Jan Machulski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Jan Machulski
Ilustracja
Jan Machulski (2008)
Imię i nazwisko Jan Henryk Machulski
Data i miejsce urodzenia 3 lipca 1928
Łódź
Data i miejsce śmierci 20 listopada 2008
Warszawa
Zawód aktor, reżyser, pedagog
Współmałżonek Halina Machulska
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej Medal „Pro Memoria” Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jan Henryk Machulski (ur. 3 lipca 1928 w Łodzi, zm. 20 listopada 2008 w Warszawie[1]) – polski aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, reżyser teatralny i pedagog.

Pomysłodawca Alei Gwiazd w Łodzi. Współzałożyciel Teatru Ochoty w Warszawie (1970). Pedagog PWSTTviF w Łodzi. Wieloletni dziekan Wydziału Aktorskiego tej uczelni. Mąż aktorki Haliny Machulskiej i ojciec reżysera filmowego Juliusza Machulskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1947 ukończył Państwowe Gimnazjum i Liceum Koedukacyjne Pierwszego Stopnia w Aleksandrowie Łódzkim. Absolwent (1950) ówczesnego Państwowego Gimnazjum i Liceum im. T. Kościuszki w Łodzi (obecnie III LO w Łodzi)[2]. W 1954 ukończył studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Łodzi, a w 1971 reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Trzy lata później zaczął wykładać w łódzkiej szkole filmowej, na wydziale aktorskim. Od 1963 należał do PZPR[3][4].

W 1970, razem z żoną, otworzył w Warszawie własną scenę, Teatr Ochoty – Ośrodek Kultury Teatralnej, a wkrótce potem ognisko teatralne dla dzieci i młodzieży. Machulski szefował Teatrowi Ochoty do 1996. Scena miała być miejscem edukacji młodych ludzi sztuki i miejscem spotkania twórców z publicznością. Od 1975 Teatr Ochoty występował latem w Zamościu grając sztuki szekspirowskie. Te występy stały się zalążkiem dorocznego Zamojskiego Lata Teatralnego.

Działalność pedagogiczna stała się wkrótce ważnym zajęciem Machulskiego. W 1974 rozpoczął pracę w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. W latach 1981–1983 oraz 1991–1996 był dziekanem wydziału aktorskiego tej uczelni. W 1999, wraz z żoną, otworzył prywatną Szkołę Aktorską im. Haliny i Jana Machulskich, działającą przy ASSITEJ – Międzynarodowym Stowarzyszeniu Teatrów dla Dzieci i Młodzieży. Szkoła proponuje alternatywny program kształcenia aktorów zawodowych.

Występował na scenach wielu teatrów: w latach 1954–1955 Teatr Jaracza w Olsztynie, Teatr Ziemi Opolskiej w Opolu (1955–1957), Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie (1957-1963), Teatr Nowy w Łodzi (1963–1966), teatrów Polskiego oraz Narodowego w Warszawie (1966–1970).

Był założycielem m.in.: „agencji” w Teatrze Lubelskim (1961), „Sceny studyjnej” w Łodzi (1964). Zagrał ok. 120 ról teatralnych oraz ok. 45 ról filmowych.

W młodości aktywnie uprawiał sport, grając w III-ligowym klubie piłkarskim Włókniarz Aleksandrów Łódzki.

Był ambasadorem Łodzi w staraniach o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. 12 listopada 2008 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Łodzi[5]. W latach 1986-1988 członek Społecznego Komitetu Odnowy Starego Miasta Zamościa[6].

Zmarł na zawał serca w warszawskim Szpitalu Bielańskim, w wieku 80 lat. 28 listopada 2008 został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C29-tuje-5)[7] po mszy pogrzebowej w Kościele Wizytek[8]. Pośmiertnie prezydent Lech Kaczyński odznaczył go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[9].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Imię Jana Machulskiego nosi Biblioteka Publiczna w Aleksandrowie Łódzkim[10]. W roku 2009 doroczne Nagrody Polskiego Kina Niezależnego otrzymały imię Jana Machulskiego – kilkuletniego członka OFFowej Akademii Filmowej i laureata pierwszej Nagrody za całokształt działań na rzecz polskiego kina.

6 listopada 2020, zgodnie z uchwałą rady m.st. Warszawy, założony przez aktora Teatr Ochoty otrzymał imię Haliny i Jana Machulskich w związku z jubileuszem 50-lecia teatru[11].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Gwiazda w łódzkiej Alei Gwiazd
Pomnik
Odcisk dłoni i podpis aktora
Grób Jana Machulskiego na Wojskowych Powązkach
(2012)
(2009)

Dubbing[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Gazeta Wyborcza: Jan Machulski nie żyje (pol.). [dostęp 20 listopada 2008].
  2. ↑ Stowarzyszenie Wychowanków III LO im. Tadeusza Kościuszki w Łodzi.
  3. ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 569. ISBN 83-223-2073-6.
  4. ↑ Kto jest kim w Polsce 1989. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 770. ISBN 83-223-2491-X.
  5. ↑ Honorowe obywatelstwo miasta Łodzi. [dostęp 21 lutego 2011].
  6. ↑ https://www.zamosciopedia.pl/index.php/so-ss/item/5514-spoleczny-komitet-odnowy-starego-miasta
  7. ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  8. ↑ Pożegnanie Jana Machulskiego, „TVN24.pl” [dostęp 2018-10-31].
  9. ↑ a b M.P. z 2009 r. nr 28, poz. 389 – pkt 1.
  10. ↑ Biblioteka Publiczna im. Jana Machulskiego, Biblioteka Publiczna im. Jana Machulskiego [dostęp 2019-05-24].
  11. ↑ Teatr Ochoty z nową nazwą!. Teatr Ochoty. [dostęp 2020-11-18].
  12. ↑ M.P. z 1998 r. nr 43, poz. 608 – pkt 11.
  13. ↑ Wydarzenia. senat.gov.pl, 2008-02-27. [dostęp 2018-03-22].
  14. ↑ Jakub Wiewiórski, Marcin Kwintkiewicz, Jan Machulski nie żyje, lodz.wyborcza.pl [dostęp 2016-09-19].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Machulski&oldid=62412684”