Gozdnica

Gozdnica
	miasto i gmina
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	żagański
Prawa miejskie	przed 1315
Burmistrz	Krzysztof Jarosz
Powierzchnia	23,88 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 3000; 125,6 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 68
Kod pocztowy	68-130
Tablice rejestracyjne	FZG
	Położenie na mapie powiatu żagańskiego Gozdnica
	Położenie na mapie Polski Gozdnica
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Gozdnica
	51°26′20″N 15°05′44″E/51,438889 15,095556
TERC (TERYT)	0810011
SIMC	0988388
	Urząd miejskiul. Ceramików 2; 68-130 Gozdnica
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Gozdnica (do 1945 niem. Freiwaldau^[3]) – miasto, będące jednocześnie gminą miejską, zlokalizowane w województwie lubuskim, w powiecie żagańskim.

Gozdnica uzyskała lokację miejską przed 1315 rokiem, zdegradowana w 1752 roku, ponowne nadanie praw miejskich w 1967 roku^[4].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Położona w pobliżu granicy z województwem dolnośląskim, 25 km na płd.-zach. od Żagania i 15 km granicy polsko-niemieckiej, przy drogach wojewódzkich: nr 300 i nr 350, pośród Borów Dolnośląskich nad Czernicą.

Gozdnica leży na historycznym Dolnym Śląsku^[5].

Zobacz też: Gozdnica (stacja kolejowa).

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002^[6] Gozdnica ma obszar 23,97 km², w tym:

użytki rolne: 20%
użytki leśne: 68% (Bory Dolnośląskie)

Miasto stanowi 2,12% powierzchni powiatu.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pomnik ofiar niemieckich obozów pracy niewolniczej działających w okolicy miasta

Fragment centrum miasta

Herb Gozdnicy

W 1285 Gozdnica otrzymała prawa miejskie. W XVIII w. w osadzie wzniesiony został najstarszy zachowany kościół miasta – kościół Świętego Ducha. W 1413 jako wchodząca w skład „państwa przewoskiego“ została włączona w granice księstwa żagańskiego. W 1556 Ferdynand I Habsburg udzielił miastu przywileju odbywania dwóch jarmarków w ciągu roku. W XVII wieku miasto było niszczone przez wojny i pożary, upadło rzemiosło, w 1752 władze pruskie odebrały Gozdnicy prawa miejskie.

W XIX w. oparciu o obfite złoża iłów wydobywanych m.in. w Kopalni „Gozdnica“ rozwinął się przemysł ceramiczny, po 1885 Gotfryd Sturm uruchomił dwie fabryki produkujące dachówki. Fabryki po II wojnie światowej funkcjonowały pod nazwą Gozdnickie Zakłady Ceramiki Budowlanej, a następnie po połączeniu z Lubskimi Zakładami Ceramiki Budowlanej w Lubsku w l. 1971^[7]–1991 jako Lubuskie Przedsiębiorstwa Ceramiki Budowlanej.

W 1896 otwarto linię kolejową do Ruszowa. W latach 1929–1930 zbudowano kościół św. Wawrzyńca. W latach 30. na północ od miasta Luftwaffe wybudowało lotnisko.

21 lutego 1945 do Gozdnicy wkroczyły oddziały Armii Czerwonej, zniszczeniu uległo 30% zabudowy. Następnie stacjonował tu sztab 33 Nyskiego Pułku Piechoty Wojska Polskiego. W 1967 Gozdnica otrzymała prawa miejskie^[8]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.

Położenie gminy na mapie powiatu

Według danych z roku 2008^[1] miasto miało 3398 mieszkańców.

W referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej dotyczącym wejścia Polski do Unii Europejskiej w gminie zanotowano największy euroentuzjazm (92%)^[9].

W 2016 nieznacznie powiększono obszar miasta.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Wieża dawnego kościoła parafialnego z 1687, świątynię zburzono w 1876, wieża spłonęła w 1900, rok później została odbudowana^[8];
Ruiny młyna zbudowanego w latach 1684–1699, zniszczonego w 1989 w wyniku pożaru^[8];
kościół św. Wawrzyńca z lat 1929–1930;

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 30 czerwca 2004^[10]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	3501	100	1818	51,9	1683	48,1
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	146,1		75,8		70,2

Piramida wieku mieszkańców Gozdnicy w 2014 roku^[11].

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Ceramika materiałów budowlanych^[8].

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Szkoła Podstawowa im. Pierwszych Osadników
Gimnazjum Publiczne im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

Sport[edytuj | edytuj kod]

Miejski Klub Sportowy „Budowlani” Gozdnica założony w 1947 roku:
- piłka nożna – B-klasa

Związki wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Kościół Świętego Ducha

W Gozdnicy znajdują się 2 parafie i 2 kościoły parafialne:

Kościół Rzymskokatolicki[edytuj | edytuj kod]

Parafia św. Wawrzyńca w Gozdnicy

Kościół Polskokatolicki[edytuj | edytuj kod]

Parafia Świętego Ducha w Gozdnicy.

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Krauschwitz^{[potrzebny przypis]}

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Gozdnica (szczyt)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). [dostęp 2009-09-23].
↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 32-33.
↑ Polska. Zarys encyklopedyczny, red. Włodzimierz Kryszewski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974, s. 227.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Search archives, szukajwarchiwach.pl [dostęp 2020-07-23] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Waldemar Bena opis do mapy „Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy”, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004, ISBN 83-88049-83-6
↑ Unia zwyciężyła w każdym regionie. rzeczpospolita.pl, 2003-06-10. [dostęp 2011-04-25].
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gozdnica w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Oficjalna strona miasta
Freiwaldau (niem.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 408 .

[gus-1] Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). [dostęp 2009-09-23].

[populacja2019-2] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .

[MP-3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[4] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 32-33.

[5] Polska. Zarys encyklopedyczny, red. Włodzimierz Kryszewski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974, s. 227.

[autonazwa1-6] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[7] Search archives, szukajwarchiwach.pl [dostęp 2020-07-23] (ang.).

[mapa2007-8] Waldemar Bena opis do mapy „Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy”, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004, ISBN 83-88049-83-6

[9] Unia zwyciężyła w każdym regionie. rzeczpospolita.pl, 2003-06-10. [dostęp 2011-04-25].

[10] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-11] Gozdnica w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Miasta na prawach powiatu	Gorzów Wielkopolski Zielona Góra
Miasta powiatowe	Krosno Odrzańskie Międzyrzecz Nowa Sól Słubice Strzelce Krajeńskie Sulęcin Świebodzin Wschowa Żagań Żary
Miasta gminne	Babimost Bytom Odrzański Cybinka Czerwieńsk Dobiegniew Drezdenko Gozdnica Gubin Iłowa Jasień Kargowa Kostrzyn nad Odrą Kożuchów Lubniewice Lubsko Łęknica Małomice Nowe Miasteczko Nowogród Bobrzański Ośno Lubuskie Otyń Rzepin Skwierzyna Sława Sulechów Szlichtyngowa Szprotawa Torzym Trzciel Witnica Zbąszynek

Miasta	Gozdnica Iłowa Małomice Szprotawa Żagań
Gminy miejskie	Gozdnica Żagań
Gminy miejsko-wiejskie	Iłowa Małomice Szprotawa
Gminy wiejskie	Brzeźnica Niegosławice Wymiarki Żagań

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie (1946–50) woj. zielonogórskie (1950–75)
Miasta	Gozdnica (1967–75) Iłowa (1962–75) Żagań (1945–75)
Osiedla (1954–72)	Gozdnica (1955–66) Iłowa (1957–62)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Brzeźnica (1945–54, 1973–75) Iłowa (1945–54, 1973–75) Dzietrzychowice (1945–54) Świętoszów (1945–54) Witoszyn (1945–54) Wymiarki (1973–75) Żagań (1973–75)
Gromady (1954–72)	Bożnów (1954–72) Brzeźnica (1954–72) Chotków (1959–72) Drągowina (← 1955–58 (→)) Dzietrzychowice (1954–72) Gozdnica (1954–55) Iłowa (1954–72) Jelenin (1954–58) Konin Żagański (1954–72) Miodnica (1954–72) Niwiska (← 1955–57 →) Nowogród Bobrzański (← 1955–57 →) Przylaski (← 1955–58) Rudawica (1954–72) Wymiarki (1954–72)