Powiat rypiński

Powiat rypiński
	powiat
	; Budynek starostwa powiatowego
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
TERC	0412
Siedziba	Rypin
Starosta	Jarosław Sochacki
Powierzchnia	587,08 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności	; 43 390
• gęstość	74,1 os./km²
Urbanizacja	37,25%
Tablice rejestracyjne	CRY
	Adres urzędu:ul. Warszawska 38; 87-500 Rypin
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin wiejskich	5
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat rypiński – powiat w Polsce (we wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Rypin.

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejskie: Rypin
gminy wiejskie: Brzuze, Rogowo, Rypin, Skrwilno, Wąpielsk
miasta: Rypin

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2011^[2]):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	44 873	100	22 688	50,56	22 185	49,44
Miasto	16 874	37,60	8791	19,59	8083	18,01
Wieś	27 999	62,40	13 897	30,97	14 102	31,43

Piramida wieku mieszkańców powiatu rypińskiego w 2014 roku^[3].

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[4] powiat zamieszkiwało 43 486 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 43 408 osób^[5].

Zabytki w powiecie[edytuj | edytuj kod]

Ugoszcz – zespół pałacowo-parkowy z II poł. XIX w.
Kleszczyn – kościół pw. Matki Boskiej Studziennej, z 1704 r.
Żałe – kościół pw. św. Anny, murowany w 1930 r.
Trąbin – kościół pw. św. Antoniego zbudowany w 1881 r.
Skrwilno – kościół pw. św. Anny i Michała Archanioła z 1888 r.
Okalewo – kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej z 1846 r.
- Zespół pałacowo-dworski, klasycystyczny z ok. 1800 r.
Grodzisko z IX-X w. nad jeziorem Skrwileńskim.
Rogowo – kościół pw. św. Bartłomieja wzniesiony w 1878 r.
Radziki Duże – ruiny zamku wzniesionego między 1405 r. a 1466 r. Zamek uszkodzony w czasie wojen szwedzkich. Murowany z cegły o układzie wendyjskim i gotyckim na podmurówce z kamienia polnego.
Rypin – kaplica pw. św. Barbary z 1850 r.
- Kościół pw. Trójcy Świętej z 1355 r. Wzniesiony z fundacji książąt dobrzyńskich Bolesława i Władysława. Odnawiany po raz ostatni w 1995 r. Polichromia wnętrza wykonana w 1932 r. przez Władysława Drapiewskiego. Gotycki, ze szczytami i kruchtą zachodnią neogotyckimi. Orientowany. Murowany z cegły w układzie gotyckim, na cegłach widoczne liczne dołki (zrobione palcami w ramach pokuty). Od zachodu neogotycka kruchta. Wnętrze nakryte pozornym sklepieniem kolebkowym.
- Kościół ewangelicko-augsburski z 1888 r.
Rusinowo – spichlerz folwarczny z pierwszej połowie XIX w.
- Zespoły dworskie z I poł. XIX w.
Sadłowo – kościół pw. św. Jana Chrzciciela wzniesiony w 1752 r.
Kowalki – zespoły dworskie z II połowy XIX w.

Transport[edytuj | edytuj kod]

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Drogi wojewódzkie[edytuj | edytuj kod]

534 (Rypin – Golub-Dobrzyń – Wąbrzeźno – Grudziądz)
557 (Rypin – Lipno)
560 (Brodnica – Rypin – Sierpc – Bielsk 60)
563 (Rypin – Żuromin – Mława)

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

33 (Kutno – Płock – Sierpc – Rypin – Brodnica)

Starostowie rypińscy[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie źródła^[6]:

Benedykt Kozłowski (9 listopada 1998 – 21 listopada 2002)
Adam Łapkiewicz (21 listopada 2002 – 23 listopada 2006)
Marek Tyburski (23 listopada 2006 – 1 grudnia 2014)
Zbigniew Zgórzyński (1 grudnia 2014 – 21 listopada 2018)
Jarosław Sochacki (21 listopada 2018 – nadal)

Sąsiednie powiaty[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ Ludność w gminach według stanu w dniu 31.12.2011 r.. GUS. [dostęp 2013-09-07]. (pol.).
↑ Powiat rypiński w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. II: Starostowie województwa kujawsko-pomorskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 27. ISBN 978-83-62251-85-8. [dostęp 2024-04-18].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Rypin. Szkice z dziejów miasta, pod red. M. Krajewskiego, Rypin 1994.
M. Krajewski, A. Mietz, Zabytki ziemi dobrzyńskiej, Włocławek 1996.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

powiat rypiński

[1] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[autonazwa-2] Ludność w gminach według stanu w dniu 31.12.2011 r.. GUS. [dostęp 2013-09-07]. (pol.).

[populacja2016-3] Powiat rypiński w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[4] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[5] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[6] Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. II: Starostowie województwa kujawsko-pomorskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 27. ISBN 978-83-62251-85-8. [dostęp 2024-04-18].

[a-7] de facto 1941

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

Miasta na prawach powiatu	Bydgoszcz (siedziba wojewody) Grudziądz Toruń (siedziba sejmiku) Włocławek
Powiaty	aleksandrowski brodnicki bydgoski chełmiński golubsko-dobrzyński grudziądzki inowrocławski lipnowski mogileński nakielski radziejowski rypiński sępoleński świecki toruński tucholski wąbrzeski włocławski żniński
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Rypin
Gminy miejskie	Rypin
Gminy wiejskie	Brzuze Rogowo Rypin Skrwilno Wąpielsk

Przynależność wojewódzka	gubernia płocka (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–38) woj. pomorskie (II RP) (1938–39) woj. pomorskie (PRL) (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta	Dobrzyń nad Drwęcą (do 1870 i 1919–51^[A] →) Rypin
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Brzuze (od 1973) Chrostkowo (do 1954) Czermin (do 1942) Dobrzyń nad Drwęcą (1870–1919) Dzierzno (do 1940) Gójsk (do 1924 →) Okalewo (do 1954) Osiek Płonne (do 1940) Pręczki (do 1940 i 1944–54) Radomin (1940–54) Radziki Duże (1941–54) Rogowo Rypin (1940–1944 i od 1973) Sadłowo (1942–54) Skrwilno Sokołowo (do 1940) Starorypin (do 1940) Strzygi (1944–54) Szczutowo (do 1954) Świedziebnia (od 1940) Wąpielsk (do 1940 i od 1973) Zbójno (1940–54) Żałe (do 1954)
Gromady (1954–72)	Brzuze (1972) Chrapoń (1954–55 →) Chrostkowo (1954–55 →) Czarnia Duża (1954–55 →) Czumsk Duży (1954–71) Długie (1954–61) Dulsk (1954–55 →) Głowińsk (1954–59) Janowo (1954–61) Jasiony (1954–55 →) Kobrzyniec Stary (1954–61) Kretki Małe (1954–59) Mleczówka (1954–55 →) Okalewo (1954–71) Osiek (1954–72) Ostrowite (1954–71) Pręczki (1954–71) Radomin (1954–55 →) Radziki Duże (1954–71) Rogowo (1954–72) Róże (1954–55 →) Rypin (1972) Sadłowo (1954–72) Skrwilno (1954–72) Skudzawy (1954–61) Stalmierz (1954–55 →) Starorypin (1954–71) Stępowo (1954–68) Strzygi (1954–71) Szafarnia (1954–55 →) Szczutowo (1954–55 →) Świedziebnia (1954–72) Trąbin (1954–59) Ugoszcz (1954–71) Wąpielsk (1954–68) Wąpielsk (1972) Wola Stara (1954–55 →) Zbójno (1954–55 →) Żałe (1954–71)