Theta

Theta (thita, θῆτα, pisana θΘ lub ϴϑ) – ósma litera alfabetu greckiego oznaczająca spółgłoskę aspirowaną "t" (czyli "th"). W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 9.

Użycie jako symbolu

Θ

• W matematyce i fizyce stosowane czasami oznaczenie miary kąta płaskiego.
• W matematyce i informatyce Θ jest elementem „notacji dużego O”, która służy do opisywania asymptotycznego tempa wzrostu funkcji.

θ

• W biologii molekularnej sposób replikacji kolistej cząsteczki DNA. W miejscu origin następuje rozplecenie podwójnej helisy i powstają dwie pary widełek replikacyjnych wędrujących w przeciwnych kierunkach. Około połowy procesu cząsteczka przybiera kształt θ (stąd nazwa).
• Theta – w brydżu, konwencja licytacyjna, część systemu Precision.
• Fale theta – rodzaj fal mózgowych
• θ – mezon

ϑ

• W fizyce stosowane czasami jako oznaczenie temperatury (gdy litera "T" jest już w użyciu).

Użycie w alfabecie łacińskim

W zmodyfikowanym alfabecie łacińskim theta zaczęła się pojawiać w sugerowanym przez Jana Kochanowskiego zapisie, dla języka średniopolskiego do oznaczenia dźwięku dz od wieku XVI do XVIII. W języku średniopolskim zaczęły się także pojawiać litery θ ze znakami diakrytycznymi, takie jak akut i kropka, które wyglądały następująco θ´ θ˙, oznaczały dźwięk dź i dż, poniżej są wymienione ich fonetyczne części:

• θ´ – [dʑ]
• θ˙ – [ʤ]

Theta oznaczała też w IPA spółgłoskę zwarto-szczelinową dziąsłową dźwięczną [ʣ].

Kodowanie

W Unicode litera jest zakodowana:

Znak	Unicode	Kod HTML	Nazwa unikodowa	Nazwa polska
Θ	U+0398	Θ lub Θ lub Θ	GREEK CAPITAL LETTER THETA	wielka litera grecka theta
θ	U+03B8	θ lub θ lub θ	GREEK SMALL LETTER THETA	mała litera grecka theta
ϑ	U+03D1	ϑ lub ϑ lub ϑ	GREEK THETA SYMBOL	grecki znak theta ϑ

W LaTeX-u używa się znacznika:

Znak	LaTeX
$\Theta$	\Theta
$\theta$	\theta
$\vartheta$	\vartheta

Zobacz też

• lista jednoliterowych skrótów i symboli
• Θ´
• Θ˙