Zmiany nazw miejscowości w południowo-wschodniej Polsce
Zmiany nazw miejscowości w południowo-wschodniej Polsce w 1977 roku dokonały się zgodnie z Zarządzeniem Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z 9 sierpnia 1977 r. w sprawie zmiany nazw niektórych miejscowości w województwach: krośnieńskim, nowosądeckim, przemyskim, rzeszowskim i tarnobrzeskim ogłoszonym w Monitorze Polskim nr 21 z 22 sierpnia 1977 r., poz. 112, podpisanym przez Marię Milczarek. Na jego skutek zamieniono wiele dotychczasowych nazw miejscowości, głównie ukraińskiego pochodzenia, na polsko brzmiące, często będące ich tłumaczeniem. Już wcześniej, 1 kwietnia 1977 r., zmieniono nazwy dwóch osad w województwie przemyskim: Rabe oraz Hłomcza[1] – powodem była rocznica śmierci generała Świerczewskiego.
Zarządzenie weszło w życie 1 października 1977 r. (w przypadku Rabe i Hłomczy 1 kwietnia) i wywołało duże poruszenie i wiele protestów. W przywrócenie dawnych nazw zaangażowały się środowiska przewodnickie, turystyczne i naukowe (m.in. Zarząd Główny PTTK czy XX Walny Zjazd Związku Literatów Polskich ze szczególnym głosem jego prezesa Jarosława Iwaszkiewicza), a także pomniejsze organizacje lokalne, jak choćby koła gospodyń wiejskich. Pod wpływem protestów reaktywowano Komisję Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych zlikwidowaną w 1975 r., a jej nowy przewodniczący, prof. Mieczysław Szymczak, zażądał przywrócenia starych nazw.
W 1978 zaczęły się działania pozorne (m.in. ówczesnego ministra Józefa Kępy), jednak sprawa doczekała się finału dopiero w 1981 po interwencji „Kultury”, „Polityki”, „Politechnika” i „Słowa Powszechnego”. W ogłoszonym w Monitorze Polskim nr 7 z 1 kwietnia 1981 r., poz. 61, Zarządzeniu Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z 27 lutego 1981 r. w sprawie przywrócenia nazw niektórych miejscowości w województwach: krośnieńskim, nowosądeckim, przemyskim, rzeszowskim i tarnobrzeskim przywrócono dawne brzmienie 119 ze 120 nazw – wyjątkiem wyszczególnionym w § 1.2. był przysiółek Spokojna w gminie Nisko. Zarządzenie weszło w życie 1 kwietnia 1981 r. W przypadku Hłomczy i Rabe stare nazwy powróciły dopiero w 1983 r.[2].
Historię tę opisano w książce Spór o Bieszczady autorstwa Witolda Michałowskiego i Janusza Rygielskiego (wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1986, ISBN 83-217-2216-4).
Kilka miesięcy po przywróceniu dawnych nazw osobnym zarządzeniem[3] ponownie zmieniono nazwę Poździacz na Leszno. W 1986 w podobnym trybie[4] ponownie zmieniono nazwę Dusowce na Niziny.
Wykaz miejscowości objętych zarządzeniem
[edytuj | edytuj kod]| Nazwa do 1977[5] | Nazwa w latach 1977–1981[5] |
|---|---|
| województwo krośnieńskie | |
| Berezka | Brzózka |
| Bereźnica Niżna | Brzeźniczka |
| Bereźnica Wyżna | Brzezina |
| Bereżki | Brzeżki |
| Chrewt | Przystań |
| Czerteż | Przedmieście |
| Czystogarb | Górna Wieś |
| Dąbrówka Ruska | Dąbrówka |
| Dołżyca (gmina Komańcza) | Długopole |
| Dołżyca (gmina Cisna) | Zakole |
| Dudyńce | Szybistów |
| Dwerniczek | Jodłówka |
| Dwernik | Przełom |
| Dydiowa | Zacisze |
| Hłudno | Chłodnik |
| Hołuczków | Okrężna |
| Horodek | Gródek |
| Hoszowczyk | Stoczek |
| Hroszówka | Groszówka |
| Hulskie | Stanisławów |
| Huzele | Podzamcze |
| Jabłonica Ruska | Jabłonica |
| Jahońka | Jasień |
| Kreców | Sady |
| Kulaszne | Międzygórze |
| Lachawa[6] | Miodowa |
| Leszczowate | Zalesie |
| Liskowate | Lisówek |
| Łodyna | Łęgi |
| Łopienka | Owczary |
| Morochów | Mroczków |
| Muczne | Kazimierzowo |
| Niewistka | Podrzecze |
| Orelec | Orle |
| Paniszczów | Ustroń |
| Prełuki | Przełęcz |
| Procisne | Przesmyk |
| Rabe | Podgórze |
| Rosochate | Olszyna |
| Rozpucie | Tkaczowa |
| Serednica | Średnia Wieś |
| Sianki | Sanniki |
| Skorodne | Ostra |
| Smereczne | Świerkowa |
| Smerek | Świerków |
| Stańkowa | Rzeczki |
| Studenne | Studzienne |
| Stuposiany | Łukasiewicze |
| Sukowate | Sękówka |
| Świerzowa Ruska | Świerzowa |
| Tworylne | Słoneczna |
| Uherce Mineralne | Nowa Wieś |
| Ulucz | Łąka |
| Wańkowa | Jankowa |
| Weremień | Podegrodzie |
| Werlas | Międzylesie |
| Wilsznia | Olszanka |
| Witryłów | Wietrzna |
| Wola Krecowa | Wola Sadowska |
| Wola Matiaszowa | Wola |
| Wołodź | Czechów |
| Wołosate | Roztoka |
| Zawadka Morochowska | Zawadka |
| Zubeńsko | Zębieńsko |
| Żerdenka | Zawadówka |
| województwo nowosądeckie | |
| Skwirtne | Skwierzyn |
| województwo przemyskie | |
| Aksmanice | Witoldów |
| Bałaje | Lipówka |
| Basznia Dolna | Smolinka Dolna |
| Basznia Górna | Smolinka Górna |
| Bihale | Zawodzie |
| Brylińce | Tomczyków |
| Budomierz | Zawada |
| Chołowice | Nadbrzeżna |
| Chotylub | Lubice |
| Dachnów | Jaworzyna |
| Dmytrowice | Olszynka |
| Drohobyczka | Międzygórze |
| Dusowce | Niziny[7] |
| Futory | Sośnina |
| Gorajec | Dąbrowa |
| Gruszowa | Jodłowa |
| Hnatkowice | Ignaców |
| Hołubla | Podlasek |
| Hruszowice | Gruszowice |
| Hurcze | Niwiska |
| Hureczko | Pograniczne |
| Hurko | Graniczne |
| Huwniki | Wiarska Wieś |
| Iskań | Pogoń |
| Jaksmanice | Witoldówek |
| Jawornik Ruski | Jaworowice |
| Kniażyce | Podlesie |
| Kobylnica Ruska | Kopytów Dolny |
| Kobylnica Wołoska | Kopytów Górny |
| Koniusza | Zagórze |
| Kopysno | Kopystno |
| Krowica Hołodowska | Krowica Lubaczowska |
| Manasterz | Osetkowo |
| Młodowice | Walterów |
| Mołodycz | Młodzice |
| Nehrybka | Podgrodzie |
| Niemstów | Chmielowice |
| Nowiny Horynieckie | Nowiny |
| Polanka Horyniecka | Polanka |
| Poździacz | Leszno[8] |
| Prałkowce | Nadsanie |
| Radruż | Rozdroże |
| Rożubowice | Podgórze |
| Sierakośce | Kalinowice |
| Starzawa | Stawiska |
| Ułazów | Łominy |
| Werchrata | Boguszów |
| Witoszyńce | Podgórzyska |
| Załuże | Załęże |
| Żohatyn | Międzylesie |
| województwo rzeszowskie | |
| Chyki-Dębiaki | Dębiaki |
| Przychojec | Jodłówka |
| województwo tarnobrzeskie | |
| Cisów-Las | Cisów |
| Mordownia[9] | Spokojna[9] |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zarządzenie z 8 marca 1977 r. M.P. z 1977 r. nr 6, poz. 44
- ↑ Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 9 marca 1983 r. w sprawie ustalenia i zmiany nazw miejscowości w niektórych województwach, M.P. z 1983 r. nr 10, poz. 57
- ↑ Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 8 grudnia 1981 r. w sprawie zmiany nazw niektórych miejscowości w województwach pilskim i przemyskim (M.P. z 1981 r. nr 33, poz. 300).
- ↑ Zarządzenie Ministra – Szefa Urzędu Rady Ministrów z dnia 24 marca 1986 r. w sprawie ustalenia i zmiany nazw niektórych miejscowości w województwach: bialskopodlaskim, ciechanowskim, katowickim, opolskim, przemyskim, siedleckim i szczecińskim (M.P. z 1986 r. nr 9, poz. 64).
- ↑ a b Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej I Ochrony Środowiska z dnia 9 sierpnia 1977 r. w sprawie zmiany nazw niektórych miejscowości w województwach: krośnieńskim, nowosądeckim, przemyskim, rzeszowskim i tarnobrzeskim (M.P. z 1977 r. nr 21, poz. 112).
- ↑ W tekście zarządzenia zapisana jako Lachowa.
- ↑ Po przywróceniu nazwy Dusowce ponownie zmieniono na Niziny.
- ↑ Po przywróceniu nazwy Poździacz ponownie zmieniono na Leszno.
- ↑ a b Mordownia i Spokojna – obecnie są to dwa sąsiednie przysiółki położone po obu stronach granicy powiatów stalowowolskiego i niżańskiego.