Transport kolejowy w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
statystyka za 2019 dodano |
Winnetou14 (dyskusja | edycje) →Pasażerowie: drobne merytoryczne |
||
| Linia 56: | Linia 56: | ||
}} |
}} |
||
źródła: |
źródła: |
||
<ref>{{cytuj stronę | url = http://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5501/13/1/13/oz_polska_1989-2014.pdf | tytuł = Polska 1989–2014 | opublikowany = [http://www.stat.gov.pl Główny Urząd Statystyczny] | data dostępu = 2017-06-07}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/transport_wyniki_dzialalnosci_2006.pdf | tytuł = Transport - wyniki działalności w 2006 r. | opublikowany = [http://www.stat.gov.pl Główny Urząd Statystyczny] | data dostępu = 2017-06-07}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa/11937,Dane-podstawowe.html | tytuł = Dane podstawowe. Zestawienie roczne 2000-2015 | opublikowany = [http://www.utk.gov.pl Urząd Transportu Kolejowego] | data dostępu = 2017-06-07}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa/dane-archiwalne/12577,Przewozy-pasazerskie-w-2016-r.html | tytuł = Przewozy pasażerskie w 2016 | opublikowany = [http://www.utk.gov.pl Urząd Transportu Kolejowego] | data dostępu = 2017-06-07}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa/ |
<ref>{{cytuj stronę | url = http://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5501/13/1/13/oz_polska_1989-2014.pdf | tytuł = Polska 1989–2014 | opublikowany = [http://www.stat.gov.pl Główny Urząd Statystyczny] | data dostępu = 2017-06-07}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/transport_wyniki_dzialalnosci_2006.pdf | tytuł = Transport - wyniki działalności w 2006 r. | opublikowany = [http://www.stat.gov.pl Główny Urząd Statystyczny] | data dostępu = 2017-06-07}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa/11937,Dane-podstawowe.html | tytuł = Dane podstawowe. Zestawienie roczne 2000-2015 | opublikowany = [http://www.utk.gov.pl Urząd Transportu Kolejowego] | data dostępu = 2017-06-07}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa/dane-archiwalne/12577,Przewozy-pasazerskie-w-2016-r.html | tytuł = Przewozy pasażerskie w 2016 | opublikowany = [http://www.utk.gov.pl Urząd Transportu Kolejowego] | data dostępu = 2017-06-07}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa/dane-archiwalne/13893,Przewozy-pasazerskie-w-2017-r.html | tytuł = Przewozy pasażerskie w 2017 | opublikowany = [http://www.utk.gov.pl Urząd Transportu Kolejowego] | data dostępu = 2020-02-02}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa/dane-archiwalne/14765,Przewozy-pasazerskie-w-2018-r.html | tytuł = Przewozy pasażerskie w 2018 | opublikowany = [http://www.utk.gov.pl Urząd Transportu Kolejowego] | data dostępu = 2020-02-02}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa/15678,Dane-eksploatacyjne-w-2019-rMonthly-statistics-2019.html | tytuł = Dane eksploatacyjne w 2019 | opublikowany = [http://www.utk.gov.pl Urząd Transportu Kolejowego] | data dostępu = 2020-02-02}}</ref> |
||
== Tabor == |
== Tabor == |
||
Wersja z 13:37, 2 lut 2020
| Zagadnienia | |
|---|---|
| Tabor | |
| Linie kolejowe | |
| Stacje kolejowe |
Transport kolejowy w Polsce – system transportu kolejowego działający na terenie Polski. Pierwsze linie kolejowe w obrębie współczesnych granic zostały otwarte w 1842 roku[1]. Według stanu na dzień 31 grudnia 2009 długość czynnych linii kolejowych wynosiła 19 336 km[2], w tym 11 830,6 km zelektryfikowanych[3].
Zarządcą większości linii kolejowych jest należące do państwowych Polskich Kolei Państwowych przedsiębiorstwo PKP Polskie Linie Kolejowe, a głównymi przewoźnikami pasażerskimi wchodzące również w skład Grupy PKP – PKP Intercity oraz należąca do samorządów województw oraz Agencji Rozwoju Przemysłu[4] spółka Przewozy Regionalne.
Według agencji BCG w rankingu systemów kolei w Europie Polska znalazła się na miejscu 22 z 25 możliwych (2017). Nie przyznano żadnych punktów za bezpieczeństwo z uwagi na dużą ilość wypadków[5].
Historia
Pierwsza linia kolejowa w obecnych granicach Polski została otwarta 22 maja 1842 roku. Linia ta łączyła Wrocław z Oławą. W tym samym roku linia została przedłużona do Brzegu. W 1843 roku kolej żelazna docierała już do Opola. Druga połowa lat 40. XIX wieku przyniosła rozwój kolei na Dolnym Śląsku. Linie te służyły przede wszystkim do transportu węgla kamiennego ze śląskich kopalni w głąb Niemiec. Nieco później kolej zaczęła się rozwijać na Pomorzu i Wielkopolsce. W 1843 roku została oddana do użytku linia łącząca Szczecin ze stolicą państwa – Berlinem. W latach 1846–1848 powstawała linia kolejowa ze Stargardu do Poznania[6].
W zależnym od Rosji, Królestwie Polskim budowę pierwszej linii kolejowej zakończono 15 czerwca 1845, oddając podmiejski odcinek przyszłej linii Warszawsko-Wiedeńskiej. Linia ta łączyła Warszawę z Grodziskiem Mazowieckim. W 1845 linię przedłużono do Skierniewic i Łowicza. Rok później kolej dotarła do Częstochowy. Ostatecznie linia Warszawsko-Wiedeńska została ukończona w 1848 roku[6].
Od lat 80. długość sieci kolejowej w Polsce ulegała stopniowemu zmniejszaniu[7][8].
Od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. europejskie instytucje finansowe udostępniły duże[doprecyzuj!] środki finansowe na poprawę zarówno polskiej sieci kolejowej, jak i floty taboru kolejowego. Do czerwca 2014 r. Europejski Bank Inwestycyjny udzielił pożyczek na łączną kwotę 1,9 mld EUR na projekty związane z modernizacją kolei w Polsce [9] [10] . Do grudnia 2013 r. przekazano dodatkowe 578 mln EUR na modernizację 70% taboru PKP Intercity[11]. Zakup dwudziestu pociągów Alstom Pendolino o wartości 665 mln EUR, dostarczonych w 2014 r., został częściowo sfinansowany ze środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego w wysokości 342 mln EUR[12].
Infrastruktura
Średnia gęstość sieci kolejowej w Polsce wyniosła 6,3 km/100 km². Wskaźnik ten jest wyższy od średniej dla wszystkich krajów UE, wynoszącej 4,9 km/100 km²[13]. W poszczególnych województwach gęstość ta, mierzona w km linii/100 km² powierzchni, kształtuje się odpowiednio: od 3,89 km/100 km² w województwie podlaskim do 17,71 km/100 km² w województwie śląskim[14]. Do województw o największej gęstości sieci kolejowej, obok województwa śląskiego, należy zaliczyć województwa: opolskie, dolnośląskie, wielkopolskie i małopolskie. Najmniejsza gęstość sieci kolejowej występuje, obok województwa podlaskiego, również w województwach: lubelskim, mazowieckim i warmińsko-mazurskim. Przekłada się to na ograniczoną dostępność kolejową do niektórych ośrodków regionalnych[14].
Za zarządzanie, budowę, utrzymanie oraz udostępnianie infrastruktury kolejowej w Polsce odpowiadają licencjonowani zarządcy infrastruktury. Największym zarządcą infrastruktury są PKP Polskie Linie Kolejowe (PKP PLK) – spółka z grupy Polskie Koleje Państwowe[potrzebny przypis].
W 2013 Ministerstwo Transportu upubliczniło Dokument Implementacyjny do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.) zawierający ranking projektów kolejowych oparty na sumie punktów w którym poprawa prędkości daje do 30%, więc możliwe są do realizacji projekty niepoprawiające prędkości[15].
Linie kolejowe
Kolej dużych prędkości
Kolej dużych prędkości w Polsce jest projektowana pod nazwą linia kolei dużych prędkości Y. Centralna Magistrala Kolejowa z lat 70. to pierwsza linia przystosowana do dużych prędkości.
Przewoźnicy
Aktualnie na rynku kolejowym w Polsce funkcjonuje 103 przewoźników kolejowych posiadających licencję na przewozy osób, rzeczy oraz udostępnianie pojazdów trakcyjnych[16]. Spośród nich 14 przewoźników wykonuje przewozy na liniach innych niż normalnotorowe[17].
Według niektórych opinii, polski rynek towarowych kolejowych przewozów postrzegany jest jako jeden z najbardziej zliberalizowanych rynków w Europie[18].
Pasażerowie
Od lat 90. XX wieku liczba pasażerów korzystających z transportu kolejowego znacznie spadła. Trend ten udało się zatrzymać w 2006 roku, jednakże w latach 2009-2010 liczba pasażerów ponownie spadła[potrzebny przypis]. Od 2011 liczba pasażerów rośnie, z wyjątkiem 2014 roku, kiedy to liczba przewiezionych pasażerów była minimalnie mniejsza niż w roku uprzednim[potrzebny przypis].
źródła: [19][20][21][22][23][24][25]
Tabor
Tabor kolejowy eksploatowany obecnie w kolejowych przewozach pasażerskich charakteryzuje się przestarzałą konstrukcją, niskimi parametrami trakcyjnymi, znacznym stopniem wyeksploatowania, wysoką awaryjnością i zawodnością, co wpływa na oferowany niski[według kogo?] komfort podróżowania. Średni wiek wagonów pasażerskich i lokomotyw elektrycznych wynosi około 30 lat, a lokomotyw spalinowych około 40 lat[26].
Bezpieczeństwo
Podstawowymi czynnikami wpływającymi na stan bezpieczeństwa ruchu kolejowego są:
- stan techniczny infrastruktury kolejowej,
- stan techniczny taboru kolejowego,
- funkcjonowanie przejazdów kolejowo-drogowych[27].
W transporcie kolejowym w Polsce poważniejsze wypadki pociągające za sobą ofiary wśród pasażerów są na tyle rzadkie, że nie ustala się programów poprawy bezpieczeństwa odnoszących się do obniżki wskaźników wypadkowości[27]. Jeśli wziąć pod uwagę całkowitą liczbę ofiar wypadków związanych z transportem kolejowym to najliczniejszą ich grupę stanowią ofiary wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych, stanowiące około 70% ogółu wypadków kolejowych[27]. W Polsce co roku zdarza się 250-300 tego typu wypadków, w których ginie średnio około 40 osób. Są to prawie wyłącznie użytkownicy samochodów osobowych, w 98% będący sprawcami tych wypadków[27].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Jerzy Wasilewski: Historia kolei: 1835–1843. pkp.pl. [dostęp 2010-11-26].
- ↑ Infrastruktura kolejowa. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.. [dostęp 2010-11-26].
- ↑ Sieć trakcyjna. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.. [dostęp 2010-11-26].
- ↑ ARP objęła większościowy pakiet udziałów w Przewozach Regionalnych. rynek-kolejowy.pl, 2015-09-30. [dostęp 2015-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-30)].
- ↑ Sylvain Duranton , Agnès Audier , Joël Hazan , Mads Peter Langhorn , Vincent Gauche: The 2017 European Railway Performance Index. bcg, 2017-04-18. [dostęp 2018-05-18]. (ang.).
- ↑ a b Teofil Lijewski: Geografia Transportu Polski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1986, s. 22.
- ↑ Krzysztof Rytel: Przyczyny upadku PKP. Zielone Mazowsze, 2013.
- ↑ Konrad Majszczyk: Sprytni chłopcy z bocznicy. Wszystkie przekręty w PKP. Dziennik Gazeta Prawna, 2013.
- ↑ European Commission - PRESS RELEASES - Press release - EIB supports modernisation of Polish railways with EUR 268m loan [online], europa.eu [dostęp 2018-10-19] (ang.).
- ↑ DVV Media International Ltd, EIB supports increase in Polish train speeds, „Railway Gazette” [dostęp 2018-10-19] (ang.).
- ↑ European Commission - PRESS RELEASES - Press release - EIB supports upgrade of Polish railways with EUR 186m loan [online], europa.eu [dostęp 2018-10-19] (ang.).
- ↑ DVV Media International Ltd, EIB increases Polish Pendolino loan, „Railway Gazette” [dostęp 2018-10-19] (ang.).
- ↑ Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 9 października 2012 r. w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1151), s. 10.
- ↑ a b Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 9 października 2012 r. w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1151), s. 11.
- ↑ Dokument Implementacyjny do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.) PDF strony 46 i 15.
- ↑ Wykaz licencjonowanych przewoźników kolejowych. Urząd Transportu Kolejowego. [dostęp 2010-06-11]. (pol.).
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego.
- ↑ Puls Biznesu, 2007-06-28.
- ↑ Polska 1989–2014. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-06-07].
- ↑ Transport - wyniki działalności w 2006 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-06-07].
- ↑ Dane podstawowe. Zestawienie roczne 2000-2015. Urząd Transportu Kolejowego. [dostęp 2017-06-07].
- ↑ Przewozy pasażerskie w 2016. Urząd Transportu Kolejowego. [dostęp 2017-06-07].
- ↑ Przewozy pasażerskie w 2017. Urząd Transportu Kolejowego. [dostęp 2020-02-02].
- ↑ Przewozy pasażerskie w 2018. Urząd Transportu Kolejowego. [dostęp 2020-02-02].
- ↑ Dane eksploatacyjne w 2019. Urząd Transportu Kolejowego. [dostęp 2020-02-02].
- ↑ Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 9 października 2012 r. w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1151), s. 51.
- ↑ a b c d Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku). Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, 22 stycznia 2013. s. 74-75. [dostęp 2015-02-28].
Linki zewnętrzne
