1 Pułk Strzelców Granicznych
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
1 Pułk Strzelców Granicznych – oddział Strzelców Granicznych.
Sformowany jako 1 pułk Straży Granicznej. 3 marca 1920 został przemianowany na 1 pułk Strzelców Granicznych i podporządkowany Dowództwu Strzelców Granicznych.
Resztki pułku weszły w skład 200–osobowej podgrupy Straży Granicznej płk. Władysława Obuch–Woszczatyńskiego, która 6 sierpnia 1920 zajmowała stanowiska na odcinku Jednorożec–Chorzele. Wieczorem wycofała się do Krzynowłogi Małej, niszcząc mosty na rzece Płodownicy, Orzycu i Ulanówce.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
17 grudnia 1918 szef Straży Granicznej płk Małyszko przedstawił Ministerstwu Spraw Wojskowych wstępny projekt etatów oddziałów granicznych[1]. Na ich podstawie do końca lutego 1919 sformowano 1 pułk Straży Granicznej[2]. W skład 1 pułku weszły: 1 dywizjon stacjonujący czasowo w Warszawie oraz 3 dywizjon SG z Mławy[2][3].
Wiosną 1919 Straż Graniczna przeszła pod wyłączną komendę Ministerstwa Spraw Wojskowych. W ramach zmian strukturalnych nastąpiły zmiany w nazwie. 1 pułk Wojskowej Straży Granicznej podporządkowany został Dowództwu Okręgu Generalnego „Warszawa”[4].
Latem 1919 1 pułk Wojskowej Straży Granicznej rozlokowano na odcinku granicznym od Jeziora Rajgrodzkiego do rzeki Omulew. Dowództwo pułku przeniesiono z Ostrołęki do Łomży[5]. 30 lipca II dywizjon wyszedł ze składu pułku i wszedł w podporządkowanie dowódcy 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej jako I/3 pWSG.
I dywizjon ochraniał odcinek od Jeziora Rajgrodzkiego do rzeki Pissy. Dowództwo 1 dywizjonu przeniesiono z Łomży do Szczuczyna.
Nowy II dywizjon 1 pułku WSG ochraniał odcinek granicy od rzeki Pissy do rzeki Omulew. Dowództwo dywizjonu sformowano w Łomży i przeniesiono do Myszyńca[6].
W połowie 1919 Ministerstwo Spraw Wojskowych i Inspektorat Wojskowej Straży Granicznej podjęły przygotowania do przejęcia Pomorza Gdańskiego. W związku z tym zaplanowano też przesunięcia na innych odcinkach granicy. 1 pułk Wojskowej Straży Granicznej miał ochraniać granicę od Rajgrodu do Mławy[7].
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
3 marca 1920 wiceminister spraw wojskowych generał podporucznik Kazimierz Sosnkowski przemianował dotychczasową formację „Wojskowa Straż Graniczna” na „Strzelców Granicznych”. Pułk zmienił swoją nazwę[8].
Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]
27 marca 1920 1 pułk Strzelców Granicznych obsadzał granicę OG „Warszawa” z obszarem plebiscytowym Prus Wschodnich od Rajgrodu do szosy Mława–Neidenburg. Dowództwo pułku stacjonowało wtedy w Łomży[9].
Kadra pułku[edytuj | edytuj kod]
- ppłk piech. Adolf Walter – dowódca pułku (1 II 1919[10] 14 X 1920[11])
- ppłk Michał Wróblewski – dowódca pułku (14 X 1920 – )[12]
- ppłk piech. tyt. płk Józef Kopytyński – zastępca dowódcy pułku (od 12 V 1920[13])
- ppłk Ludwik Postępski – dowódca I dywizjonu od 1 lutego 1919
- rtm. Edmund Lubański – dowódca II dywizjonu od 1 stycznia 1919[14]
Przekształcenia[edytuj | edytuj kod]
- 1 dywizjon Straży Granicznej → I dywizjon 1 pułku Straży Granicznej → I dywizjon 1 pułku Wojskowej Straży Granicznej → I dywizjon 1 pułku Strzelców Granicznych
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 72.
- ↑ a b Dominiczak 1975 ↓, s. 75.
- ↑ Kronika 3 d SG ↓, s. 2.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 78.
- ↑ Historia 3 pułku Strzelców Granicznych 1920 ↓, s. 8.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 90.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 96.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 104.
- ↑ Dyslokacja StG ↓, s. 3.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 65 z 12 czerwca 1919, poz. 2051.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 43 z 10 listopada 1920, poz. 1039.
- ↑ „Dziennik Personalny” (R.1, nr 41), MSWojsk, 27 października 1920, s. 1100.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19 z 22 maja 1920, poz. 522. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 43 z 10 listopada 1920, poz. 1052.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 71 z 28 czerwca 1919, poz. 2300.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Mieczysław Wrzosek, Wojna polsko–bolszewicka 1919–1920, Koszalin 1990.
- Dyslokacja oddziałów Strzelców Granicznych 1920–1921 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Historia 3 pułku Strzelców Granicznych. 1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.