Nowe Miasteczko
51°41′27″N 15°44′05″E/51,690833 15,734722
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
 Rynek | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Prawa miejskie |
przed 1295 | ||
| Burmistrz |
Paweł Kozłowski | ||
| Powierzchnia |
3,29 km² | ||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 68 | ||
| Kod pocztowy |
67-124 | ||
| Tablice rejestracyjne |
FNW | ||
Położenie na mapie gminy Nowe Miasteczko  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu nowosolskiego  | |||
| 51°41′27″N 15°44′05″E/51,690833 15,734722
| |||
| TERC (TERYT) |
0804064 | ||
| SIMC |
0988566 | ||
Urząd miejski Rynek 267-124 Nowe Miasteczko | |||
| Strona internetowa | |||
Nowe Miasteczko (niem. Neustädtel[2]) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowe Miasteczko.
Nowe Miasteczko uzyskało lokację miejską przed 1295 rokiem, zdegradowane w 1919 roku, ponowne nadanie praw miejskich w 1945 roku[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Położone nad rzeką Biała Woda. Miasto od wschodu omija droga ekspresowa S3, natomiast w samej miejscowości zbiegają się drogi wojewódzkie: nr 293, nr 328 oraz nr 333. Historycznie miasto leży w granicach Dolnego Śląska.
Ludność, powierzchnia
[edytuj | edytuj kod]Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 2757 mieszkańców[1].
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 3,29 km²[4].
- Piramida wieku mieszkańców Nowego Miasteczka w 2014 roku[5].
Ludzie związani z Nowym Miasteczkiem
[edytuj | edytuj kod]
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]
W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Neostadium[7]. W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 roku wydanym języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego wymieniona jest polska nazwa miejscowości Nowe Miasteczko[8].
Polską nazwę Nowe Miasteczko oraz niemiecką Neustädtel w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[9].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki pojawiają się w dokumentach Henryka III głogowskiego przed 1296 rokiem. Po 1331 roku Nowe Miasteczko wraz z częścią głogowską księstwa zostało podporządkowane Koronie Czeskiej. Do 1386 roku podlegało bezpośrednio pieczy książęcej, później przeszło we władanie rycerzu z rodu Wirsingów. W latach 1649–1776 należało do klasztoru Jezuitów w Otyniu, następnie znalazło się w dobrach księstwa żagańskiego. W XVIII w. przez miasto wiodły ważne trakty pocztowe z Drezna do Poznania i Torunia[10] oraz do Warszawy, którym podróżowali królowie Polski August II Mocny i August III Sas[11]. Trakt ten należał do największych na Śląsku. Dziewiętnastowieczne inwestycje kolejowe – budowa linii Wrocław – Berlin (ok.1840) i Wrocław – Szczecin (ok. 1855) ominęły Nowe Miasteczko między innymi ze względu na zbyt wysokie ceny dyktowane przez mieszkańców za wykup gruntów pod budowę kolei[potrzebny przypis]. Ostatecznie do miasta dotarła uruchomiona w 1892 lokalna odnoga linii kolejowej Kożuchów – Niegosławice, obecnie nieczynna. W 1871 miasto zostało częścią Niemiec.
Wojska niemieckie zostały wyparte z miasta 13 lutego 1945 roku przez oddziały 3 armii gwardii I Frontu Ukraińskiego (na ul. Kościuszki ustawiono po wojnie pomnik żołnierzy radzieckich[12]). W 1945 w wyniku wywołanej i przegranej przez Niemcy II wojny światowej miasto zostało włączone do powojennych granic Polski. Po wojnie w ścianę budynku Zespołu Szkół Rolniczych im. Janka Krasickiego wmurowano tablicę ku jego czci[12].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[13]:
- zespół urbanistyczno-architektoniczny
- kościół parafialny pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, z XIV wieku, XV/XVI wieku; wyposażenie wnętrza barokowe
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem Opatrzności Bożej, zbudowany w latach 1784–1785 w stylu klasycystycznym, 1990 roku, dawny zbór protestancki
- fundamenty kaplicy, z XV wieku
- ratusz, renesansowy z XVII w., przebudowany w XVIII wieku-XIX wieku; zbudowany w latach 1664–1665. w miejsce starszego, który uległ spaleniu w 1634 roku; założony na rzucie w kształcie litery L.
- dom, ul. Głogowska 1
- dom, ul. Kolejowa 2, z XVIII wieku-XIX wieku
- dom, ul. Kościelna 1, z połowy XIX wieku
- domy, ul. Kościuszki 1, 2, 5, 7, 9, z XVIII wieku/XIX wieku
- dom, ul. 9 Maja 2, z połowy XIX wieku
- dom, ul. Podgórna 2, z XVIII wieku
- dom z apteką, Rynek, z XVIII wieku/XIX wieku
- domy, Rynek 2, 3 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 27, 28, 29, z XVIII wieku/XIX wieku/XX wieku
- domy, ul. Słowackiego 2, 4, 12, z połowy XIX wieku.
inne zabytki:
Nowe Miasteczko – Gołaszyn
- kościół filialny pod wezwaniem św. Marcina, gotycki z drugiej połowy XIII wieku, przebudowany w XV wieku, w połowie XVI wieku, w 1883 roku, murowany z kamienia polnego
- ogrodzenie z bramką, z XVI wieku
- zespół folwarczny, ul. Gołaszyn 12, z XVIII wieku-XIX wieku:
- dwa domy mieszkalne
- budynek mieszkalno-gospodarczy
- obora
- chlewnia
- stodoła
Sport
[edytuj | edytuj kod]- Klub piłkarski Miejski Klub Sportowy Nowe Miasteczko (dawniej „Meblarz”) założony w 1949 roku i grający w klasie A, grupie Zielona Góra III. W zespole tym karierę rozpoczynał Dariusz Kubicki.
Współpraca międzynarodowa – miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]- Bad Liebenwerda (od 1994), Niemcy[potrzebny przypis]
- Storkow (Mark) (od 2004), Niemcy[potrzebny przypis]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 54-55.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 26 lipca 2013, ISSN 1505-5507.
- ↑ Nowe Miasteczko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
- ↑ Detlef Haberland, Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld, Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka, Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 178, ISBN 978-83-910595-2-4.
- ↑ Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”
- ↑ Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, str.13.
- ↑ Szkice z historii poczty / usługi pocztowe [online], www.pocztowokurierski.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-31] (pol.).
- ↑ » Informacja historycznaDresden-Warszawa [online], www.dresden-warszawa.eu [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ a b Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 834
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 50-51 [dostęp 2013-02-02].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna strona internetowa miasta i gminy Nowe Miasteczko
- Rynek na zdjęciu [online], terra-pl.eu [zarchiwizowane z adresu 2015-04-28].
- Rynek i wieża ratuszowa na zdjęciu [online], mw2.google.com [zarchiwizowane z adresu 2015-05-14].
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Części wsi |
|
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
