I Kielecki Batalion Etapowy
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1919 |
| Rozformowanie |
1921 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
mjr Wacław Prawdzik |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja |
Wojska Wartownicze |
| Podległość | |
I Kielecki batalion etapowy – oddział wojsk wartowniczych i etapowych w okresie II Rzeczypospolitej pełniący między innymi służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej i granicy polsko-litewskiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
I Kielecki batalion etapowy sformowany został w marcu 1919[1]. Otrzymał on nazwę okręgu generalnego, w którym powstał i kolejny numer porządkowy oznaczany cyfrą rzymską. Do batalionu wcielono żołnierzy starszych wiekiem i o słabszej kondycji fizycznej. Oficerowie i podoficerowie nie mieli większego doświadczenia bojowego. Batalion nie posiadał broni ciężkiej, a broń indywidualną żołnierzy stanowiły stare karabiny różnych wzorów z niewielką ilością amunicji[2].
Wiosną 1920 batalion podlegał Okręgowi Etapowemu „Mińsk”[3]. We wrześniu batalion wchodził w skład IVa Brygady Etapowej. Stacjonował we Włodawie przy Dowództwie Powiatu Etapowego Włodawa. Stan baonu wynosił wówczas 9 oficerów i 607 szeregowców[4]. W październiku 1920 zreorganizowano brygady etapowe 4 Armii. Batalion wszedł w podporządkowanie dowódcy IVc Brygady Etapowej[5]. 4 listopada część żołnierzy I Kieleckiego batalionu etapowego przydzielona została jako wsparcie do IV Kieleckiego batalionu etapowego, w celu obsadzenia Nowogródka. Stan batalionu w tym czasie wynosił 539 szeregowych, w tym 117 ochotników[1]. W lutym 1921 bataliony etapowe przejęły ochronę granicy polsko-rosyjskiej[6]. Początkowo pełniły ją na linii kordonowej, a w maju zostały przesunięte bezpośrednio na linię graniczną z zadaniem zamknięcia wszystkich dróg, przejść i mostów[7]. 31 sierpnia 1921 I Kielecki batalion etapowy został rozformowany[8]. Bataliony etapowe ochraniające granicę przekształcono w bataliony celne[9].
Służba kordonowa[edytuj | edytuj kod]
W maju 1919 batalion przydzielony został do dyspozycji Dowództwa Okręgu Etapowego „Wilno”. Już w sierpniu brał udział w walkach z Litwinami pod Mejszagołą oraz zabezpieczał Stację Zborną Jeńców w Krzywiczach. W połowie grudnia ochraniał linię kolejową Landwarów-Jewie-Wilno. W styczniu 1920 przydzielony został do Grupy Operacyjnej gen. Józefa Lasockiego. Stacjonował wtedy w Nowych Święcianach. Pod koniec kwietnia wszedł w podporządkowanie Dowództwa Okręgu Etapowego „Mińsk”, a kompanie przydzielone zostały do Dowództw Powiatów Etapowych: „Ihumeń” i „Borysów”. Od 27 maja jedną kompanią batalion zabezpieczał linię kolejową Mińsk-Baranowicze. W czerwcu pełnił służbę wartowniczą w Mińsku, ochraniał linię kolejową Mińsk-Borysów oraz obsadzał Stację Etapową „Okołów”. 9 lipca batalion został ewakuowany przez Baranowicze, Słonim do Derewnoje. Od 18 lipca ochraniał mosty na Niemnie, a po ich zerwaniu skierowany został do grupy gen. Jędrzejewskiego. 23 lipca, we współdziałaniu z XXXIV Brygadą Piechoty, walczył w rejonie Wołpy. 24 lipca został skierowany do Siedlec, do dyspozycji Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii. Od 15 sierpnia w Dęblinie pełnił służbę wartowniczą. We wrześniu podlegał Dowództwu Powiatu Etapowego „Włodawa” i ochraniał linie kolejowe oraz wystawiał obsadę Stacji Etapowej w Parczewie. Od 8 października stacjonował w Wołkowysku. Od 15 października podlegał IVc Brygadzie Etapowej. 17 października przybył do Bytynia i obsadził linię kolejową Baranowicze-Domanowo. 20 października dyslokowany został do Obszaru Warownego „Brześć Litewski”. W styczniu 1921 był w dyspozycji DOE 4 Armii, a kompanie stacjonowały w Baranowiczach, Słonimiu, Stołpcach[8]. 14 marca 1921 batalion otrzymał zadanie przejąć służbę garnizonową w Baranowiczach[10].
Dowódcy batalionu[edytuj | edytuj kod]
- mjr piech. Wacław Prawdzik[a] (do 19 IX 1920 → dowódca powiatu etapowego[12][13])
- ppor. piech. Antoni Bugaj[b] (cz.p.o. od 19 IX 1920[12])
- kpt. piech. Jan Witold Palmi[c] (od 4 II 1921[17])
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wacław Prawdzik urodził się 23 kwietnia 1864. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. 26 października 1923, będąc w stanie spoczynku, został zatwierdzony w stopniu podpułkownika[11]
- ↑ Antoni Bugaj urodził się 11 czerwca 189. W czerwcu 1921, w stopniu podporucznika, pełnił służbę w V Lubelskim batalionie etapowym, a jego oddziałem macierzystym był 43 pp. W 1923 był oficerem rezerwy 43 pp. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów piechoty[14][15]
- ↑ Jan Witold Palmi urodził się 18 marca 1894. W czerwcu 1921 nadal pełnił służbę w I Kieleckim batalionie etapowym, a jego oddziałem macierzystym był 12 pp[16]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ochał 2017 ↓, s. 151.
- ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.
- ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 30.
- ↑ L. 3300/IV.Adj. ↓.
- ↑ Rozkaz organizacyjny DOE 4 A ↓, s. 2.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 22.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 23.
- ↑ a b Ochał 2017 ↓, s. 152.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 64.
- ↑ odpis rozkazu Dowództwa 4 A ↓, s. 45.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1583.
- ↑ a b Rozkazy DOE 4 A ↓, s. 3.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920, s. 595.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 147.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 252, 511.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 55, 805.
- ↑ Ochał 2017 ↓, s. 91, 152.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Obsada personalna i dyslokacja oddziałów DOE. Załącznik nr 4 do rozkazu materialnego nr 9 Dowództwa 4 Armii. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
- Janusz Odziemkowski. Użycie batalionów etapowych i wartowniczych wojsk polskich w walkach w Galicji, na Wołyniu i Lubelszczyźnie, 11 lipca-1 września 1920. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (249), 2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281.
- Rozkazy Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
- Rozkaz organizacyjny Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin