński leży w środkowej części województwa łódzkiego. Graniczy z pięcioma powiatami ziemskimi: łowickim, łódzkim wschodnim, skierniewickim, tomaszowskim i zgierskim[5].

Pod względem historycznym powiat brzeziński leży na obszarze dawnej ziemi łęczyckiej (Brzeziny[6]) oraz stanowiącej część Mazowsza ziemi rawskiej (Dmosin[7], Jeżów[8]).

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

W skład powiatu wchodzą:

Ludność i powierzchnia
(dane wg GUS, stan: 31 grudnia 2009 r.)[9]
lp. Herb Gmina siedziba powierzchnia
(km²)
ludność gęstość zaludnienia
(osób/km²)
1 Brzeziny Brzeziny 106,64 5406 51
2 Dmosin Dmosin 100,19 4617 46
3 Jeżów Jeżów 64,09 3561 56
4 Herb gminy Rogów Rogów Rogów 66,06 4664 71
5 Brzeziny 21,58 12 289 569
Razem 5 4 358,56 30 884 85

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2009):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
  osób % osób % osób %
Ogółem 30 537 100 15 697 51,40 14 840 48,60
Miasto 12 289 40,24 6456 21,14 5833 19,10
Wieś 18 248 59,76 9241 30,26 9007 29,50
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu brzezińskiego w 2014 roku[10].


Religia[edytuj | edytuj kod]

Powiat brzeziński to jeden z obszarów z najmniejszym odsetkiem ludności rzymskokatolickiej w Polsce. Znaczną część jego mieszkańców stanowią bowiem wyznawcy Mariawityzmu[11].

Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]

Na terenie powiatu leży część Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich, w skład którego wchodzą kompleksy leśne w okolicy Janinowa, Poćwiardówki i Tadzina, a także leśny rezerwat przyrody Parowy Janinowskie. Ponadto w powiecie brzezińskim utworzono jeszcze 5 innych rezerwatów przyrody. Są to: rezerwaty leśne Doliska, Popień i Zimna Woda, florystyczny Górki oraz częściowo jedyny w województwie rezerwat wodny Rawka, obejmujący w całości dolinę rzeki Rawki. Na terenie powiatu ustanowiono 78 pomników przyrody, wszystkie to pomniki przyrody ożywionej.

Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich powołano w celu ochrony wyjątkowego w Polsce środkowej krajobrazu wyżynnego rozciągającego się na obszarze położonym pomiędzy Łodzią, Brzezinami i Strykowem. Cechuje go dobrze zachowana w stanie pierwotnym szata roślinna, interesująca i bogata fauna, urozmaicona rzeźba terenu wciąż podlegająca żywym procesom geomorfologicznym oraz duża ilość źródlisk i drobnych strumieni.

W Rogowie mieści się arboretum założone w 1923 roku. Jest to placówka badawczo-dydaktyczna. Prowadzi ona badania dotyczące dendrologii i botaniki leśnej. Dysponuje zbiorem ponad dwóch tysięcy gatunków i odmian roślin. Są to głównie drzewa występujące w strefie umiarkowanej na całym świecie, m.in. klony, różaneczniki i gatunki drzew iglastych. We wsi znajduje się także alpinarium utworzone w 1958 roku. Posiada zbiory roślinności naskalnej przedstawianej na tle sztucznych oczek wodnych, kanałów i kaskad[5].

Zabytki i inne atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Architektura sakralna[edytuj | edytuj kod]

Godnymi uwagi obiektami architektury sakralnej na terenie powiatu brzezińskiego są:

Muzea[edytuj | edytuj kod]

Kolej Wąskotorowa Rogów – Rawa – Biała[edytuj | edytuj kod]

Kolej Wąskotorowa Rogów – Rawa – Biała (dawniej Rogowska Kolej Dojazdowa i Rogowska Kolej Wąskotorowa) – jedyna istniejąca w województwie kolej wąskotorowa prowadząca z Rogowa przez Jeżów i Rawę Mazowiecką do Białej Rawskiej. Tory kolei zostały położone w 1915 i przebudowane w 1950 roku. Na stacji w Rogowie obecnie gromadzone są zabytkowe pociągi w ramach utworzenia skansenu kolei wąskotorowych. Wstęp na nią jest bezpłatny. Znajduje się tam także drezyna ręczna dająca możliwość jazdy po stacji. Po linii kolei kursuje w każdą niedzielę od maja do września ogólnodostępny pociąg turystyczny[5].

Sąsiednie powiaty[edytuj | edytuj kod]

łowicki, łódzki wschodni, tomaszowski, skierniewicki, zgierski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  2. Starostwo Powiatowe w Brzezinach – Historia.
  3. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  4. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
  5. a b c Powiat brzeziński. [dostęp 2015-09-03].
  6. Adolf Pawiński: Źródła dziejowe. T. 12: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Cz. 1: Wielkopolska. Warszawa: Drukarnia Józefa Bergera, 1883, s. 57. [dostęp 2022-01-18].
  7. Kazimierz Pacuski: Możnowładztwo i rycerstwo ziemi gostynińskiej w XIV i XV wieku. Studium z dziejów osadnictwa i elity władzy na Mazowszu średniowiecznym. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009, s. 442. ISBN 978-83-7543-105-6. [dostęp 2022-01-18].
  8. Oskar Kolberg: Mazowsze. Obraz etnograficzny. T. 1: Mazowsze polne. Cz. 1. Kraków: Drukarnia Wł. L. Anczyca i Spółki, 1885, s. 4. [dostęp 2022-01-18].
  9. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska, Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2010, ISSN 1734-6118 (pol.).
  10. Powiat brzeziński w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  11. Sławomir Dmowski: Ludność i Urbanizacja. geografia24.eu. [dostęp 2019-09-14].