Łysa Góra (Pasmo Magurki Wilkowickiej)
49°47′15″N 19°05′30″E/49,787500 19,091667 Łysa Góra na środku. Widok z Sokołówki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
653 m n.p.m. |
Położenie na mapie Bielska-Białej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 49°47′15″N 19°05′30″E/49,787500 19,091667
| |
Łysa Góra (653 m)[1] – szczyt w Beskidzie Małym. Znajduje się w Grupie Magurki Wilkowickiej i jest najdalej na zachód wysuniętym wzniesieniem tej grupy i w ogóle całego Beskidu Małego. Jest to wzniesienie dobrze wyodrębnione[2]. Zachodnie stoki opadają ku dolinie Białej, północno-wschodnie potoku Mraźnica, południowo-wschodnie potoku Szkleniec (Skleniec). Głęboka Przełęcz Łysa (570 m) oddziela Łysą Górę od następnego wzniesienia – Rogacza (828 m). Znajduje się w granicach administracyjnych Bielska-Białej, w dzielnicy Mikuszowice Krakowskie. Południowo-zachodnia część Łysej Góry znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego Beskidu Małego[3].
W Polsce jest wiele szczytów o nazwie Łysa Góra. „Łysymi górami” nazywano góry bezleśne. Wbrew swojej nazwie ta Łysa Góra jest porośnięta lasem. Dawniej jednak była bezleśna. Wołosi, którzy w XVI wieku wraz ze swoimi stadami owiec i kóz przybyli tutaj z Bałkanów, poprzez cyrhlenie wytworzyli wielkie pastwiska ciągnące się od Łysej Góry przez Łysą Przełęcz i Rogacz aż po Sokołówkę. Już pod koniec XIX wieku na stokach Łysej Góry zaprzestano jednak wypasu i porosła lasem. Wyżej, na grzbiecie Rogacza i Magurki Wilkowickiej część z hal pasterskich została zamieniona na pola uprawne i powstały na nich zabudowania, część była nadal użytkowana jako pastwiska. Z powodu nieopłacalności ekonomicznej i tutaj jednak w końcu zaprzestano wypasu i dawne hale pasterskie stopniowo zarastają lasem[4].
Od XVI do XVIII wieku na stokach Łysej Góry były sztolnie, w których wydobywano ubogie rudy żelaza. Wydobycie porzucono z powodu nieopłacalności (wysokie koszty wydobycia i niska jakość rudy)[4].
W dolinie potoku Szkleniec u południowych podnóży Łysej Góry znajduje się krzyż z figurą Chrystusa. Upamiętnia on miejsce, w którym pochowano Polaków walczących ze Szwedami. 8 marca 1655 r. na tzw. mikluszowickich szańcach. Mieszkańcy Żywca i okoliczni chłopi stoczyli z nimi potyczkę. Mając zaledwie 150 ludzi usiłowali zatrzymać liczącą 1100 żołnierzy armię szwedzką dowodzoną przez gen. Jana Weyharda-Wrzesowicza. Tuż przed bitwą z armii tej uciekła do mieszczan grupa polskich szlachciców, którzy wcześniej przyłączyli się do Szwedów. Ci zdołali zabić 13 z nich, bez trudu zdobyli bronione przez Polaków szańce oraz spalili Mikuszowice i Wilkowice. Przerażeni mieszkańcy Żywca oddali Szwedom miasto bez walki[4].
Przez Łysą Górę biegnie czerwony szlak z Mikuszowic przez Magurkę Wilkowicką, całą południową część Bielska-Białej, Szyndzielnię, Klimczok, Szczyrk aż na Malinowską Skałę.
- Szlak turystyczny
odcinek: Bielsko Biała – Łysa Góra – Przełęcz Łysa – Schronisko PTTK na Magurce Wilkowickiej – Rogacz (828 m) – Wilkowice[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2024-03-13].
- ↑ a b Beskid Mały. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2014, s. 2, ISBN 978-83-7605-329-5.
- ↑ Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2024-03-13].
- ↑ a b c Radosław Truś, Beskid Mały. Przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 29–56, 92, ISBN 978-83-62460-50-2.
