Dodge

Dodge
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Michigan
Siedziba	Auburn Hills
Data założenia	1914
Prezes	Timothy Kuniskis (CEO)
Udziałowcy	Stellantis (100%)
brak współrzędnych
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Dodge – amerykański producent samochodów z siedzibą w Auburn Hills działający od 1913 roku. Należy do międzynarodowego koncernu Stellantis.

Historia

Początki

Przedsiębiorstwo pod firmą Dodge Brothers Bicycle & Machine Factory, założone pod koniec XIX wieku przez braci Dodge: Johna Francisa i Horace Elgina, produkowało rowery oraz części maszyn^[1]. W 1901 r. fabrykę przeniesiono do Detroit w Michigan, gdzie powstawało centrum rodzącego się amerykańskiego przemysłu motoryzacyjnego. Fabryka rozpoczęła produkcję wysokiej jakości łożysk, a jej głównym klientem była firma motoryzacyjna Oldsmobile. W 1902 r. Dodge podpisał kontrakt z Fordem na dostawę silników i innych elementów do modelu Ford T^[2].

Począwszy od 1914 Dodge rozpoczął produkcję własnego samochodu, wzorowanego na modelu Ford T, znacznie lepiej wyposażonego i droższego^[3]. Model ten stał się popularny wśród amerykańskiej klasy średniej. Od tego momentu marka Dodge zaczęła być szerzej znana. W okresie I wojny światowej Dodge podpisał kontrakt z armią na dostawę ciężarówek^[4]. Po zakończeniu wojny kontynuowano ich produkcję jako pojazdy cywilne. W 1925 r. Dodge Brothers Company została zakupiona przez Dillon, Read and Co. za rekordową jak na owe czasy sumę 146 milionów dolarów. W trzy lata później 31 lipca 1928 Chrysler zakupił przedsiębiorstwo. Dodge stał się znaną i popularną marką w całej Ameryce.

Chrysler i DaimlerChrysler

W koncernie Chryslera Dodge pozycjonowany był w drugiej połowie XX wieku jako marka pomiędzy mniej prestiżowym Plymouthem, a Chryslerem^[5]. Oferta modelowa tej firmy pozostawała ściśle zintegrowana z innymi konstrukcjami ówczesnego koncernu Chrysler, co przejawiało się licznymi przypadkami tzw. badge engineering. Na przełomie lat 70. i 80. gamę Dodge zasiliły nie tylko odpowiedniki Plymouthów i Chryslerów, ale i Mitsubishi, które pozostawało w tamtym czasie w silnym sojuszu z amerykańskimi partnerami w ramach spółki Diamond-Star Motors^[6].

Do końca XX wieku oferta Dodge'a zachowywała zróżnicowany charakter - znajdowały się w niej zarówno samochody o bardziej budżetowym i przystępnym charakterze jak Colt czy Spirit, jak i pojazdy większe oraz topowe, o sportowym charakterze. Początek XXI wieku, który zbiegł się z powstaniem nowego sojuszu DaimlerChrysler, przyniósł obszerną modernizację gamy modelowej. Premiera pierwszego od lat współczesnego Dodge'a Chargera była początkiem powrotu firmy do oferowania klasycznych, sportowych samochodów, co uzupełnił debiut nowego Challengera w 2007 roku. W międzyczasie, Dodge rozpoczął także globalną ekspansję za pomocą kompaktowego Calibera, który trafił do oficjalnej sprzedaży także w Europie i odniósł tam duży sukces^[7]. Ambitne plany rozwoju oferty wyrażał także duży nacisk na prezentacje prototypów, które w późnych latach dwutysięcznych debiutowały rokrocznie i zwiastować miały produkcyjne odpowiedniki.

FCA i Stellantis

Powstanie na początku drugiej dekady XXI wieku nowego koncernu Fiat Chrysler Automobiles przyniosło zmierzch pozycji rynkowej Dodge'a. W 2011 firmę wycofano z rynku europejskiego, a w kolejnych latach gamę modelową stopniowo okrajano z kolejnych pojazdów bez prezentowania nowych konstrukcji w zamian. Producent położył za to nacisk na rozwój kolejnych wersji specjalnych modeli Charger i Challenger oraz flagowego SUV-a Durango. Z końcem drugiej dekady XXI wieku wycofano się z Australii i Ameryki Południowej, ograniczając zasięg rynkowy do Stanów Zjednoczonych, Kanady i Meksyku. Z kolei po wycofaniu produkowanego przez 13 lat crossovera Journey w 2020 roku, gama Dodge'a przyjęła rekordowo małe rozmiary i ograniczyła się do 3 samochodów^[8].

Nowym otwarciem dla zmarginalizowanej jak nigdy przedtem amerykańskiej firmy okazało się powstanie w 2021 roku nowego koncernu Stellantis po fuzji FCA i PSA. Przewodzony odtąd przez Carlosa Tavaresa konglomerat zapowiedział politykę modernizacji oferty modelowej wszystkich z podległych marek, stawiając przy tym nacisk na elektryfikację oferty^[9]. Pierwsze rezultaty przyszły w sierpniu 2022, kiedy to Dodge zaprezentował pierwszy od 10 lat nowy model samochodu w postaci kompaktowego SUV-a Hornet powstałego we współpracy z Alfa Romeo^[10]. Dzień później przedstawiono też pierwszy od 13 lat prototyp w postaci zapowiedzi pierwszego elektrycznego muscle cara firmy - Dodge Charger Daytona SRT Concept^[11]. Samochód zadebiutował w seryjnej postaci w marcu 2024, zarówno jako coupe, jak i fastback, w wariancie elektrycznym i spalinowym^[12].

Dodge w Stanach Zjednoczonych

Obecnie produkowane

Samochody sportowe

Charger Daytona

Samochody elektryczne

Charger Daytona EV

SUV-y

Historyczne

Fast Four (1927–1928)
Deluxe (1946–1948)
Custom (1946–1948)
Wayfarer (1949–1952)
B-Series (1948–1953)
Meadowbrook (1949–1954)
Royal (1954–1956)
Sierra (1955–1956)
La Femme (1955–1956)
Suburban (1954–1956)
Kingsway (1946–1959)
Mayfair (1953–1959)
Custom Royal (1955–1959)
Regent (1951–1960)
C-Series (1954–1960)
Matador (1959–1960)
Lancer (1960–1962)
440 (1963–1964)
330 (1963–1964)
Custom 880 (1962–1965)
880 (1962–1965)
Town Panel (1954–1966)
Town Wagon (1954–1966)
A100 (1964–1970)
Super Bee (1968–1971)
Polara (1960–1973)
Challenger (1969–1974)
Coronet (1949–1976)
Dart (1958–1976)
Royal Monaco (1976–1977)
Monaco (1964–1978)
Charger (1966–1978)
Sportsman (1971–1978)
Tradesman (1971–1978)
Magnum (1978–1979)
Aspen (1976–1980)
St. Regis (1978–1981)
Omni 024 (1979–1982)
Rampage (1982–1984)
Power Wagon (1945–1980)
D-Series (1961–1981)
Challenger (1977–1983)
Mirada (1980–1983)
400 (1982–1983)
Conquest (1984–1986)
Charger (1981–1987)
600 (1983–1988)
Diplomat (1977–1989)
Aries (1981–1989)
Lancer (1984–1989)
Raider (1987–1989)
Omni (1978–1990)
Colt Vista (1984–1991)
2000GTX (1989–1991)
Monaco (1989–1992)
Ramcharger (1974–1993)
Daytona (1984–1993)
Dynasty (1988–1993)
Shadow (1986–1994)
Spirit (1988–1994)
Colt (1971–1994)
Ram 50 (1979–1996)
Stealth (1990–1996)
Colt Wagon (1991–1996)
Avenger (1994–2000)
Ram Van (1971–2003)
Intrepid (1993–2004)
Neon (1994–2005)
Stratus Coupe (2000–2005)
Stratus (1995–2006)
Magnum (2004–2008)
Ram (1981–2010)
Dakota (1987–2010)
Sprinter (2003–2010)
Caliber (2006–2012)
Nitro (2006–2012)
Avenger (2008–2014)
Dart (2012–2016)
Viper (1992–2017)
Caravan (1983–2020)
Journey (2008–2020)
Charger (2005–2023)
Challenger (2007–2023)

Dodge w Meksyku

W porównaniu do innych rynków w Ameryce Północnej, Dodge zachował na przestrzeni lat w Meksyku dużą autonomię pod względem kształtowania oferty modelowej. Początkowo rozbieżności względem Stanów Zjednoczonych, podobnie jak w przypadku Kanady, przejawiały się oferowaniem wybranych modeli marki jako Chrysler – jak chociażby sedana Dynasty^[13]. W 1998 roku Dodge opracował kolejny model z przeznaczeniem wyłącznie na rynek meksykański – trzecią generację SUV-a Ramcharger^[14].

Pod koniec lat 90. XX wieku meksykański oddział Dodge zawarł współpracę z południowokoreańskim Hyundaiem w celu uzupełnienia lokalnej oferty o miejskie samochody mogące konkurować z konstrukcjami General Motors, Forda i Volkswagena. W ten sposób do sprzedaży trafił model Verna będący bliźniakiem Hyundaia Accenta i mały model Atos oferowany pod znaczkiem Hyundaia, ale w salonach Dodge^[15]. W pierwszej połowie drugiej dekady XXI wieku współpraca z Hyundaiem została zakończona, a lokalne modele Attitude i Neon pochodzą odpowiednio z oferty Mitsubishi i Fiata, będąc jedynymi konstrukcjami specyficznymi tylko dla oferty Dodge w Meksyku^[16].

Obecnie produkowane

Samochody osobowe

Attitude

Samochody sportowe

SUV-y

Historyczne

Super Bee (1970–1980)
Magnum (1981–1988)
Avenger (1994–2000)
Ramcharger (1974–2001)
Ram Van (1971–2003)
Neon (1994–2005)
Atos (1997–2005)
Verna (1999–2005)
Stratus Coupe (2000–2005)
Stratus (1995–2006)
Magnum (2004–2008)
1000 (2006–2008)
Breeze (2008)
Ram (1981–2010)
Dakota (1987–2010)
H100 Pickup (1996–2010)
Caliber (2006–2012)
Nitro (2006–2012)
i10 (2007–2013)
Avenger (2008–2014)
Dart (2012–2016)
Viper (1992–2017)
Vision (2012–2019)
Caravan (1983–2020)
Neon (2016–2021)

Dodge w Ameryce Południowej

Na przestrzeni lat Dodge rozwinął także swoją obecność na wielu rynkach Ameryki Południowej, zajmując się w większości importem północnoamerykańskich modeli, z czasem dywersyfikując lokalne portfolia o modele regionalne. W Brazylii był to np. model Polara powstały w ramach współpracy z brytyjskim Rootes, a w Argentynie ten sam model, tyle że oferowany jako Dodge 1800^[17]. W 1981 roku Dodge wycofał się z Argentyny, sprzedając swoje lokalne operacje niemieckiemu Volkswagenowi. W Brazylii z kolei marka zachowała marginalną pozycję rynkową, montując i importując różne modele z rynku Ameryki Północnej^[17]. Amerykańska firma opuściła ten rynek w 2020 roku po tym jak zakończyła tam sprzedaż ostatniego modelu, crossovera Journey^[18].

Dużą autonomię zachował oddział marki w Wenezueli. W latach 2002–2009, w ramach współpracy z południowokoreańskim Hyundaiem oferowano model Brisa będący lokalną odmianą modeli Accent i Getz, w ostatnim etapie funkcjonowania Dodge'a w tym regionie jedynym modelem był miejski sedan Forza będący importowanym z Brazylii Fiatem Siena^[19].

Historyczne

Charger (1966–1978)
Dart (1970–1981)
Polara (1977–1981)
Magnum (1979–1981)
Dakota (1998–2001)
Trazo (2008)
Brisa (2002–2009)
Forza (2013–2019)
Journey (2007–2020)

Dodge w Australii

Wraz z intensywnym rozwojem australijskiego oddziału marki Chrysler, w latach 60. XX wieku zdecydowano się wprowadzić do sprzedaży w tym regionie także markę Dodge. Początkowo ofertę oparto wyłącznie na budowanym lokalnie modelu Phoenix, a w 1965 roku ofertę uzupełniła także bliźniacza odmiana modelu Valiant Utility o nazwie Utility. Pełniła ona funkcję tańszej i bardziej użytkowej odmiany. Wraz z zakończeniem jej produkcji w 1975 roku, Dodge opuścił Australię^[20].

Marka powróciła krótkotrwale w 2006 roku, wprowadzając do sprzedaży model Caliber. Z czasem portfolio poszerzono m.in. o model Nitro i Avenger, a ostatnim oferowanym pojazdem został crossover Journey. Wraz z wycofaniem go ze sprzedaży w 2016 roku, Dodge wycofał się z rynku australijskiego^[21].

Historyczne

Kingsway (1953–1957)
Custom Royal (1958–1960)
Phoenix (1960–1973)
Utility (1965–1975)
Caliber (2006–2012)
Nitro (2006–2012)
Avenger (2007–2012)
Journey (2008–2016)

Modele koncepcyjne

Dodge Zeder (1953)
Dodge Granada (1954)
Dodge Firearrow Series (1954)
Dodge Flitewing (1961)
Dodge Charger Concept (1964)
Dodge Charger II (1965)
Dodge Deora (1967)
Dodge Scat Packer (1968)
Dodge Charger III (1968)
Dodge Daroo I (1968)
Dodge Daroo II (1969)
Dodge Custom Swinger 340 (1969)
Dodge Super Charger (1970)
Dodge Diamante (1971)
Dodge Mirada Magnum (1980)
Dodge Shelby Street Fighter (1983)
Dodge M4S (1984)
Dodge Viper (1989)
Dodge LRT (1990)
Dodge Daytona R/T (1990)
Dodge Neon Concept (1991)
Dodge EPIC (1992)
Dodge Aviat (1994)
Dodge Venom (1994)
Dodge Intrepid ESX I (1996)
Dodge Copperhead (1997)
Dodge Sidewinder (1998)
Dodge Intrepid ESX II (1998)
Dodge Power Wagon Concept (1999)
Dodge Charger R/T (1999)
Dodge Intrepid ESX (1999)
Dodge Caravan R/T (1999)
Dodge MAXXcab (2000)
Dodge PowerBox (2001)
Dodge HEMI Super 8 (2002)
Dodge M80 (2002)
Dodge Razor (2002)
Dodge Intrepid ESX III (2003)
Dodge Magnum SRT-8 (2003)
Dodge Tomahawk (2003)
Dodge Durango Hemi (2003)
Dodge Kahuna (2003)
Dodge Avenger Concept (2003)
Dodge Sling Shot (2004)
Dodge Nitro (2005)
Dodge Caliber (2005)
Dodge Challenger Concept (2006)
Dodge Hornet (2006)
Dodge Rampage Concept (2006)
Dodge Demon (2007)
Dodge ZEO (2008)
Dodge EV (2008)
Dodge Circuit EV (2009)
Dodge Charger Daytona SRT (2022)

Przypisy

↑ Dodge Historia marki. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).
↑ Biedni, błyskotliwi i bezlitośni bracia Dodge - poznaj niezwykłą historię powstania marki. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).
↑ A wszystko przez Forda - historia marki Dodge [geneza motoryzacji]. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).
↑ HISTORIA MARKI DODGE. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).
↑ J. „Kelly” Flory: American Cars, 1960–1972: Every Model, Year by Year. McFarland & Company, 2004, s. 9. ISBN 978-0-7864-1273-0. (ang.).
↑ American Dream, czyli historia braci Dodge. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).
↑ Dodge Caliber: przebój europejskiego rynku. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).
↑ Dodge Journey Is Officially Dead After 2020 Model Year. [dostęp 2022-08-20]. (ang.).
↑ Stellantis announces plans to build electric Ram 1500, Dodge muscle car in 2024. [dostęp 2022-08-20]. (ang.).
↑ Oto nowy Dodge Hornet, czyli Alfa Romeo Tonale po dwóch hamburgerach i treningu. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).
↑ Performance Made Us Do It: Dodge Charger Daytona SRT Concept Previews Brand’s Electrified Future. [dostęp 2022-08-20]. (ang.).
↑ Długi, ciężki i na prąd. Dodge pokazał nowego Chargera. [dostęp 2024-03-18]. (pol.).
↑ Chrysler, Jeep, and Dodge in Mexico. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
↑ Dodge Has A Big SUV-but South of the Border Only. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
↑ Dodge updates Attitude for Mexico with latest Hyundai Accent, forgets badges *UPDATE. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
↑ 2015 Dodge Attitude: A key subcompact car for Mexico, from Mitsubishi. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
↑ ^a ^b Chrysler of Argentina. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
↑ Sem Journey em estoque, Dodge se despede do Brasil mais uma vez. [dostęp 2022-08-20]. (port.).
↑ Fiat Palio sedan rebadged as the Dodge Forza in Venezuela. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
↑ Model Sharing: The Good, The Bad & The Ugly. [dostęp 2020-03-28]. (ang.).
↑ Dodge brand dropped from Australia. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona firmy Dodge (ang.)

[1] Dodge Historia marki. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).

[2] Biedni, błyskotliwi i bezlitośni bracia Dodge - poznaj niezwykłą historię powstania marki. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).

[3] A wszystko przez Forda - historia marki Dodge [geneza motoryzacji]. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).

[4] HISTORIA MARKI DODGE. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).

[flory9-5] J. „Kelly” Flory: American Cars, 1960–1972: Every Model, Year by Year. McFarland & Company, 2004, s. 9. ISBN 978-0-7864-1273-0. (ang.).

[6] American Dream, czyli historia braci Dodge. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).

[7] Dodge Caliber: przebój europejskiego rynku. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).

[8] Dodge Journey Is Officially Dead After 2020 Model Year. [dostęp 2022-08-20]. (ang.).

[9] Stellantis announces plans to build electric Ram 1500, Dodge muscle car in 2024. [dostęp 2022-08-20]. (ang.).

[10] Oto nowy Dodge Hornet, czyli Alfa Romeo Tonale po dwóch hamburgerach i treningu. [dostęp 2022-08-20]. (pol.).

[11] Performance Made Us Do It: Dodge Charger Daytona SRT Concept Previews Brand’s Electrified Future. [dostęp 2022-08-20]. (ang.).

[12] Długi, ciężki i na prąd. Dodge pokazał nowego Chargera. [dostęp 2024-03-18]. (pol.).

[13] Chrysler, Jeep, and Dodge in Mexico. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).

[14] Dodge Has A Big SUV-but South of the Border Only. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).

[15] Dodge updates Attitude for Mexico with latest Hyundai Accent, forgets badges *UPDATE. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).

[16] 2015 Dodge Attitude: A key subcompact car for Mexico, from Mitsubishi. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).

[autonazwa1-17] Chrysler of Argentina. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).

[18] Sem Journey em estoque, Dodge se despede do Brasil mais uma vez. [dostęp 2022-08-20]. (port.).

[19] Fiat Palio sedan rebadged as the Dodge Forza in Venezuela. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).

[20] Model Sharing: The Good, The Bad & The Ugly. [dostęp 2020-03-28]. (ang.).

[21] Dodge brand dropped from Australia. [dostęp 2020-03-29]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

C	Omni (1978-1990) 024 (1978-1981) Colt (1979-1994) Charger (1983-1987) 400 (1982-1983) Shadow (1987-1994) Neon (1995-2005) Caliber (2007-2012) Dart (2012-2016) Neon (2016-2021) Lancer (1961-1962) Dart (1963-1976) Aspen (1977-1980) Aries (1981-1989)
D	Mirada (1980-1982) 600 (1983-1988) Spirit (1989-1995) Stratus (1996-2006) Avenger (2007-2015) Kingsway (do 1959) Regent (do 1959) Crusader (do 1959) Mayfair (do 1959) Viscount (do 1959) Diplomat (1977-1988) Dynasty (1989-1993)
E	Dart (1962) Coronet (1965-1976) Monaco (1977-1978) Wayfarer (do 1952) Magnum (od 1978)
F	Meadowbrook (do 1954) 330 (1963-1964) Coronet (do 1959) Dart (1960-1961) 440 (1963-1964) Royal (1954-1959) Matador (1960) Polara (1960-1973) Magnum (1978-1979) Charger (od 2005) Custom Royal (1955-1959) 880 / Custom 880 (1962-1965) Monaco (1966-1977) St. Regis (1979-1981) Monaco (1990-1992) Intrepid (1993-2004) Magnum (2005-2008)
sportowe	Charger (1966-1978) Daytona (1984-1993) Avenger (1995-2000) Stratus (2001-2005) Monaco 500 (1965-1968) Challenger (1970-1974, 1978-1982) Conquest (1984-1990) Stealth (1991-1997) SRT-4 (2003-2005) Challenger (2008-2023) Super Bee (1967-1971) Viper (1992-2016)
crossover	Journey (2008-2020)
SUV	Ramcharger (1974-1994) Raider (1987-1990) Nitro (2007-2011) Durango (od 1998) Hornet (od 2022)
Pick-up	Rampage (1982-1984) Dakota (1987-2011) D-Series (1961-1981) Ram (1981-2010)
Minivan	Caravan/Grand Caravan (1983-2020)
Van	Ram Van/Ram Wagon (1971-2003) Sprinter (2003-2012)

Główne marki	Chrysler Dodge Jeep Ram
Oddziały	Chrysler Amplex Chrysler Argentina Chrysler Australia Chrysler Europe Chrysler Marine
Inne firmy	Global Electric Motorcars Envi Mopar
Wycofane lub sprzedane	Graham Brothers (1928–1929) DeSoto (1928–1961) Fargo (1913–1972) Simca (1967–1970) Singer (1967–1970) Matra (1967–1976) Humber (1967–1976) Commer (1967–1976) Hillman (1967–1976) Sunbeam (1967–1976) Barreiros (1969–1978) Karrier (1967–1979) Imperial (1955-1975, 1980-1983) AMC (1987–1988) Lamborghini (1987–1994) Eagle (1988–1998) Plymouth (1928–2001)
Spółki joint-venture	Global Engine Alliance Diamond-Star Motors