Sobór Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie

Sobór Przeczystej Bogurodzicy

Vilniaus Dievo Motinos Ėmimo į Dangų katedra

sobór katedralny
Widok ogólny cerkwi
Państwo	Litwa
Miejscowość	Wilno
Adres	{{{adres}}}
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Katedra	od 1940
Wezwanie	Przeczystej Bogurodzicy
Wspomnienie liturgiczne	15/28 sierpnia
Historia Data zakończenia budowy 1868 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Styl architektura gruzińska Architekt Аleksander Riazanow, Nikołaj Czagin Świątynia • materiał bud. • cegła
Położenie na mapie Wilna Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Litwy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Strona internetowa

{{Świątynia chrześcijańska infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | adres = | współrzędne = Nieznane pola: "data rejestracji", "minutN", "rejestr", "sekundN", "kod języka", "nr rej. zabytku", "sekundE", "minutE", "stopniN" oraz "stopniE".

Sobór Przeczystej Bogurodzicy – cerkiew katedralna prawosławnej eparchii wileńskiej i litewskiej wybudowana w stylu nawiązującym do sztuki gruzińskiej, usytuowana w Wilnie przy ulicy Maironio. Siedziba parafii.

Pierwsza świątynia prawosławna w tym miejscu została zbudowana w 1346 przez wielkiego księcia Olgierda, według tradycji z inicjatywy jego żony Julianny. Obecnie stojący budynek zawiera fragmenty gotyckich murów wzniesionych na koszt hetmana Konstantego Ostrogskiego w XVI wieku. W latach 1607–1794 była unickim soborem metropolitarnym. W 1748 cerkiew spłonęła. W 1785 została odbudowana w stylu barokowym. Cerkiew została zbombardowana przez wojska rosyjskie podczas Insurekcji kościuszkowskiej.

Cerkiew przed rosyjską przebudową z 1868

Zaniedbana cerkiew została w 1808 kupiona przez Uniwersytet Wileński, który po klasycystycznej przebudowie w 1822 wg proj. Karola Podczaszyńskiego umieścił w jej wnętrzach anatomicum, audytorium oraz bibliotekę. Po zlikwidowaniu Uniwersytetu w ramach represji po Powstaniu listopadowym, budynek otrzymała Akademia Duchowna, a po przeniesieniu jej do Petersburga w 1842 budynek przeznaczono na rosyjskie koszary wojskowe, mieszkania i bibliotekę. Z inicjatywy rosyjskiego gubernatora Michaiła Murawjowa, według projektu Aleksandra Riazanowa i Nikołaja Czagina powstała w latach 1865–1868 obecna cerkiew w stylu gruzińskim. Przy jej budowie częściowo wykorzystano zachowane fragmenty murów z XVI wieku ufundowanych przez hetmana Ostrogskiego.

We wnętrzu znajdują się tablice pamiątkowe żołnierzy rosyjskich poległych w Powstaniu styczniowym.

W 1513 w soborze została pochowana Helena Moskiewska, żona króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka.

Bibliografia

• T. Venclova, Wilno, R. Paknio Leidykla 2003, ISBN 9986-830-47-8